viśiṣṭodayadaśāviśrāntadarśanacāritramohanīyapudgalānuvr̥ttiparatven parigr̥hītāśobhanop- rāgatvātparamabhaṭṭārakamahādevādhidevaparameśvarārhatsiddhasādhubhyo‘nyatronmārgaśraddhāne viṣayakaṣāy- duḥśravaṇadurāśayaduṣṭasevanogratācaraṇe ca pravr̥tto‘śubhopayogaḥ ..158.. lakṣaṇajīvasyetyabhiprāyaḥ ..157.. athāśubhopayogasvarūpaṁ nirūpayati — visayakasāogāḍho viṣay- kaṣāyāvagāḍhaḥ . dussudiduccittaduṭṭhagoṭṭhijudo duḥśrutiduścittaduṣṭagoṣṭhiyutaḥ . uggo ugraḥ . ummaggaparo unmārgaparaḥ . uvaogo evaṁ viśeṣaṇacatuṣṭayayukta upayogaḥ pariṇāmaḥ jassa yasya jīvasya bhavati so asuho sa upayogastvaśubho bhaṇyate, abheden puruṣo vā . tathā hi — viṣayakaṣāyarahitaśuddhacaitanyapariṇateḥ pratipakṣa- bhūto viṣayakaṣāyāvagāḍho viṣayakaṣāyapariṇataḥ . śuddhātmatattvapratipādikā śrutiḥ suśrutistadvilakṣaṇā duḥśrutiḥ mithyāśāstraśrutirvā; niścintātmadhyānapariṇataṁ sucittaṁ, tadvināśakaṁ duścittaṁ, svaparanimitteṣṭa- kāmabhogacintāpariṇataṁ rāgādyapadhyānaṁ vā; paramacaitanyapariṇatervināśikā duṣṭagoṣṭhī, tatpratipakṣabhūt- kuśīlapuruṣagoṣṭhī vā . itthaṁbhūtaduḥśrutiduścittaduṣṭagoṣṭhībhiryuto duḥśrutiduścittaduṣṭagoṣṭhiyuktaḥ . paramopaśam-
anvayārtha : — [yasya upayogaḥ ] jisakā upayog [viṣayakaṣāyāvagāḍhaḥ ] viṣayakaṣāyameṁ avagārḥ (magna) hai, [duḥśrutiduścittaduṣṭagoṣṭiyutaḥ ] kuśruti, kuvicār aur kusaṁgatimeṁ lagā huā hai, [ugraḥ ] ugra hai tathā [unmārgaparaḥ ] unmārgameṁ lagā huā hai, [saḥ aśubhaḥ ] usakā vah aśubhopayog hai ..158..
ṭīkā : — viśiṣṭa udayadaśāmeṁ rahanevāle darśanamohanīy aur cāritramohanīyarūp pudgaloṁke anusār pariṇatimeṁ lagā honese aśubh uparāgako grahaṇ karanese, jo (upayog) param bhaṭṭārak, mahā devādhidev, parameśvar aise arhaṁt, siddha aur sādhuke atirikta anya — unmārgakī — śraddhā karanemeṁ tathā viṣay, kaṣāy, kuśravaṇ, kuvicār, kusaṁg aur ugratākā ācaraṇ karanemeṁ pravr̥tta hai, vah aśubhopayog hai ..158..
306pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-