ashuddhopayogo hi ChedaH, shuddhopayogarUpasya shrAmaNyasya ChedanAt; tasya hi.nsanAt sa ev cha hi.nsA . ataH shramaNasyAshuddhopayogAvinAbhAvinI shayanAsanasthAnacha.nkramaNAdiShvaprayatA yA charyA sA khalu tasya sarvakAlamev santAnavAhinI ChedAnarthAntarabhUtA hi.nsaiv ..216.. hi.nsA matA . chariyA charyA cheShTA . yadi chet katha.nbhUtA . apayattA vA aprayatnA vA, niHkaShAyasvasa.nvitti- rUpaprayatnarahitA sa.nkleshasahitetyarthaH . keShu viShayeShu . sayaNAsaNaThANacha.nkamAdIsu shayanAsanasthAn- cha~N.hkra maNasvAdhyAyatapashcharaNAdiShu . kasya . samaNassa shramaNasya tapodhanasya . kva . savvakAle sarvakAle . ayamatrArthaH ---bAhyavyApArarUpAH shatravastAvatpUrvamev tyaktAstapodhanaiH, ashanashayanAdivyApAraiH punastyaktu.n nAyAti . tataH kAraNAdantara~N.hgakrodhAdishatrunigrahArtha.n tatrApi sa.nklesho na kartavya iti ..216.. athAntara~N.hgabahira~N.hgahi.nsArUpeN dvividhachChedamAkhyAti — maradu va jiyadu va jIvo, ayadAchArassa NichChidA hi.nsA mriyatA.n vA jIvatu vA jIvaH, prayatnarahitasya nishchitA hi.nsA bhavati; bahira~N.hgAnyajIvasya maraNe.amaraNe
anvayArtha : — [shramaNasya ] shramaNake [shayanAsanasthAnacha.nkramaNAdiShu ] shayan, Asan (baiThanA), sthAn (kha.De rahanA), gaman ityAdime.n [aprayatA vA charyA ] jo aprayat charyA hai [sA ] vah [sarvakAle ] sadA [sa.ntatA hi.nsA iti matA ] satat hi.nsA mAnI gaI hai ..216..
TIkA : — ashuddhopayog vAstavame.n Ched hai, kyo.nki (usase) shuddhopayogarUp shrAmaNyakA Chedan hotA hai; aur vahI (-ashuddhopayog hI) hi.nsA hai, kyo.nki (usase) shuddhopayogarUp shrAmaNyakA hi.nsan (hanan) hotA hai . isaliye shramaNake, jo ashuddhopayogake binA nahI.n hotI aise shayan – Asan – sthAn – gaman ityAdime.n 1aprayat charyA (AcharaN) vah vAstavame.n usake liye sarvakAlame.n (sadA) hI 2sa.ntAnavAhinI hi.nsA hI hai — jo ki Chedase ananyabhUt hai (arthAt Chedase koI bhinna vastu nahI.n hai .)
bhAvArtha : — ashuddhopayogase shuddhopayogarUp munitva (1) ChidatA hai (2) hanan hotA hai, isaliye ashuddhopayog (1) Ched hI hai, (2) hi.nsA hI hai . aur jahA.N sone, baiThane, kha.De hone, chalane ityAdime.n aprayat AcharaN hotA hai vahA.N niyamase ashuddhopayog to hotA hI hai, isaliye aprayat AcharaN Ched hI hai, hi.nsA hI hai ..216..
1. aprayat = prayatna rahit, asAvadhAn, asa.nyamI, nira.nkush, svachChandI . [aprayat charyA ashuddhopayogake binA kabhI nahI.n hotI .]]
2. sa.ntAnavAhinI = sa.ntat, satat, nira.ntar, dhArAvAhI, aTUT; [jab tak aprayat charyA hai tab tak sadA hI hi.nsA satatarUpase chAlU rahatI hai .]]