Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 179.

< Previous Page   Next Page >


Page 337 of 513
PDF/HTML Page 370 of 546

 

kahānajainashāstramālā ]
gneyatattva -pragnāpan
337

vantaḥ pravishantyapi tiṣhṭhantyapi gachchhantyapi cha . asti chejjīvasya moharāgadveṣharūpo bhāvo badhyante‘pi cha . tato‘vadhāryate dravyabandhasya bhāvabandho hetuḥ ..178..

ath dravyabandhahetutven rāgapariṇāmamātrasya bhāvabandhasya nishchayabandhatvan sādhayati
ratto bandhadi kamman muchchadi kammehin rāgarahidappā .
eso bandhasamāso jīvāṇan jāṇ ṇichchhayado ..179..
rakto badhnāti karma muchyate karmabhi rāgarahitātmā .
eṣh bandhasamāso jīvānān jānīhi nishchayataḥ ..179..

yato rāgapariṇat evābhinaven dravyakarmaṇā badhyate, na vairāgyapariṇataḥ; abhinaven lakṣhaṇayogānusāreṇ yathāyogyam . na kevalan pravishanti chiṭṭhanti hi praveshānantaran svakīyasthitikālaparyantan tiṣhṭhanti hi sphu ṭam . na kevalan tiṣhṭhanti janti svakīyodayakālan prāpya phalan datvā gachchhanti, bajjhanti kevalagnānādyanantachatuṣhṭayavyaktirūpamokṣhapratipakṣhabhūtabandhasya kāraṇan rāgādikan labdhvā punarapi dravyabandha- rūpeṇ badhyante cha . at etadāyātan rāgādipariṇām ev dravyabandhakāraṇamiti . athavā dvitīy- vyākhyānampravishanti pradeshabandhāstiṣhṭhanti sthitibandhāḥ phalan datvā gachchhantyanubhāgabandhā badhyante prakr̥u tibandhā iti ..178.. evan trividhabandhamukhyatayā sūtradvayen tr̥utīyasthalan gatam . ath dravya- bandhakāraṇatvānnishchayen rāgādivikalparūpo bhāvabandha ev bandha iti pragnāpayatiratto bandhadi kamman rakto prakārase hotā hai, us prakārase karmapudgalake samūh svayamev parispandavāle hote hue pravesh bhī karate hain, rahate bhī hain, aur jāte bhī hain; aur yadi jīvake mohrāgdveṣharūp bhāv hon to bandhate bhī hain . isaliye nishchit hotā hai ki dravyabandhakā hetu bhāvabandh hai ..178..

ab, aisā siddha karate hain kirāg pariṇāmamātra jo bhāvabandh hai so dravyabandhakā hetu honese vahī nishchayabandha hai :

anvayārtha :[raktaḥ ] rāgī ātmā [karma badhnāti ] karma bān̐dhatā hai, [rāgarahitātmā ] rāgarahit ātmā [karmabhiḥ muchyate ] karmonse mukta hotā hai;[eṣhaḥ ] yah [jīvānān ] jīvoṅke [bandhasamāsaḥ ] bandhakā saṅkṣhep [nishchayataḥ ] nishchayase [jānīhi ] jāno ..179..

ṭīkā :rāgapariṇat jīv hī navīn dravyakarmase ban̐dhatā hai, vairāgyapariṇat nahīn ban̐dhatā;

jīv rakta bāndhe karma, rāg rahit jīv mukāy chhe;
ā jīv kerā bandhano saṅkṣhep nishchay jāṇaje. 179.
pra. 43