gantavyaH . tasya tu samyagdarshanaj~nAnachAritrANi mokShamArga iti bhedAtmakatvAtparyAyapradhAnen vyavahAranayen, aikAgA.hraya.n mokShamArga ityabhedAtmakatvAd dravyapradhAnen nishchayanayen, vishvasyApi bhedAbhedAtmakatvAttadubhayamiti pramANen praj~naptiH ..242..
mAskandatyachirAdvikAshamatula.n yenollasantyAshchiteH ..16..
nAmAntareN paramasAmyamiti . tadev paramasAmya.n paryAyanAmAntareN shuddhopayogalakShaNaH shrAmaNyAparanAmA mokShamArgo j~nAtavya iti . tasya tu mokShamArgasya samyagdarshanaj~nAnachAritrANi mokShamArga iti bhedAtmakatvA- tparyAyapradhAnen vyavahAranayen nirNayo bhavati . aikAgraya.n mokShamArga ityabhedAtmakatvAt dravyapradhAnen nishchayanayen nirNayo bhavati . samastavastusamUhasyApi bhedAbhedAtmakatvAnnishchayavyavahAramokShamArgadvayasyApi pramANen nishchayo bhavatItyarthaH ..242.. eva.n nishchayavyavahArasa.nyamapratipAdanamukhyatven tR^itIyasthale gAthAchatuShTaya.n gatam . ath yaH svashuddhAtmanyekAgro na bhavati tasya mokShAbhAva.n darshayati — mujjhadi vA rajjadi par bhI, samasta paradravyase nivR^itti honese ekAgratA abhivyakta (pragaT) hai .
vah (sa.nyatattvarUp athavA shrAmaNyarUp mokShamArga) bhedAtmak honese ‘samyagdarshan – j~nAn – chAritra mokShamArga hai’ isaprakA paryAyapradhAn vyavahAranayase usakA praj~nApan hai; vah (mokShamArga) abhedAtmak honese ‘ekAgratA mokShamArga hai’ isaprakAr dravyapradhAn nishchayanayase usakA praj~nApan hai; samasta hI padArtha bhedAbhedAtmak honese ve dono.n, (samyagdarshan – j~nAn – chAritra tathA ekAgratA) mokShamArga hai’ isaprakAr pramANase usakA praj~nApan hai ..242..
[ab shlok dvArA mokShaprAptike liye draShTA – j~nAtAme.n lInatA karaneko kahA jAtA hai . ]
artha : — isaprakAr, pratipAdakake Ashayake vash, ek hone par bhI anek hotA huA (abhedapradhAn nishchayanayase ek — ekAgratArUp — hotA huA bhI vaktAke abhiprAyAnusAr bhedapradhAn vyavahAranayase anek bhI — darshan -j~nAn -chAritrarUp bhI — hotA honese) 1ekatA (ekalakShaNatA) ko tathA 2trilakShaNatAko prApta jo apavarga (mokSha) kA mArga use lok draShTA – j~nAtAme.n pariNati bA.ndhakar (-lIn karake) achalarUpase avalamban kare, jisase vah (lok) ullasit chetanAke atul vikAsako alpakAlame.n prApta ho . ★shArdUlavikrIDit Cha.nd.
1. dravyapradhAn nishchayanayase mAtra ekAgratA hI ek mokShamArgakA lakShaN hai .
2. paryAyapradhAn vyavahAranayase darshan -j~nAn -chAritrarUp trik mokShamArgakA lakShaN hai .