prANairhi tAvajjIvaH karmaphalamupabhu.nkte; tadupabhu.njAno mohapradveShAvApnoti; tAbhyA.n svajIv- parajIvayoH prANAbAdha.n vidadhAti . tadA kadAchitparasya dravyaprANAnAbAdhya kadAchidanAbAdhya svasya bhAvaprANAnuparaktatven bAdhamAno j~nAnAvaraNAdIni karmANi badhnAti . eva.n prANAH paudgalikakarmakAraNatAmupayAnti ..149..
j~nAnasvarUpa.n svakIyashuddhaprANa.n hanti, pashchAduttarakAle paraprANaghAte niyamo nAstIti ..149.. athendri- yAdiprANotpatterantara~N.hgahetumupadishati — AdA kammamalimaso ayamAtmA svabhAven bhAvakarmadravyakarmanokarma- malarahitatvenAtyantanirmalo.api vyavahAreNAnAdikarmabandhavashAnmalImaso bhavati . tathAbhUtaH san ki.n karoti . dharedi pANe puNo puNo aNNe dhArayati prANAn punaHpunaH anyAnnavatarAn . yAvatkim . Na chayadi
TIkA : — pratham to prANo.nse jIv karmaphalako bhogatA hai; use bhogatA huA moh tathA dveShako prApta hotA hai; moh tathA dveShase svajIv tathA parajIvake prANo.nko 1bAdhA pahu.NchAtA hai . vahA.N kadAchit (-kisI samay) parake dravya prANo.nko bAdhA pahu.NchAkar aur kadAchit (parake dravya prANo.nko) bAdhA na pahu.NchAkar, apane bhAvaprANo.nko to 2uparaktapanese (avashya hI) bAdhA pahu.NchAtA huA jIv j~nAnAvaraNAdi karmo.nko bA.NdhatA hai . isaprakAr prAN paudgalik karmo.nke kAraNapaneko prApta hote hai.n ..149..
ab paudgalik prANo.nkI sa.ntatikI (-pravAhakI – paramparAkI) pravR^ittikA antara.ng hetu sUtra dvArA kahate hai.n : —
mamatA sharIrapradhAn viShaye jyA.n lagI ChoDe nahI.n. 150.
294pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
1. bAdhA = pIDA, upadrav, vighna .
2. uparaktapanA = malinapanA; vikArIpanA; mohAdipariNAmarUp pariNamit honA . [jaise koI puruSh tapta loheke
golese dUsareko jalAnekI ichChA karatA huA pratham to svaya.n apaneko hI jalAtA hai; (-svaya.n apane hI
hAthako jalAtA hai ) phi ra dUsarA jale yA na jale — isakA koI niyam nahI.n hai; usIprakAr jIv
mohAdipariNAmarUp pariNamit hotA huA pratham to nirvikAr svasa.nvedanaj~nAnasvarUp nij shuddha bhAvaprANo.nko
hI hAni pahu.NchAtA hai, phi ra dUsareke dravyaprANo.nkI hAni ho yA na ho — isakA koI niyam nahI.n hai .]