Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 243.

< Previous Page   Next Page >


Page 452 of 513
PDF/HTML Page 485 of 546

 

athAnaikAgA.hrayasya mokShamArgatva.n vighaTayati mujjhadi vA rajjadi vA dussadi vA davvamaNNamAsejja .

jadi samaNo aNNANI bajjhadi kammehi.n vivihehi.n ..243..
muhyati vA rajyati vA dveShTi vA dravyamanyadAsAdya .
yadi shramaNo.aj~nAnI badhyate karmabhirvividhaiH ..243..

yo hi na khalu j~nAnAtmAnamAtmAnamekamagra.n bhAvayati, so.avashya.n j~neyabhUta.n dravyamanyadAsIdati . tadAsAdya cha j~nAnAtmAtmaj~nAnAdbhraShTaH svayamaj~nAnIbhUto muhyati vA, rajyati vA, dveShTi vA; tathAbhUtashcha badhyat ev, na tu vimuchyate . at anaikAgA.hrayasya na mokShamArgatva.n siddhayet ..243.. vA dussadi vA davvamaNNamAsejja jadi muhyati vA, rajyati vA, dveShTi vA, yadi chet . ki.n kR^itvA . dravyamanyadAsAdya prApya . sa kaH . samaNo shramaNastapodhanaH . tadA kAle aNNANI aj~nAnI bhavati . aj~nAnI san bajjhadi kammehi.n vivihehi.n badhyate karmabhirvividhairiti . tathAhiyo nirvikArasvasa.nvedanaj~nAnenaikAgro bhUtvA svAtmAna.n na jAnAti tasya chitta.n bahirviShayeShu gachChati . tatashchidAnandaikanijasvabhAvAchchyuto bhavati . tatashcha rAgadveShamohaiH pariNamati . tatpariNaman bahuvidhakarmaNA badhyat iti . tataH kAraNAnmokShArthibhi- rekAgratven svasvarUpa.n bhAvanIyamityarthaH ..243.. ath nijashuddhAtmani yo.asAvekAgrastasyaiv mokSho

ab aisA darashAte hai.n kianekAgratAke mokShamArgapanA ghaTit nahI.n hotA (arthAt anekAgratA mokShamArga nahI.n hai ) :

anvayArtha :[yadi ] yadi [shramaNaH ] shramaN, [anyat dravyam AsAdya ] anya dravyakA Ashray karake [aj~nAnI ] aj~nAnI hotA huA, [muhyati vA ] moh karatA hai, [rajyati vA ] rAg karatA hai, [dveShTi vA ] athavA dveSh karatA hai, to vah [vividhaiH karmabhiH ] vividh karmo.nse [badhyate ] ba.NdhatA hai ..243..

TIkA :jo vAstavame.n j~nAnAtmak AtmArUp ek agra (-viShay) ko nahI.n bhAtA, vah avashya j~neyabhUt anya dravyakA Ashray karatA hai, aur usakA Ashray karake, j~nAnAtmak AtmAke j~nAnase bhraShTa vah svaya.n aj~nAnI hotA huA moh karatA hai, rAg karatA hai, athavA dveSh karatA hai; aur aisA (-mohI rAgI athavA dveShI) hotA huA ba.ndhako hI prApta hotA hai; parantu mukta nahI.n hotA .

isase anekAgratAko mokShamArgapanA siddha nahI.n hotA ..243..

paradravyane Ashray shramaN aj~nAnI pAme mohane
vA rAgane vA dveShane, to vividh bA.ndhe karmane. 243
.

452pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-