Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 94.

< Previous Page   Next Page >


Page 167 of 513
PDF/HTML Page 200 of 546

 

background image
mātramevāvalambya tattvāpratipattilakṣhaṇan mohamupagachchhantaḥ parasamayā bhavanti ..93..
athānuṣhaṅgikīmimāmev svasamayaparasamayavyavasthān pratiṣhṭhāpyopasanharati
je pajjaesu ṇiradā jīvā parasamaig tti ṇiddiṭṭhā .
ādasahāvamhi ṭhidā te sagasamayā muṇedavvā ..94..
ye paryāyeṣhu niratā jīvāḥ parasamayikā iti nirdiṣhṭāḥ .
ātmasvabhāve sthitāste svakasamayā gnātavyāḥ ..94..
sharīrākāragatimārgaṇāvilakṣhaṇaḥ siddhagatiparyāyaḥ tathā‘gurulaghukaguṇaṣhaḍvr̥uddhihānirūpāḥ sādhāraṇasvabhāv-
guṇaparyāyāshcha, tathā sarvadravyeṣhu svabhāvadravyaparyāyāḥ svajātīyavijātīyavibhāvadravyaparyāyāshcha, tathaiv

svabhāvavibhāvaguṇaparyāyāshcha ‘jesin atthi sahāo’ ityādigāthāyān, tathaiv ‘bhāvā jīvādīyā’ ityādi-

gāthāyān cha
pañchāstikāye pūrvan kathitakrameṇ yathāsambhavan gnātavyāḥ . pajjayamūḍhā hi parasamayā yasmāditthambhūt-
kahānajainashāstramālā ]
gneyatattva -pragnāpan
167
karake, tattvakī apratipatti jisakā lakṣhaṇ hai aise mohako prāpta hote huye parasamay hote hain .
bhāvārtha :padārtha dravyasvarūp hai . dravya anantaguṇamay hai . dravyon aur guṇonse paryāyen
hotī hain . paryāyoṅke do prakār hain :1dravyaparyāy, 2guṇaparyāy . inamense dravyaparyāyake do
bhed hain :1samānajātīyjaise dviaṇuk, tri -aṇuk, ityādi skandha;
2asamānajātīyjaise manuṣhya dev ityādi . guṇaparyāyake bhī do bhed hain :1svabhāv-
paryāyjaise siddhake guṇaparyāy 2vibhāvaparyāyjaise svaparahetuk matignānaparyāy .
aisā jinendra bhagavānakī vāṇīse kathit sarva padārthoṅkā dravya -guṇ -paryāyasvarūp hī
yathārtha hai . jo jīv dravya -guṇako na jānate huye mātra paryāyakā hī ālamban lete hain ve nij
svabhāvako na jānate huye parasamay hain ..93..
ab 1ānuṣhaṅgik aisī yah hī svasamay -parasamayakī vyavasthā (arthāt svasamay aur
parasamayakā bhed) nishchit karake (usakā) upasanhār karate hain :
anvayārtha :[ye jīvāḥ ] jo jīv [paryāyeṣhu niratāḥ ] paryāyommen līn hain
[parasamayikāḥ iti nirdiṣhṭāḥ ] unhen parasamay kahā gayā hai [ātmasvabhāve sthitāḥ ] jo jīv
ātmasvabhāvamen sthit hain [te ] ve [svakasamayāḥ gnātavyāḥ ] svasamay jānane
..94..
1. ānuṣhaṅgik = pūrva gāthāke kathanake sāth sambandhavālī .
paryāyamān rat jīv je te ‘parasamay’ nirdiṣhṭa chhe;
ātmasvabhāve sthit je te ‘svakasamay’ gnātavya chhe
. 94.