Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 94.

< Previous Page   Next Page >


Page 167 of 513
PDF/HTML Page 200 of 546

 

kahānajainashāstramālā ]
gneyatattva -pragnāpan
167
mātramevāvalambya tattvāpratipattilakṣhaṇan mohamupagachchhantaḥ parasamayā bhavanti ..93..
athānuṣhaṅgikīmimāmev svasamayaparasamayavyavasthān pratiṣhṭhāpyopasanharati

je pajjaesu ṇiradā jīvā parasamaig tti ṇiddiṭṭhā . ādasahāvamhi ṭhidā te sagasamayā muṇedavvā ..94..

ye paryāyeṣhu niratā jīvāḥ parasamayikā iti nirdiṣhṭāḥ .
ātmasvabhāve sthitāste svakasamayā gnātavyāḥ ..94..

sharīrākāragatimārgaṇāvilakṣhaṇaḥ siddhagatiparyāyaḥ tathā‘gurulaghukaguṇaṣhaḍvr̥uddhihānirūpāḥ sādhāraṇasvabhāv- guṇaparyāyāshcha, tathā sarvadravyeṣhu svabhāvadravyaparyāyāḥ svajātīyavijātīyavibhāvadravyaparyāyāshcha, tathaiv svabhāvavibhāvaguṇaparyāyāshcha ‘jesin atthi sahāo’ ityādigāthāyān, tathaiv ‘bhāvā jīvādīyā’ ityādi- gāthāyān cha pañchāstikāye pūrvan kathitakrameṇ yathāsambhavan gnātavyāḥ . pajjayamūḍhā hi parasamayā yasmāditthambhūt- karake, tattvakī apratipatti jisakā lakṣhaṇ hai aise mohako prāpta hote huye parasamay hote hain .

bhāvārtha :padārtha dravyasvarūp hai . dravya anantaguṇamay hai . dravyon aur guṇonse paryāyen hotī hain . paryāyoṅke do prakār hain :1dravyaparyāy, 2guṇaparyāy . inamense dravyaparyāyake do bhed hain :1samānajātīyjaise dviaṇuk, tri -aṇuk, ityādi skandha; paryāyjaise siddhake guṇaparyāy 2vibhāvaparyāyjaise svaparahetuk matignānaparyāy .

aisā jinendra bhagavānakī vāṇīse kathit sarva padārthoṅkā dravya -guṇ -paryāyasvarūp hī yathārtha hai . jo jīv dravya -guṇako na jānate huye mātra paryāyakā hī ālamban lete hain ve nij svabhāvako na jānate huye parasamay hain ..93..

ab 1ānuṣhaṅgik aisī yah hī svasamay -parasamayakī vyavasthā (arthāt svasamay aur parasamayakā bhed) nishchit karake (usakā) upasanhār karate hain :

anvayārtha :[ye jīvāḥ ] jo jīv [paryāyeṣhu niratāḥ ] paryāyommen līn hain [parasamayikāḥ iti nirdiṣhṭāḥ ] unhen parasamay kahā gayā hai [ātmasvabhāve sthitāḥ ] jo jīv ātmasvabhāvamen sthit hain [te ] ve [svakasamayāḥ gnātavyāḥ ] svasamay jānane ..94..

paryāyamān rat jīv je te ‘parasamay’ nirdiṣhṭa chhe; ātmasvabhāve sthit je te ‘svakasamay’ gnātavya chhe . 94.

2asamānajātīyjaise manuṣhya dev ityādi . guṇaparyāyake bhī do bhed hain :1svabhāv-

1. ānuṣhaṅgik = pūrva gāthāke kathanake sāth sambandhavālī .