maNuAsurAmari.ndA ahiddudA i.ndiehi.n sahajehi.n .
amIShA.n prANinA.n hi pratyakShaj~nAnAbhAvAtparokShaj~nAnamupasarpatA.n tatsAmagrIbhUteShu svarasat evendriyeShu maitrI pravartate . ath teShA.n teShu maitrImupagatAnAmudIrNamahAmohakAlAnalakavalitAnA.n ‘‘samasukhashIlitamanasA.n chyavanamapi dveShameti kimu kAmAH . sthalamapi dahati jhaShANA.n kima~N.hga punara~N.hgama~N.hgArAH’’ ..62.. evamabhedanayen kevalaj~nAnamev sukha.n bhaNyate iti kathanamukhyatayA gAthAchatuShTayen chaturthasthala.n gatam . ath sa.nsAriNAmindriyaj~nAnasAdhakamindriyasukha.n vichArayati — maNuAsurAmari.ndA manujA- surAmarendrAH . katha.nbhUtAH . ahiddudA i.ndiehi.n sahajehi.n abhidrutAH kadarthitAH dukhitAH . kaiH . indriyaiH sahajaiH . asaha.ntA ta.n dukkha.n tadduHkhodrekamasahamAnAH santaH . rama.nti visaesu rammesu ramante viShayeShu ramyAbhAseShu iti . ath vistaraH — manujAdayo jIvA amUrtAtIndriyaj~nAnasukhAsvAdamalabhamAnAH santaH mUrtendriy- j~nAnasukhanimitta.n tannimittapa~nchendriyeShu maitrI kurvanti . tatashcha taptalohagolakAnAmudakAkarShaNamiv viShayeShu tIvratR^iShNA jAyate . tA.n tR^iShNAmasahamAnA viShayAnanubhavanti iti . tato j~nAyate pa~nchendriyANi
ab, parokShaj~nAnavAlo.nke apAramArthik indriyasukhakA vichAr karate hai.n : —
anvayArtha : — [manujAsurAmarendrAH ] manuShyendra (chakravartI) asurendra aur surendra [sahajaiH indriyaiH ] svAbhAvik (parokShaj~nAnavAlo.nko jo svAbhAvik hai aisI) indriyo.nse [abhidrutAH ] pI.Dit vartate hue [tad duHkha.n ] us duHkhako [asahamAnAH ] sahan na kar sakanese [ramyeShu viShayeShu ] ramya viShayo.nme.n [ramante ] ramaN karate hai.n ..63..
TIkA : — pratyakSha j~nAnake abhAvake kAraN parokSha j~nAnakA Ashray lenevAle in prANiyo.nko usakI (-parokSha j~nAnakI) sAmagrIrUp indriyo.nke prati nijarasase hI (-svabhAvase hI) maitrI pravartatI hai . ab indriyo.nke prati maitrIko prApta un prANiyo.nko, udayaprApta mahAmoharUpI kAlAgnine grAs banA liyA hai, isaliye tapta loheke golekI bhA.Nti (-jaise garam
sur -asur -narapati pIDit varte sahaj indriyo vaDe, nav sahI shake te duHkh tethI ramya viShayomA.n rame. 63.
110pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-