mātramevāvalambya tattvāpratipattilakṣhaṇan mohamupagachchhantaḥ parasamayā bhavanti ..93..
athānuṣhaṅgikīmimāmev svasamayaparasamayavyavasthān pratiṣhṭhāpyopasanharati —
je pajjaesu ṇiradā jīvā parasamaig tti ṇiddiṭṭhā .
ādasahāvamhi ṭhidā te sagasamayā muṇedavvā ..94..
ye paryāyeṣhu niratā jīvāḥ parasamayikā iti nirdiṣhṭāḥ .
ātmasvabhāve sthitāste svakasamayā gnātavyāḥ ..94..
sharīrākāragatimārgaṇāvilakṣhaṇaḥ siddhagatiparyāyaḥ tathā‘gurulaghukaguṇaṣhaḍvr̥uddhihānirūpāḥ sādhāraṇasvabhāv-
guṇaparyāyāshcha, tathā sarvadravyeṣhu svabhāvadravyaparyāyāḥ svajātīyavijātīyavibhāvadravyaparyāyāshcha, tathaiv
svabhāvavibhāvaguṇaparyāyāshcha ‘jesin atthi sahāo’ ityādigāthāyān, tathaiv ‘bhāvā jīvādīyā’ ityādi-
gāthāyān cha pañchāstikāye pūrvan kathitakrameṇ yathāsambhavan gnātavyāḥ . pajjayamūḍhā hi parasamayā yasmāditthambhūt-
kahānajainashāstramālā ]
gneyatattva -pragnāpan
167
karake, tattvakī apratipatti jisakā lakṣhaṇ hai aise mohako prāpta hote huye parasamay hote hain .
bhāvārtha : — padārtha dravyasvarūp hai . dravya anantaguṇamay hai . dravyon aur guṇonse paryāyen
hotī hain . paryāyoṅke do prakār hain : — 1 – dravyaparyāy, 2 – guṇaparyāy . inamense dravyaparyāyake do
bhed hain : — 1 – samānajātīy — jaise dvi – aṇuk, tri -aṇuk, ityādi skandha;
2 – asamānajātīy — jaise manuṣhya dev ityādi . guṇaparyāyake bhī do bhed hain : — 1 – svabhāv-
paryāy — jaise siddhake guṇaparyāy 2 – vibhāvaparyāy — jaise svaparahetuk matignānaparyāy .
aisā jinendra bhagavānakī vāṇīse kathit sarva padārthoṅkā dravya -guṇ -paryāyasvarūp hī
yathārtha hai . jo jīv dravya -guṇako na jānate huye mātra paryāyakā hī ālamban lete hain ve nij
svabhāvako na jānate huye parasamay hain ..93..
ab 1ānuṣhaṅgik aisī yah hī svasamay -parasamayakī vyavasthā (arthāt svasamay aur
parasamayakā bhed) nishchit karake (usakā) upasanhār karate hain : —
anvayārtha : — [ye jīvāḥ ] jo jīv [paryāyeṣhu niratāḥ ] paryāyommen līn hain
[parasamayikāḥ iti nirdiṣhṭāḥ ] unhen parasamay kahā gayā hai [ātmasvabhāve sthitāḥ ] jo jīv
ātmasvabhāvamen sthit hain [te ] ve [svakasamayāḥ gnātavyāḥ ] svasamay jānane ..94..
1. ānuṣhaṅgik = pūrva gāthāke kathanake sāth sambandhavālī .
paryāyamān rat jīv je te ‘parasamay’ nirdiṣhṭa chhe;
ātmasvabhāve sthit je te ‘svakasamay’ gnātavya chhe . 94.