pramANabhUt, sAdyanta, shAntarasanirjharatA charaNAnuyogakA pratipAdan anya kisI shAstrame.n nahI.n hai .
hR^idayame.n bhare hue anubhavAmR^itame.n otaprot hokar nikalatI huI dono.n AchAryadevo.nkI vANIme.n koI
aisA chamatkAr hai ki vah jis jis viShayako sparsha karatI hai us us viShayako param rasamay,
shItal – shItal aur sudhAsya.ndI banA detI hai .
is prakAr tIn shrutaskandho.nme.n vibhAjit yah param pavitra paramAgam mumukShuo.nko yathArtha
vastusvarUpake samajhaneme.n mahAnimittabhUt hai . is shAstrame.n jinashAsanake anek mukhya mukhya
siddhAnto.nke bIj vidyamAn hai.n . is shAstrame.n pratyek padArthakI svatantratAkI ghoShaNA kI gaI
hai tathA divyadhvanike dvArA vinirgat anek prayojanabhUt siddhAnto.nkA dohan hai . paramapUjya gurudev
shrI kAnajIsvAmI anek bAr kahate hai ki — ‘shrI samayasAr, pravachanasAr, niyamasAr Adi
shAstro.nkI gAthA – gAthAme.n divyadhvanikA sa.ndesh hai . in gAthAo.nme.n itanI apAr gaharAI hai ki
usakA mAp karaneme.n apanI hI shaktikA mAp hojAtA hai . yah sAgaragambhIr shAstro.nke rachayitA
paramakR^ipAlu AchAryabhagavAnakA koI param alaukik sAmarthya hai . param adbhut sAtishay
antarbAhya yogo.nke binA in shAstro.nkA rachA jAnA shakya nahI.n hai . in shAstro.nkI vANI tairate
hue puruShakI vANI hai yah spaShTa pratIt hotA hai . inakI pratyek gAthA ChaThave.n – sAtave.n guNasthAname.n
jhUlanevAle mahAmunike AtmAnubhavase nikalI huI hai . in shAstro.nke kartA bhagavAn
kundakundAchAryadev mahAvidehakShetrame.n sarvaj~na vItarAg bhI sIma.ndhar bhagavAnake samavasaraName.n gaye the,
aur vahA.N ve ATh din rahe the yah bAt yathAtathya hai, akSharashaH satya hai, pramANasiddha hai . un
paramopakArI AchAryadevake dvArA rachit samayasAr, pravachanasAr Adi shAstro.nme.n tIrtha.nkaradevakI
OMkAradhvanime.nse hI nikalA huA upadesh hai .’
bhagavAn kundakundAchAryadevakR^it is shAstrakI prAkR^it gAthAo.nkI ‘tattvadIpikA’
nAmak sa.nskR^it TIkA shrI amR^itachandrAchArya (jo ki lagabhag vikram sa.nvatkI 10vI.n shatAbdIme.n
ho gaye hai.n)ne rachI hai . jaise is shAstrake mUl kartA alaukik puruSh hai.n vaise hI isake
TIkAkAr bhI mahAsamartha AchArya hai.n . unho.nne samayasAr tathA pa.nchAstikAyakI TIkA bhI likhI
hai aur tattvArthasAr, puruShArthasiddhyupAy Adi svatantra grantho.nkI bhI rachanA kI hai . un jaisI
TIkAye.n abhI tak anya jainashAstrakI nahI.n huI hai . unakI TIkAo.nke pAThako.nko unakI
adhyAtmarasikatA, AtmAnubhav, prakhar vidvattA, vastusvarUpako nyAyapUrvak siddha karanekI
asAdhAraN shakti, jinashAsanakA atyanta gambhIr j~nAn, nishchay – vyavahArakA sa.ndhibaddha nirUpaN
karanekI viral shakti aur uttam kAvyashaktikA pUrA patA lag jAtA hai . gambhIr rahasyo.nko
atyanta sa.nkShepame.n bhar denekI unakI shakti vidvAno.nko Ashcharyachakit kar detI hai . unakI daivI
[ 15 ]