Pravachansar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 352 of 513
PDF/HTML Page 385 of 546

 

na tyajati yastu mamatāmahan mamedamiti dehadraviṇeṣhu .
sa shrāmaṇyan tyaktvā pratipanno bhavatyunmārgam ..190..

yo hi nām shuddhadravyanirūpaṇātmakanishchayanayanirapekṣho‘shuddhadravyanirūpaṇātmak- vyavahāranayopajanitamohaḥ san ahamidan mamedamityātmātmīyatven dehadraviṇādau paradravye mamatvan na jahāti sa khalu shuddhātmapariṇatirūpan shrāmaṇyākhyan mārgan dūrādapahāyāshuddhātmapariṇati- rūpamunmārgamev pratipadyate . ato‘vadhāryate ashuddhanayādashuddhātmalābh ev ..190.. karoti bhuṅkte chetyashuddhadravyanirūpaṇātmakāsadbhūtavyavahāranayo bhaṇyate . idan nayadvayan tāvadasti . kintvatra nishchayanay upādeyaḥ, na chāsadbhūtavyavahāraḥ . nanu rāgādīnātmā karoti bhuṅkte chetyevanlakṣhaṇo nishchayanayo vyākhyātaḥ sa kathamupādeyo bhavati . parihāramāh --rāgadīnevātmā karoti, na cha dravyakarma, rāgāday ev bandhakāraṇamiti yadā jānāti jīvastadā rāgadveṣhādivikalpajālatyāgen rāgādivināshārthan nij- shuddhātmānan bhāvayati . tatashcha rāgādivināsho bhavati . rāgādivināshe chātmā shuddho bhavati . tataḥ paramparayā shuddhātmasādhakatvādayamashuddhanayo‘pyupachāreṇ shuddhanayo bhaṇyate, nishchayanayo bhaṇyate, tathaivopādeyo bhaṇyate ityabhiprāyaḥ ..189.. evamātmā svapariṇāmānāmev kartā, na cha dravyakarmaṇāmiti kathan- mukhyatayā gāthāsaptaken ṣhaṣhṭhasthalan gatam . iti ‘arasamarūvan’ ityādigāthātrayeṇ pūrvan shuddhātmavyākhyāne kr̥ute sati shiṣhyeṇ yaduktamamūrtasyātmano mūrtakarmaṇā sah kathan bandho bhavatīti tatparihārārthan nay- vibhāgen bandhasamarthanamukhyatayaikonavinshatigāthābhiḥ sthalaṣhaṭken tr̥utīyavisheṣhāntarāghikāraḥ samāptaḥ . ataḥ paran dvādashagāthāparyantan chaturbhiḥ sthalaiḥ shuddhātmānubhūtilakṣhaṇāvisheṣhabhedabhāvanārūpachūlikāvyākhyānan

anvayārtha :[yaḥ tu ] jo [dehadraviṇeṣhu ] dehdhanādikamen [ahan mam idam ] ‘main yah hūn̐ aur yah merā hai’ [iti mamatān ] aisī mamatāko [na tyajati ] nahīn chhoṛatā, [saḥ ] vah [shrāmaṇyan tyaktvā ] shramaṇatāko chhoṛakar [unmārga pratipannaḥ bhavati ] unmārgakā āshray letā hai ..190..

ṭīkā :jo ātmā shuddhadravyake nirūpaṇasvarūp 1nishchayanayase nirapekṣha rahakar ashuddhadravyake nirūpaṇasvarūp vyavahāranayase jise moh utpanna huā hai aisā vartatā huā ‘main yah hūn̐ aur yah merā hai’ isaprakār 2ātmīyatāse deh dhanādik paradravyamen mamatva nahīn chhoṛatā vah ātmā vāstavamen shuddhātmapariṇatirūp shrāmaṇyanāmak mārgako dūrase chhoṛakar ashuddhātmapariṇatirūp unmārgakā hī āshray letā hai . isase nishchit hotā hai ki ashuddhanayase ashuddhātmākī hī prāpti hotī hai ..190..

352pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-

1. nishchayanayase nirapekṣha = nishchayanayake prati upekṣhāvān; use na ginanemānanevālā .

2. ātmīyatāse = nijarūpase (agnānī jīv sharīr, dhan ityādi paradravyako apanā mānakar usamen mamatva karatā hai .)