Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 166.

< Previous Page   Next Page >


Page 317 of 513
PDF/HTML Page 350 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
j~neyatattva -praj~nApan
317
ath paramANUnA.n piNDatvasya yathoditahetutvamavadhArayati

NiddhattaNeN duguNo chaduguNaNiddheN ba.ndhamaNubhavadi .

lukkheN vA tiguNido aNu bajjhadi pa.nchaguNajutto ..166..
snigdhatven dviguNashchaturguNasnigdhen bandhamanubhavati .
rUkSheN vA triguNito.aNurbadhyate pa~nchaguNayuktaH ..166..

yathoditahetukamev paramANUnA.n piNDatvamavadhArya.n, dvichaturguNayostripa.nchaguNayoshcha dvayoH snigdhayoH dvayo rUkShayordvayoH snigdharUkShayorvA paramANvorbandhasya prasiddheH . ukta.n cha‘‘NiddhA NiddheN bajjha.nti lukkhA lukakhA ya poggalA . NiddhalukkhA ya bajjha.nti rUvArUvI ya poggalA ..’’ trishaktiyuktarUkShasya pa~nchaguNarUkSheN snigdhen vA viShamasa.nj~nen dviguNAdhikatve sati bandho bhavatIti j~nAtavyam . aya.n tu visheShaHparamAnandaikalakShaNasvasa.nvedanaj~nAnabalen hIyamAnarAgadveShatve sati pUrvokta- ab aisA nishchit karate hai.n ki paramANuo.nke piNDapaneme.n yathokta (uparokta) hetu hai :

anvayArtha :[snigdhatven dviguNaH ] snigdharUpase do a.nshavAlA paramANu [chaturguNasnigdhen ] chAr a.nshavAle snigdha (athavA rUkSha) paramANuke sAth [ba.ndha.n anubhavati ] ba.ndhakA anubhav karatA hai . [vA ] athavA [rUkSheN triguNitaH aNuH ] rUkSharUpase tIn a.nshavAlA paramANu [pa.nchaguNayuktaH ] pA.Nch a.nshavAleke sAth yukta hotA huA [badhyate ] ba.ndhatA hai ..166..

TIkA :yathokta hetuse hI paramANuo.nke piNDapanA hotA hai aisA nishchit karanA chAhiye; kyo.nki do aur chAr guNavAle tathA tIn aur pA.Nch guNavAle do snigdha paramANuo.nke athavA do rUkSha paramANuo.nke athavA do snigdharUkSha paramANuo.nke (ek snigdha aur ek rUkSha paramANuke) ba.ndhakI prasiddhi hai . kahA bhI hai ki :

‘‘NiddhA NiddheN bajjha.nti lukkhA lukkhA ya poggalA .
NiddhalukkhA ya bajjha.nti rUvArUvI ya poggalA ..’’
‘‘Niddhassa NiddheN durAhieN lukkhassa lukkheN durAhieN .
Niddhassa lukkheN havedi ba.ndho jahaNNavajje visame.n same vA ..’’
chatura.nsh ko snigdhANu sah dvaya.nshamay snigdhANuno;
pa.nchA.nshI aNu sah ba.ndh thAy trayA.nshamay rUkShANuno. 166.