laghuguṇadvāreṇ pratisamayasamudīyamānaṣhaṭsthānapatitavr̥uddhihāninānātvānubhūtiḥ guṇātmakaḥ
svabhāvaparyāyaḥ . yathaiv cha paṭe rūpādīnān svaparapratyayapravartamānapūrvottarāvasthāvatīrṇatāratamyo-
padarshitasvabhāvavisheṣhānekatvāpattiḥ guṇātmako vibhāvaparyāyaḥ, tathaiv cha samasteṣhvapi dravyeṣhu
rūpādīnān gnānādīnān vā svaparapratyayapravartamānapūrvottarāvasthāvatīrṇatāratamyopadarshitasvabhāv-
visheṣhānekatvāpattiḥ guṇātmako vibhāvaparyāyaḥ . iyan hi sarvapadārthānān dravyaguṇaparyāyasvabhāv-
prakāshikā pārameshvarī vyavasthā sādhīyasī, na punaritarā . yato hi bahavo‘pi paryāy-
viṇichchhayādhigaman paramārthavinishchayādhigaman samyaktvamiti . paramārthavinishchayādhigamashabden samyaktvan kathan
bhaṇyat iti chet – paramo‘rthaḥ paramārthaḥ shuddhabuddhaikasvabhāvaḥ paramātmā, paramārthasya visheṣheṇ
sanshayādirahitatven nishchayaḥ paramārthavinishchayarūpo‘dhigamaḥ shaṅkādyaṣhṭadoṣharahitashcha yaḥ paramārthato‘rthāvabodho
yasmātsamyaktvāttat paramārthavinishchayādhigamam . athavā paramārthavinishchayo‘nekāntātmakapadārthasamūh-
stasyādhigamo yasmāditi ..✽10.. ath padārthasya dravyaguṇaparyāyasvarūpan nirūpayati — attho khalu
davvamao artho gnānaviṣhayabhūtaḥ padārthaḥ khalu sphu ṭan dravyamayo bhavati . kasmāt . tiryak-
sāmānyoddharvatāsāmānyalakṣhaṇen dravyeṇ niṣhpannatvāt . tiryaksāmānyorddhvatāsāmānyalakṣhaṇan kathyate –
ekakāle nānāvyaktigato‘nvayastiryaksāmānyan bhaṇyate . tatra dr̥uṣhṭānto yathā – nānāsiddhajīveṣhu siddho‘yan
siddho‘yamityanugatākāraḥ siddhajātipratyayaḥ . nānākāleṣhvekavyaktigatonvay ūrdhvatāsāmānyan bhaṇyate .
tatra dr̥uṣhṭāntaḥ yathā – ya ev kevalagnānotpattikṣhaṇe muktātmā dvitīyādikṣhaṇeṣhvapi sa eveti pratītiḥ . athavā
nānāgosharīreṣhu gaurayan gaurayamiti gojātipratītistiryaksāmānyam . yathaiv chaikasmin puruṣhe
bālakumārādyavasthāsu sa evāyan devadatta iti pratyay ūrdhvatāsāmānyam . davvāṇi guṇappagāṇi bhaṇidāṇi
dravyāṇi guṇātmakāni bhaṇitāni . anvayino guṇā athavā sahabhuvo guṇā iti guṇalakṣhaṇam .
yathā anantagnānasukhādivisheṣhaguṇebhyastathaivāgurulaghukādisāmānyaguṇebhyashchābhinnatvādguṇātmakan bhavati
siddhajīvadravyan, tathaiv svakīyasvakīyavisheṣhasāmānyaguṇebhyaḥ sakāshādabhinnatvāt sarvadravyāṇi
guṇātmakāni bhavanti . tehin puṇo pajjāyā taiḥ pūrvoktalakṣhaṇairdravyairguṇaishcha paryāyā bhavanti . vyatirekiṇaḥ
paryāyā athavā kramabhuvaḥ paryāyā iti paryāyalakṣhaṇam . yathaikasmin muktātmadravye kiñchidūnacharam-
166pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
rūpādikake sva -parake kāraṇ pravartamān pūrvottar avasthāmen honevāle tāratamyake kāraṇ dekhanemen
ānevāle svabhāvavisheṣharūp anekatvakī āpatti vah guṇātmak vibhāvaparyāy hai, usīprakār
samasta dravyommen, rūpādikake yā gnānādike sva -parake kāraṇ pravartamān pūrvottar avasthāmen
honevāle tāratamyake kāraṇ dekhanemen ānevāle svabhāvavisheṣharūp anekatvakī āpatti vah
guṇātmak vibhāvaparyāy hai .
vāstavamen yah, sarva padārthoṅke dravyaguṇaparyāyasvabhāvakī prakāshak 1pārameshvarī vyavasthā
bhalī -uttam -pūrṇa -yogya hai, dūsarī koī nahīn; kyoṅki bahutase (jīv) paryāyamātrakā hī avalamban
1. parameshvarakī kahī huī .