ih khalvAgamanigaditeShvananteShu guNeShu kaishchid guNairanyayogavyavachChedakatayAsAdhAraN-
tAmupAdAy visheShaNatAmupagatairanantAyA.n dravyasa.ntatau svaparavivekamupagachChantu mohaprahANapravaNabuddhayo
labdhavarNAH . tathAhi – yadida.n sadakAraNatayA svataHsiddhamantarbahirmukhaprakAshashAlitayA svapar-
parichChedaka.n madIya.n mam nAm chaitanyamahamanen ten samAnajAtIyamasamAnajAtIya.n vA dravyamanyad-
pahAy mamAtmanyev vartamAnenAtmIyamAtmAna.n sakalatrikAlakalitadhrauvya.n dravya.n jAnAmi . eva.n
bhedaj~nAnamAshritya . jo yaH kartA so sa mohakkhaya.n kuNadi nirmohaparamAnandaikasvabhAvashuddhAtmano
viparItasya mohasya kShaya.n karotIti sUtrArthaH ..89.. ath pUrvasUtre yadukta.n svaparabhedavij~nAna.n tadAgamataH
siddhayatIti pratipAdayati — tamhA jiNamaggAdo yasmAdeva.n bhaNita.n pUrva.n svaparabhedavij~nAnAd mohakShayo
bhavati, tasmAtkAraNAjjinamArgAjjinAgamAt guNehi.n guNaiH Ada.n AtmAna.n, na kevalamAtmAna.n para.n cha
paradravya.n cha . keShu madhye . davvesu shuddhAtmAdiShaDdravyeShu abhigachChadu abhigachChatu jAnAtu . yadi
kim . Nimmoha.n ichChadi jadi nirmohabhAvamichChati yadi chet . sa kaH . appA AtmA . kasya sa.nbandhitven .
154pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
TIkA : — mohakA kShay karaneke prati 1pravaN buddhivAle budhajan is jagatame.n Agamame.n
kathit ananta guNo.nme.nse kinhI.n guNo.nke dvArA — jo guN 2anyake sAth yog rahit honese
asAdhAraNatA dhAraN karake visheShatvako prApta hue hai.n unake dvArA — ananta dravyaparamparAme.n sva-
parake vivekako prApta karo . (arthAt mohakA kShay karaneke ichChuk pa.nDitajan Agam kathit
ananta guNo.nme.nse asAdhAraN aur bhinnalakShaNabhUt guNo.nke dvArA ananta dravya paramparAme.n ‘yah svadravya
hai.n aur yah paradravya hai.n’ aisA vivek karo), joki isaprakAr hai.n : —
3sat aur 4akAraN honese svataHsiddha, antarmukh aur bahirmukh prakAshavAlA honese
sva -parakA j~nAyak – aisA jo yah, mere sAth sambandhavAlA, merA chaitanya hai usake dvArA — jo
(chaitanya) samAnajAtIy athavA asamAnajAtIy anya dravyako Cho.Dkar mere AtmAme.n hI vartatA
hai usake dvArA — mai.n apane AtmAko 5sakal -trikAlame.n dhruvatvakA dhArak dravya jAnatA hU.N .
isaprakAr pR^ithakrUpase vartamAn svalakShaNo.nke dvArA — jo anya dravyako Cho.Dkar usI dravyame.n
1. pravaN = DhalatI huI; abhimukh; rat .
2. kitane hI guN anya dravyo.nke sAth sambandha rahit honese arthAt anya dravyo.nme.n na honese asAdhAraN hai.n aur
isaliye visheShaNabhUt – bhinna lakShaNabhUt hai; usake dvArA dravyo.nkI bhinnatA nishchit kI jA sakatI hai .
3. sat = astitvavAlA; satrUp; sattAvAlA .
4. akAraN = jisakA koI kAraN na ho aisA ahetuk, (chaitanya sat aur ahetuk honese svaya.nse siddha hai .)
5. sakal = pUrNa, samasta, niravasheSh (AtmA koI kAlako bAkI rakhe binA sa.npUrNa tIno.n kAl dhruv rahatA
aisA dravya hai .)