Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 258 of 513
PDF/HTML Page 291 of 546

 

dravyamAshritya parAnAshrayatven vartamAnaili.ngyate gamyate dravyametairiti li.ngAni guNAH . te cha yaddravya.n bhavati na tad guNA bhavanti, ye guNA bhavanti te na dravya.n bhavatIti dravyAdatadbhAven vishiShTAH santo li.ngali.ngiprasiddhau tali.ngatvamupaDhaukante . ath te dravyasya jIvo.ayam- jIvo.ayamityAdivisheShamutpAdayanti, svayamapi tadbhAvavishiShTatvenopAttavisheShatvAt . yato hi yasya yasya dravyasya yo yaH svabhAvastasya tasya ten ten vishiShTatvAtteShAmasti visheShaH . at ev cha mUrtAnAmamUrtAnA.n cha dravyANA.n mUrtatvenAmUrtatven cha tadbhAven vishiShTatvAdime mUrtA guNA ime amUrtA iti teShA.n visheSho nishcheyaH ..130..

ath mUrtAmUrtaguNAnA.n lakShaNasa.nbandhamAkhyAti j~nAtavyAH . te cha katha.nbhUtAH . atabbhAvavisiTThA atadbhAvavishiShTAH . tadyathAshuddhajIvadravye ye kevalaj~nAnAdiguNAsteShA.n shuddhajIvapradeshaiH sah yadekatvamabhinnatva.n tanmayatva.n sa tadbhAvo bhaNyate, teShAmev guNAnA.n taiH pradeshaiH sah yadA sa.nj~nAlakShaNaprayojanAdibhedaH kriyate tadA punaratadbhAvo bhaNyate, tenAtadbhAven sa.nj~nAdibhedarUpeN svakIyasvakIyadravyeN sah vishiShTA bhinnA iti, dvitIyavyAkhyAnen punaH svakIy- dravyeN sah tadbhAven tanmayatvenAnyadravyAdvishiShTA bhinnA ityabhiprAyaH . eva.n guNabheden dravyabhedo

TIkA :dravyakA Ashray lekar aur parake Ashrayake binA pravartamAn honese jinake dvArA dravya ‘li.ngit’ (-prApta) hotA haipahichAnA jA sakatA hai, aise li.ng guN hai.n . ve (guN), ‘jo dravya hai.n ve guN nahI.n hai.n, jo guN hai.n ve dravya nahI.n hai.n’is apekShAse dravyase 1atadbhAvake dvArA vishiShTa (-bhinna) vartate hue, li.ng aur 2li.ngIke rUpame.n prasiddhi (khyAti) ke samay dravyake li.ngatvako prApta hote hai.n . ab, ve dravyame.n ‘yah jIv hai, yah ajIv hai’ aisA visheSh (-bhed) utpanna karate hai.n, kyo.nki svaya.n bhI 3tadbhAvake dvArA 4vishiShTa honese visheShako prApta hai.n . jis -jis dravyakA jo -jo svabhAv ho us -usakA us -usake dvArA vishiShTatva honese uname.n visheSh (-bhed) hai.n; aur isIliye mUrta tathA amUrta dravyo.nkA mUrtatva -amUrtatvarUp tadbhAvake dvArA vishiShTatva honese uname.n is prakArake bhed nishchit karanA chAhiye ki ‘yah mUrta guN hai.n aur yah amUrtaguN hai.n’ ..130..

ab, mUrta aur amUrta guNo.nke lakShaN tathA sa.nba.ndh (arthAt unakA kin dravyo.nke sAth sa.nba.ndh hai yah) kahate hai.n :

258pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-

1. atadbhAv = (katha.nchit) usarUp nahI.n honA vah;
2. li.ngI = li.ngavAlA, (visheShaguN vah li.ng
chihnalakShaN hai aur li.ngI vah dravya hai ) .

3. tadbhAv = usarUp, usapanA; usapanese honA; svarUp .

4. vishiShTa = visheShatAvAlA; khAs; bhinna .