bhāven pariṇamati tadā anye yogadvāreṇ praviśantaḥ karmapudgalāḥ svayamev samupāttavaicitryai-
rjñānāvaraṇādibhāvaiḥ pariṇamante . ataḥ svabhāvakr̥taṁ karmaṇāṁ vaicitryaṁ, na punarātmakr̥tam ..187..
sapadeso so appā kasāyido moharāgadosehiṁ .
tathā svayamev nānābhedapariṇatairmūlottaraprakr̥tirūpajñānāvaraṇādibhāvaiḥ paryāyairiti . tato jñāyate yathā jñānāvaraṇādikarmaṇāmutpattiḥ svayaṁkr̥tā tathā mūlottaraprakr̥tirūpavaicitryamapi, na ca jīvakr̥tamiti ..187.. karmapudgalapariṇām vāstavameṁ svayamev vicitratāko prāpta hote haiṁ . vah isaprakār hai ki — jaise, jab nayā meghajal bhūmisaṁyogarūp pariṇamit hotā hai tab anya pudgal svayamev vicitratāko prāpta hariyālī, kukuramuttā (chattā), aur indragop (cāturmāsameṁ utpanna lāl kīṛā) ādirūp pariṇamit hotā hai, isīprakār jab yah ātmā rāgadveṣake vaśībhūt hotā huā śubhāśubhabhāvarūp pariṇamit hotā hai, tab anya, yogadvāroṁmeṁ praviṣṭa hote hue karmapudgal svayamev vicitratāko prāpta jñānāvaraṇādi bhāvarūp pariṇamit hote haiṁ .
isase (yah niścit huā ki) karmoṁkī vicitratā (vividhatā)kā honā 1svabhāvakr̥t hai, kintu ātmakr̥t nahīṁ ..187..
ab aisā samajhāte haiṁ ki akelā hī ātmā baṁdh hai —
anvayārtha : — [sapradeśaḥ ] pradeśayukta [saḥ ātmā ] vah ātmā [samaye ] yathākāl [moharāgadveṣaiḥ ] moh – rāg – dveṣake dvārā [kaṣāyitaḥ ] kaṣāyit honese [karma -rajobhiḥ śliṣṭaḥ ] karmarajase lipta yā baddha hotā huā [baṁdh iti prarūpitaḥ ] ‘baṁdh kahā gayā hai ..188..
saṁbaṁdh pāmī karmarajano, baṁdharūp kathāy che. 188.
348pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
1. svabhāvakr̥t = karmoṁke apane svabhāvase kiyā huā .