vedAnA.n grahaNa.n yasyeti strIpunnapu.nsakadravyabhAvAbhAvasya . na li.ngAnA.n dharmadhvajAnA.n grahaNa.n yasyeti bahira.ngayatili.ngAbhAvasya . na li.nga.n guNo grahaNamarthAvabodho yasyeti guNavisheShAnAlIDh- shuddhadravyatvasya . na li.nga.n paryAyo grahaNamarthAvabodhavisheSho yasyeti paryAyavisheShAnAlIDh- shuddhadravyatvasya . na li.nga.n pratyabhij~nAnaheturgrahaNamarthAvabodhasAmAnya.n yasyeti dravyAnAlIDhashuddha- paryAyatvasya ..172..
ath kathamamUrtasyAtmanaH snigdharUkShatvAbhAvAdbandho bhavatIti pUrvapakShayati — cha . ali~N.hgagrAhyamiti vaktavye yadali~N.hgagrahaNamityukta.n tatkimarthamiti chet, bahutarArthapratipattyartham . tathAhi — li~N.hgamindriya.n tenArthAnA.n grahaNa.n parichChedana.n na karoti tenAli~N.hgagrahaNo bhavati . tadapi kasmAt . svayamevAtIndriyAkhaNDaj~nAnasahitatvAt . tenaiv li~N.hgashabdavAchyen chakShurAdIndriyeNAnyajIvAnA.n yasya grahaNa.n parichChedana.n kartu.n nAyAti tenAli~N.hgagrahaN uchyate . tadapi kasmAt . nirvikArAtIndriy- svasa.nvedanapratyakShaj~nAnagamyatvAt . li~N.hga.n dhUmAdi ten dhUmali~N.hgodbhavAnumAnenAgnivadanumeyabhUtaparapadArthAnA.n grahaNa.n na karoti tenAli~N.hgagrahaN iti . tadapi kasmAt . svayamevAli~N.hgodbhavAtIndriyaj~nAnasahitatvAt . tenaiv li~N.hgodbhavAnumAnenAgnigrahaNavat parapuruShANA.n yasyAtmano grahaNa.n parij~nAna.n kartu.n nAyAti tenAli~N.hga- grahaN iti . tadapi kasmAt . ali~N.hgodbhavAtIndriyaj~nAnagamyatvAt . athavA li~N.hga.n chihna.n lA~nChana.n shikhAjaTAdhAraNAdi tenArthAnA.n grahaNa.n parichChedana.n na ka roti tenAli~N.hgagrahaN iti . tadapi ka smAt . svAbhAvikAchihnodbhavAtIndriyaj~nAnasahitatvAt . tenaiv chihnodbhavaj~nAnen parapuruShANA.n yasyAtmano grahaNa.n parij~nAna.n kartR^i.n nAyAti tenAli~N.hgagrahaN iti . tadapi kasmAt . niruparAgasvasa.nvedanaj~nAnagamyatvAditi . puruSh aur napu.nsak vedo.nkA grahaN nahI.n hai vah ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA dravyase tathA bhAvase strI, puruSh tathA napu.nsak nahI.n hai’ is arthakI prApti hotI hai (17) li.ngokA arthAt dharmachihno.nkA grahaN jisake nahI.n hai vah ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmAke bahira.ng yatili.ngo.nkA abhAv hai’ is arthakI prApti hotI hai . (18) li.ng arthAt guN aisA jo grahaN arthAt arthAvabodh (padArthaj~nAn) jisake nahI.n hai so ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA guNavisheShase Ali.ngit na honevAlA aisA shuddha dravya hai’ aise arthakI prApti hotI hai . (19) li.ng arthAt paryAy aisA jo grahaN, arthAt arthAvabodhavisheSh jisake nahI.n hai so ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA paryAyavisheShase Ali.ngit na honevAlA aisA shuddha dravya hai’ aise arthakI prApti hotI hai . (20) li.ng arthAt pratyabhij~nAnakA kAraN aisA jo grahaN arthAt arthAvabodh sAmAnya jisake nahI.n hai vah ali.ngagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA dravyase nahI.n Ali.ngit aisI shuddha paryAy hai’ aise arthakI prApti hotI hai ..172..
ab, amUrta aise AtmAke, snigdha – rUkShatvakA abhAv honese ba.ndh kaise ho sakatA hai ? aisA pUrva pakSha upasthit karate hai.n : —
328pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-