ahameṣh mokṣhādhikārī gnāyakasvabhāvātmatattvaparignānapurassaramamatvanirmamatvahānopādān- vidhānen kr̥utyāntarasyābhāvātsarvārambheṇ shuddhātmani pravarte . tathā hi — ahan hi tāvat gnāyak ev svabhāven kevalagnāyakasya cha sato mam vishvenāpi sahajagneyagnāyakalakṣhaṇ ev sambandhaḥ, na punaranye svasvāmilakṣhaṇādayaḥ sambandhāḥ . tato mam na kvachanāpi mamatvan, sarvatra nirmamatvamev . athaikasya gnāyakabhāvasya samastagneyabhāvasvabhāvatvāt protkīrṇalikhitanikhāt- kīlitamajjitasamāvartitapratibimbitavattatra kramapravr̥uttānantabhūtabhavadbhāvivichitraparyāyaprāgbhāramagādh- svabhāvan gambhīran samastamapi dravyajātamekakṣhaṇ ev pratyakṣhayantan gneyagnāyakalakṣhaṇasambandhasyā- nirvāṇamārgāy cha . tato‘vadhāryate ayamev mokṣhamārgo, nānya iti ..199.. ath ‘uvasampayāmi samman jatto ṇivvāṇasampattī’ ityādi pūrvapratignān nirvāhayan svayamapi mokṣhamārgapariṇatin svīkarotīti pratipādayati — tamhā yasmātpūrvokta shuddhātmopalambhalakṣhaṇamokṣhamārgeṇ jinā jinendrāḥ shramaṇāshcha siddhā jātāstasmādahamapi tah tathaiv tenaiv prakāreṇ jāṇittā gnātvā . kam . appāṇan nijaparamātmānam . kimvishiṣhṭam . jāṇagan gnāyakan kevalagnānādyanantaguṇasvabhāvam . ken kr̥utvā gnātvā . sabhāveṇ samasta- rāgādivibhāvarahitashuddhabuddhaikasvabhāven . pashchāt kin karomi . parivajjāmi pari samantādvarjayāmi . kām . mamattin samastasachetanāchetanamishraparadravyasambandhinīn mamatām . kathambhūtaḥ san . uvaṭṭhido upasthitaḥ pariṇataḥ . kva . ṇimmamattamhi samastaparadravyamamakārāhaṅkārarahitatven nirmamatvalakṣhaṇe paramasāmyābhidhāne vītarāg- chāritre tatpariṇatanijashuddhātmasvabhāve vā . tathāhi – ahan tāvatkevalagnānadarshanasvabhāvatven gnāyakaik- ṭaṅkotkīrṇasvabhāvaḥ . tathābhūtasya sato mam na kevalan svasvāmyādayaḥ paradravyasambandhā na santi, nishchayen
ṭīkā : — main yah mokṣhādhikārī, gnāyakasvabhāvī ātmatattvake parignānapūrvak mamatvakī tyāgarūp aur nirmamatvakī grahaṇarūp vidhike dvārā sarva ārambha (udyam) se shuddhātmāmen pravr̥utta hotā hūn̐, kyoṅki anya kr̥utyakā abhāv hai . (arthāt dūsarā kuchh bhī karane yogya nahīn hai .) vah isaprakār hai (arthāt main isaprakār shuddhātmāmen pravr̥utta hotā hūn̐) : — pratham to main svabhāvase gnāyak hī hūn̐; keval gnāyak honese merā vishva (samasta padārthon) ke sāth bhī sahaj gneyagnāyakalakṣhaṇ sambandha hī hai, kintu anya svasvāmilakṣhaṇādi sambandha nahīn hain; isaliye merā kisīke prati mamatva nahīn hai, sarvatra nirmamatva hī hai . ab, ek gnāyakabhāvakā samasta gneyoṅko jānanekā svabhāv honese, kramashaḥ pravartamān, ananta, bhūt – vartamān – bhāvī vichitra paryāyasamūhavāle, 1agādhasvabhāv aur gambhīr aise samasta dravyamātrako — mānon ve dravya gnāyakamen utkīrṇa ho gaye hon, chitrit ho gae hon, bhītar ghus gaye hon, kīlit ho gaye hon, ḍūb gaye hon, samā gaye hon, pratibimbit hue hon, isaprakār —
368pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. jinakā svabhāv agādh hai aur jo gambhīr hain aise samasta dravyoṅko bhūt, vartamān tathā bhāvīkālake kramase honevālī, anek prakārakī ananta paryāyonse yukta ek samayamen hī pratyakṣha jānanā ātmākā svabhāv hai .