Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 82 of 513
PDF/HTML Page 115 of 546

 

dAhyamadahan samastadAhyahetukasamastadAhyAkAraparyAyapariNatasakalaikadahanAkAramAtmAna.n dahan iv samastaj~neyahetukasamastaj~neyAkAraparyAyapariNatasakalaikaj~nAnAkAramAtmAna.n chetanatvAt svAnubhav- pratyakShatve.api na pariNamati . evametadAyAti yaH sarva.n na jAnAti sa AtmAna.n na jAnAti ..48.. j~neyadravyam . ki.nvishiShTam . sapajjaya.n anantaparyAyasahitam . katisa.nkhyopetam . ega.n vA ekamapIti . tathA hi ---AkAshadravya.n tAvadeka.n, dharmadravyameka.n, tathaivAdharmadravya.n cha, lokAkAshapramitAsa.nkhyeyakAladravyANi, tato.anantaguNAni jIvadravyANi, tebhyo.apyanantaguNAni pudgaladravyANi . tathaiv sarveShA.n pratyekamananta- paryAyAH, etatsarva.n j~neya.n tAvattatraika.n vivakShita.n jIvadravya.n j~nAtR^i bhavati . eva.n tAvadvastusvabhAvaH . tatra yathA dahanaH samasta.n dAhya.n dahan san samastadAhyahetukasamastadAhyAkAraparyAyapariNatasakalaikadahanasvarUpamuShNa- pariNatatR^iNaparNAdyAkAramAtmAna.n (svakIyasvabhAva.n) pariNamati, tathAyamAtmA samasta.n j~neya.n jAnan san samastaj~neyahetukasamastaj~neyAkAraparyAyapariNatasakalaikAkhaNDaj~nAnarUpa.n svakIyamAtmAna.n pariNamati jAnAti parichChinatti . yathaiv cha sa ev dahanaH pUrvokta lakShaNa.n dAhyamadahan san tadAkAreN na pariNamati, tathA.a.atmApi pUrvoktalakShaNa.n samasta.n j~neyamajAnan pUrvoktalakShaNamev sakalaikAkhaNDaj~nAnAkAra.n svakIyamAtmAna.n na pariNamati na jAnAti na parichChinatti . aparamapyudAharaNa.n dIyate ---yathA ko.apyandhak AdityaprakAshyAn padArthAnapashyannAdityamiv, pradIpaprakAshyAn padArthAnapashyan pradIpamiv, darpaNastha- bimbAnyapashyan darpaNamiv, svakIyadR^iShTiprakAshyAn padArthAnapashyan hastapAdAdyavayavapariNata.n svakIy- dehAkAramAtmAna.n svakIyadR^iShTayA na pashyati, tathAya.n vivakShitAtmApi kevalaj~nAnaprakAshyAn padArthAnajAnan samastadAhyAkAraparyAyarUp pariNamit sakal ek dahan jisakA AkAr hai aise apane rUpame.n pariNamit nahI.n hotA usIprakAr samastaj~neyahetuk samastaj~neyAkAraparyAyarUp pariNamit sakal ek j~nAn jisakA AkAr hai aise apane rUpame.nsvaya.n chetanAke kAraN svAnubhavapratyakSha hone par bhI pariNamit nahI.n hotA, (apaneko paripUrNa tayA anubhav nahI.n karatAnahI.n jAnatA) is prakAr yah phalit hotA hai ki jo sabako nahI.n jAnatA vah apaneko (-AtmAko) nahI.n jAnatA .

bhAvArtha :jo agni kAShTha, tR^iN, patte ityAdi samasta dAhyapadArtho.nko nahI.n jalAtA, usakA dahanasvabhAv (kAShThAdik samasta dAhya jisakA nimitta hai aisA) samasta dAhyAkAraparyAyarUp pariNamit na honese apUrNarUpase pariNamit hotA haiparipUrNarUpase pariNamit nahI.n hotA, isaliye paripUrNa ek dahan jisakA svarUp hai aisI vah agni apane rUp hI pUrNa rItise pariNamit nahI.n hotI; usI prakAr yah AtmA samasta dravya -paryAyarUp samasta j~neyako nahI.n jAnatA, usakA j~nAn (samasta j~ney jisakA nimitta hai aise) samastaj~neyAkAraparyAyarUp pariNamit na honese apUrNarUpase pariNamit hotA haiparipUrNa rUpase pariNamit nahI.n hotA, isaliye paripUrNa ek j~nAn jisakA svarUp hai aisA vah AtmA apane rUpase hI pUrNa rItise pariNamit nahI.n hotA arthAt nijako hI pUrNa rItise anubhav nahI.n karatAnahI.n jAnatA . isaprakAr siddha huA ki jo sabako nahI.n jAnatA vah ekakoapaneko (pUrNa rItise) nahI.n jAnatA ..48..

82pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-