samato dvayadhikaguNAddhi snigdharUkShatvAdbandha ityutsargaH, snigdharUkShadvayadhikaguNatvasya hi pariNAmakatven bandhasAdhanatvAt . na khalvekaguNAt snigdharUkShatvAdbandha ityapavAdaH, ekaguN- snigdharUkShatvasya hi pariNamyapariNAmakatvAbhAven bandhasyAsAdhanatvAt ..165.. chet . eko dviguNastiShThati dvitIyo.api dviguN iti dvau samasa.nkhyAnau tiShThatastAvat ek sya vivakShitadviguNasya dviguNAdhik tve kR^i te sati saH chaturguNo bhavati shaktichatuShTayapariNato bhavati . tasya chaturguNasya pUrvoktadviguNen sah bandho bhavatIti . tathaiv dvau trishaktiyukto tiShThatastAvat, tatrApyekasya triguNashabdAbhidheyasya trishaktiyuktasya paramANoH shaktidvayamelApake kR^ite sati pa~nchaguNatva.n bhavati . ten pa~nchaguNen sah pUrvoktatriguNasya bandho bhavati . eva.n dvayordvayoH snigdhayordvayordvayo rUkShayordvayordvayoH snigdharUkShayorvA samayoH viShamayoshcha dviguNAdhik tve sati bandho bhavatItyarthaH, ki.ntu visheSho.asti . AdiparihINA Adishabden jalasthAnIya.n jaghanyasnigdhatva.n vAlukAsthAnIya.n jaghanyarUkShatva.n bhaNyate, tAbhyA.n vihInA AdiparihINA badhyante . ki.nch – paramachaitanyapariNatilakShaNaparamAtmatattvabhAvanArUpadharmadhyAn- shukladhyAnabalen yathA jadhanyasnigdhashaktisthAnIye kShINarAgatve sati jadhanyarUkShashaktisthAnIye kShINadveShatve cha sati jalavAlukayoriv jIvasya bandho na bhavati, tathA pudgalaparamANorapi jaghanyasnigdha- rUkShashaktiprastAve bandho na bhavatItyabhiprAyaH ..165.. ath tamevArtha.n visheSheN samarthayati — guNashabdavAchyashaktidvayayuktasya snigdhaparamANoshchaturguNasnigdhen rUkSheN vA samashabdasa.nj~nen tathaiv dvayadhikAH ] yadi samAnase do adhik a.nshavAle ho.n to [badhyante hi ] ba.Ndhate hai.n, [Adi parihInAH ] jaghanyA.nshavAle nahI.n ba.ndhate ..165..
TIkA : — samAnase do guN (a.nsh) adhik snigdhatva yA rUkShatva ho to ba.ndh hotA hai yah utsarga (sAmAnya niyam) hai; kyo.nki snigdhatva yA rUkShatvakI dviguNAdhikatAkA honA vah pariNAmak (pariNaman karAnevAlA) honese ba.ndhakA kAraN hai .
yadi ek guN snigdhatva yA rUkShatva ho to ba.ndh nahI.n hotA yah apavAd hai; kyo.nki ek guN snigdhatva yA rUkShatvake 1pariNamya – pariNAmakatAkA abhAv honese ba.ndhake kAraNapanekA abhAv hai ..165..
316pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
1. pariNamya = pariNaman karane yogya . [dash a.nsh snigdhatAvAlA paramANu bArah a.nsh rUkShatAvAle paramANuke
sAth ba.ndhakar ska.ndh banane par, dash a.nsh snigdhatAvAlA paramANu bArah a.nsh rUkShatArUp pariNamit ho jAtA
hai; athavA dash a.nsh snigdhatAvAlA paramANu bArah a.nsh snigdhatAvAle paramANuke sAth ba.ndhakar ska.ndh banane
par, dash a.nsh snigdhatAvAlA paramANu bArah a.nsh snigdhatArUp pariNamit ho jAtA hai; isaliye kam
a.nshavAlA paramANu pariNamya hai aur do adhik a.nshavAlA paramANu pariNAmak hai . ek a.nsh snigdhatA yA
rUkShatAvAlA paramANu (sAmAnya niyamAnusAr) pariNAmak to hai hI nahI.n, kintu jaghanyabhAvame.n vartit honese
pariNamya bhI nahI.n hai . is prakAr jaghanyabhAv ba.ndhakA kAraN nahI.n hai .]]