bhāveṇ jeṇ jīvo pecchadi jāṇādi āgadaṁ visaye .
ayamātmā sākāranirākāraparicchedātmakatvātparicchedyatāmāpadyamānamarthajātaṁ yenaiv moharūpeṇ rāgarūpeṇ dveṣarūpeṇ vā bhāven paśyati jānāti ca tenaivoparajyat ev . yo‘yamuparāgaḥ sa khalu snigdharūkṣatvasthānīyo bhāvabandhaḥ . ath punastenaiv paudgalikaṁ karma yuktiṁ dravyabandhasvarūpaṁ ca pratipādayati — bhāveṇ jeṇ bhāven pariṇāmen yen jīvo jīvaḥ kartā pecchadi jāṇādi nirvikalpadarśanapariṇāmen paśyati savikalpajñānapariṇāmen jānāti . kiṁ karmatāpannaṁ, āgadaṁ visaye āgataṁ prāptaṁ kimapīṣṭāniṣṭaṁ vastu pañcendriyaviṣaye . rajjadi teṇev puṇo rajyate tenaiv punaḥ ādimadhyāntavarjitaṁ rāgādidoṣarahitaṁ cijjyotiḥsvarūpaṁ nijātmadravyamarocamānastathaivājānan san samastarāgādivikalpaparihāreṇābhāvayaṁśca tenaiv pūrvoktajñānadarśanopayogen rajyate rāgaṁ karoti iti bhāvabandhayuktiḥ . bajjhadi kamma tti uvadeso ten bhāvabandhen navataradravyakarma badhnātīti
ab, bhāvabaṁdhakī yukti aur dravyabandhakā svarūp kahate haiṁ : —
anvayārtha : — [jīvaḥ ] jīv [yen bhāven ] jis bhāvase [viṣaye āgataṁ ] viṣayāgat padārthako [paśyati jānāti ] dekhatā hai aur jānatā hai, [ten ev ] usīse [rajyati ] uparakta hotā hai; [punaḥ ] aur usīse [karma badhyate ] karma ban̐dhatā hai; — (iti) aisā (upadeśaḥ) upadeś hai ..176..
ṭīkā : — yah ātmā sākār aur nirākār pratibhāsasvarūp (-jñān aur darśanasvarūp) honese pratibhāsya (pratibhāsit hone yogya) padārthasamūhako jis moharūp, rāgarūp yā dveṣarūp bhāvase dekhatā hai aur jānatā hai, usīse uparakta hotā hai . jo yah uparāg (vikār) hai vah vāstavameṁ 1snigdharūkṣatvasthānīy bhāvabaṁdh hai . aur usīse avaśya
tenāthī che uparaktatā; vaḷī karmabaṁdhan te vaḍe. 176.
334pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
1. snigdharūkṣatvasthānīy = snigdhatā aur rūkṣatāke samān . (jaise pudgalameṁ viśiṣṭa snigdhatārūkṣatā vah bandha hai, usīprakār jīvameṁ rāgadveṣarūp vikār bhāvabandha hai )