Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 361 of 513
PDF/HTML Page 394 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]Sh
j~neyatattva -praj~nApan
361
yaH kShapitamohakaluSho viShayavirakto mano nirudhya .
samavasthitaH svabhAve sa AtmAna.n bhavati dhyAtA ..196..

Atmano hi parikShapitamohakaluShasya tanmUlaparadravyapravR^ittyabhAvAdviShayaviraktatva.n syAt; tato.adhikaraNabhUtadravyAntarAbhAvAdudadhimadhyapravR^ittaikapotapatatriN iv ananyasharaNasya manaso nirodhaH syAt; tatastanmUlacha.nchalatvavilayAdanantasahajachaitanyAtmani svabhAve samavasthAna.n syAt . tattu svarUpapravR^ittAnAkulaikAgrasa.nchetanatvAt dhyAnamityupagIyate . ataH svabhAvAvasthAnarUpatven dhyAnamAtmano.ananyatvAt nAshuddhatvAyeti ..196.. sa bhavati kShapitamohakaluShaH . punarapi ki.nvishiShTaH . visayaviratto mohakaluSharahitasvAtmasa.nvittisamutpanna- sukhasudhArasAsvAdabalen kaluShamohodayajanitaviShayasukhAkA~N.hkShArahitatvAdviShayaviraktaH . punarapi katha.nbhUtaH . samavaTThido samyagavasthitaH . kva . sahAve nijaparamAtmadravyasvabhAve . ki.n kR^itvA pUrvam . maNo Niru.nbhittA viShayakaShAyotpannavikalpajAlarUpa.n mano nirudhya nishchala.n kR^itvA . so appANa.n havadi jhAdA sa eva.nguNayuktaH puruShaH svAtmAna.n bhavati dhyAtA . tenaiv shuddhAtmadhyAnenAtyantikI.n muktilakShaNA.n shuddhi.n labhat

anvayArtha :[yaH ] jo [kShapitamohakaluShaH ] mohamalakA kShay karake, [viShayaviraktaH ] viShayase virakta hokar, [manaH nirudhya ] manakA nirodh karake, [svabhAve samavasthitaH ] svabhAvame.n samavasthit hai, [saH ] vah [AtmAna.n ] AtmAkA [dhyAtA bhavati ] dhyAn karanevAlA hai ..196..

TIkA :jisane mohamalakA kShay kiyA hai aise AtmAke, mohamal jisakA mUl hai aisI 1paradravyapravR^ittikA abhAv honese viShayaviraktatA hotI hai; (usase arthAt viShay virakta honese), samudrake madhyagat jahAjake pakShIkI bhA.Nti, adhikaraNabhUt dravyAntaro.nkA abhAv honese jise anya koI sharaN nahI.n rahA hai aise manakA nirodh hotA hai . (arthAt jaise samudrake bIchame.n pahu.Nche hue kisI ekAkI jahAj par baiThe hue pakShIko us jahAjake atirikta anya kisI jahAjakA, vR^ikShakA yA bhUmi ityAdikA AdhAr na honese dUsarA koI sharaN nahI.n hai, isaliye usakA u.DnA banda ho jAtA hai, usI prakAr viShayaviraktatA honese manako Atmadravyake atirikta kinhI.n anyadravyo.nkA AdhAr nahI.n rahatA isaliye dUsarA koI sharaN na rahanese man nirodhako prApta hotA hai ); aur isaliye (arthAt manakA nirodh honese), man jisakA mUl hai aisI cha.nchalatAkA vilay honeke kAraN anantasahajchaitanyAtmak svabhAvame.n 2samavasthAn hotA hai vah svabhAvasamavasthAn to svarUpame.n pravartamAn, anAkul, ekAgra sa.nchetan honese use dhyAn kahA jAtA hai .

isase (yah nishchit huA ki) dhyAn, svabhAvasamavasthAnarUp honeke kAraN AtmAse pra. 46

1. paradravya pravR^itti = paradravyame.n pravartan . 2. samavasthAn = sthiratayAdR^i.DhtayA rahanATikanA .