samato dvayadhikaguṇāddhi snigdharūkṣhatvādbandha ityutsargaḥ, snigdharūkṣhadvayadhikaguṇatvasya hi pariṇāmakatven bandhasādhanatvāt . na khalvekaguṇāt snigdharūkṣhatvādbandha ityapavādaḥ, ekaguṇ- snigdharūkṣhatvasya hi pariṇamyapariṇāmakatvābhāven bandhasyāsādhanatvāt ..165.. chet . eko dviguṇastiṣhṭhati dvitīyo‘pi dviguṇ iti dvau samasaṅkhyānau tiṣhṭhatastāvat ek sya vivakṣhitadviguṇasya dviguṇādhik tve kr̥u te sati saḥ chaturguṇo bhavati shaktichatuṣhṭayapariṇato bhavati . tasya chaturguṇasya pūrvoktadviguṇen sah bandho bhavatīti . tathaiv dvau trishaktiyukto tiṣhṭhatastāvat, tatrāpyekasya triguṇashabdābhidheyasya trishaktiyuktasya paramāṇoḥ shaktidvayamelāpake kr̥ute sati pañchaguṇatvan bhavati . ten pañchaguṇen sah pūrvoktatriguṇasya bandho bhavati . evan dvayordvayoḥ snigdhayordvayordvayo rūkṣhayordvayordvayoḥ snigdharūkṣhayorvā samayoḥ viṣhamayoshcha dviguṇādhik tve sati bandho bhavatītyarthaḥ, kintu visheṣho‘sti . ādiparihīṇā ādishabden jalasthānīyan jaghanyasnigdhatvan vālukāsthānīyan jaghanyarūkṣhatvan bhaṇyate, tābhyān vihīnā ādiparihīṇā badhyante . kiñch – paramachaitanyapariṇatilakṣhaṇaparamātmatattvabhāvanārūpadharmadhyān- shukladhyānabalen yathā jadhanyasnigdhashaktisthānīye kṣhīṇarāgatve sati jadhanyarūkṣhashaktisthānīye kṣhīṇadveṣhatve cha sati jalavālukayoriv jīvasya bandho na bhavati, tathā pudgalaparamāṇorapi jaghanyasnigdha- rūkṣhashaktiprastāve bandho na bhavatītyabhiprāyaḥ ..165.. ath tamevārthan visheṣheṇ samarthayati — guṇashabdavāchyashaktidvayayuktasya snigdhaparamāṇoshchaturguṇasnigdhen rūkṣheṇ vā samashabdasañgnen tathaiv dvayadhikāḥ ] yadi samānase do adhik anshavāle hon to [badhyante hi ] ban̐dhate hain, [ādi parihīnāḥ ] jaghanyānshavāle nahīn bandhate ..165..
ṭīkā : — samānase do guṇ (ansh) adhik snigdhatva yā rūkṣhatva ho to bandh hotā hai yah utsarga (sāmānya niyam) hai; kyoṅki snigdhatva yā rūkṣhatvakī dviguṇādhikatākā honā vah pariṇāmak (pariṇaman karānevālā) honese bandhakā kāraṇ hai .
yadi ek guṇ snigdhatva yā rūkṣhatva ho to bandh nahīn hotā yah apavād hai; kyoṅki ek guṇ snigdhatva yā rūkṣhatvake 1pariṇamya – pariṇāmakatākā abhāv honese bandhake kāraṇapanekā abhāv hai ..165..
316pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. pariṇamya = pariṇaman karane yogya . [dash ansh snigdhatāvālā paramāṇu bārah ansh rūkṣhatāvāle paramāṇuke
sāth bandhakar skandh banane par, dash ansh snigdhatāvālā paramāṇu bārah ansh rūkṣhatārūp pariṇamit ho jātā
hai; athavā dash ansh snigdhatāvālā paramāṇu bārah ansh snigdhatāvāle paramāṇuke sāth bandhakar skandh banane
par, dash ansh snigdhatāvālā paramāṇu bārah ansh snigdhatārūp pariṇamit ho jātā hai; isaliye kam
anshavālā paramāṇu pariṇamya hai aur do adhik anshavālā paramāṇu pariṇāmak hai . ek ansh snigdhatā yā
rūkṣhatāvālā paramāṇu (sāmānya niyamānusār) pariṇāmak to hai hī nahīn, kintu jaghanyabhāvamen vartit honese
pariṇamya bhī nahīn hai . is prakār jaghanyabhāv bandhakā kāraṇ nahīn hai .]]