antareN vastu pariNAmo.api na sattAmAlambate . svAshrayabhUtasya vastuno.abhAve nirAshrayasya
pariNAmasya shUnyatvaprasa.ngAt.h . vastu punarUrdhvatAsAmAnyalakShaNe dravye sahabhAvivisheShalakShaNeShu
guNeShu kramabhAvivisheShalakShaNeShu paryAyeShu vyavasthitamutpAdavyayadhrauvyamayAstitven nirvartit-
nirvR^ittimachcha . ataH pariNAmasvabhAvamev ..10..
kaH kartA . attho paramAtmapadArthaH, suvarNadravyapItatvAdiguNakuNDalAdiparyAyasthasuvarNapadArthavat . punashcha
ki.nrUpaH . atthittaNivvatto shuddhadravyaguNaparyAyAdhArabhUta.n yachChuddhAstitva.n ten nirvR^itto.astitvanirvR^ittaH,
suvarNadravyaguNaparyAyAstitvanirvR^ittasuvarNapadArthavaditi . ayamatra tAtparyArthaH . yathA ---muktajIve dravyaguN-
paryAyatraya.n parasparAvinAbhUta.n darshita.n tathA sa.nsArijIve.api matij~nAnAdivibhAvaguNeShu naranArakAdi-
vibhAvaparyAyeShu nayavibhAgen yathAsa.nbhava.n vij~neyam, tathaiv pudgalAdiShvapi . eva.n shubhAshubh-
shuddhapariNAmavyAkhyAnamukhyatven tR^itIyasthale gAthAdvaya.n gatam ..10.. ath vItarAgasarAgachAritrasa.nj~nayoH
1. yadi vastuko pariNAm rahit mAnA jAve to goras ityAdi vastuo.nke dUdh, dahI Adi jo pariNAm pratyakSha
dikhAI dete hai.n unake sAth virodh AyegA .
2. kAlakI apekShAse sthir honeko arthAt kAlApekShit pravAhako U rdhvatA athavA U.N chAI kahA jAtA hai .
U rdhvatAsAmAnya arthAt anAdi -ananta uchcha (kAlApekShit) pravAhasAmAnya dravya hai .
16pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
(1) pariNAm rahit vastu gadheke sI.ngake samAn hai, (2) tathA usakA, dikhAI denevAle goras
ityAdi (dUdh, dahI vagairah) ke pariNAmo.nke sAth 1virodh AtA hai . (jaise – pariNAmake binA
vastu astitva dhAraN nahI.n karatI usI prakAr) vastuke binA pariNAm bhI astitvako dhAraN
nahI.n karatA, kyo.nki svAshrayabhUt vastuke abhAvame.n (apane AshrayarUp jo vastu hai vah na ho
to ) nirAshray pariNAmako shUnyatAkA prasa.ng AtA hai .
aur vastu to 2U rdhvatAsAmAnyasvarUp dravyame.n, sahabhAvI visheShasvarUp (sAth hI sAth
rahanevAle visheSh -bhed jinakA svarUp hai aise) guNo.nme.n tathA kramabhAvI visheShasvarUp paryAyo.nme.n
rahI huI aur utpAd -vyay -dhrauvyamay astitvase banI huI hai; isaliye vastu pariNAm-
svabhAvavAlI hI hai .
bhAvArtha : — jahA.N jahA.N vastu dikhAI detI hai vahA.N vahA.N pariNAm dikhAI detA hai . jaise —
goras apane dUdh, dahI ghI, ChACh ityAdi pariNAmo.nse yukta hI dikhAI detA hai . jahA.N pariNAm
nahI.n hotA vahA.N vastu bhI nahI.n hotI . jaise kAlApan, snigdhatA ityAdi pariNAm nahI.n hai to gadheke
sI.ngarUp vastu bhI nahI.n hai . isase siddha huA ki vastu pariNAm rahit kadApi nahI.n hotI . jaise
vastu pariNAmake binA nahI.n hotI usIprakAr pariNAm bhI vastuke binA nahI.n hote, kyo.nki
vasturUp Ashrayake binA pariNAm kisake Ashrayase rahe.nge ? gorasarUp Ashrayake binA dUdh, dahI
ityAdi pariNAm kisake AdhArase ho.nge ?