bhāven pariṇamati tadā anye yogadvāreṇ pravishantaḥ karmapudgalāḥ svayamev samupāttavaichitryai-
rgnānāvaraṇādibhāvaiḥ pariṇamante . ataḥ svabhāvakr̥utan karmaṇān vaichitryan, na punarātmakr̥utam ..187..
sapadeso so appā kasāyido moharāgadosehin .
tathā svayamev nānābhedapariṇatairmūlottaraprakr̥itirūpagnānāvaraṇādibhāvaiḥ paryāyairiti . tato gnāyate yathā gnānāvaraṇādikarmaṇāmutpattiḥ svayaṅkr̥utā tathā mūlottaraprakr̥itirūpavaichitryamapi, na cha jīvakr̥utamiti ..187.. karmapudgalapariṇām vāstavamen svayamev vichitratāko prāpta hote hain . vah isaprakār hai ki — jaise, jab nayā meghajal bhūmisanyogarūp pariṇamit hotā hai tab anya pudgal svayamev vichitratāko prāpta hariyālī, kukuramuttā (chhattā), aur indragop (chāturmāsamen utpanna lāl kīṛā) ādirūp pariṇamit hotā hai, isīprakār jab yah ātmā rāgadveṣhake vashībhūt hotā huā shubhāshubhabhāvarūp pariṇamit hotā hai, tab anya, yogadvārommen praviṣhṭa hote hue karmapudgal svayamev vichitratāko prāpta gnānāvaraṇādi bhāvarūp pariṇamit hote hain .
isase (yah nishchit huā ki) karmoṅkī vichitratā (vividhatā)kā honā 1svabhāvakr̥ut hai, kintu ātmakr̥ut nahīn ..187..
ab aisā samajhāte hain ki akelā hī ātmā bandh hai —
anvayārtha : — [sapradeshaḥ ] pradeshayukta [saḥ ātmā ] vah ātmā [samaye ] yathākāl [moharāgadveṣhaiḥ ] moh – rāg – dveṣhake dvārā [kaṣhāyitaḥ ] kaṣhāyit honese [karma -rajobhiḥ shliṣhṭaḥ ] karmarajase lipta yā baddha hotā huā [bandh iti prarūpitaḥ ] ‘bandh kahā gayā hai ..188..
sambandh pāmī karmarajano, bandharūp kathāy chhe. 188.
348pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. svabhāvakr̥ut = karmoṅke apane svabhāvase kiyā huā .