Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 10.

< Previous Page   Next Page >


Page 15 of 513
PDF/HTML Page 48 of 546

 

background image
ath pariNAma.n vastusvabhAvatven nishchinoti
Natthi viNA pariNAma.n attho attha.n viNeh pariNAmo .
davvaguNapajjayattho attho atthittaNivvatto ..10..
nAsti vinA pariNAmamartho.artha.n vineh pariNAmaH .
dravyaguNaparyayastho.artho.astitvanirvR^ittaH ..10..
na khalu pariNAmamantareN vastu sattAmAlambate . vastuno dravyAdibhiH pariNAmAt.h
pR^ithagupalambhAbhAvAnniHpariNAmasya kharashR^i.ngakalpatvAd drashyamAnagorasAdipariNAmavirodhAchcha .
bhAvArthaH ..9.. ath nityaikAntakShaNikaikAntaniShedhArtha.n pariNAmapariNAminoH paraspara.n katha.nchidabheda.n
darshayatiNatthi viNA pariNAma.n attho muktajIve tAvatkathyate, siddhaparyAyarUpashuddhapariNAma.n vinA
shuddhajIvapadArtho nAsti . kasmAt . sa.nj~nAlakShaNaprayojanAdibhede.api pradeshabhedAbhAvAt . attha.n viNeh
pariNAmo muktAtmapadArtha.n vinA ih jagati shuddhAtmopalambhalakShaNaH siddhaparyAyarUpaH shuddhapariNAmo nAsti .
kasmAt . sa.nj~nAdibhede.api pradeshabhedAbhAvAt . davvaguNapajjayattho AtmasvarUpa.n dravya.n, tatraiv kevalaj~nAnAdayo
guNAH, siddharUpaH paryAyashcha, ityuktalakShaNeShu dravyaguNaparyAyeShu tiShThatIti dravyaguNaparyAyastho bhavati . sa
kahAnajainashAstramAlA ]
j~nAnatattva -praj~nApan
15
siddhAnta grantho.nme.n jIvake asa.nkhya pariNAmo.nko madhyam varNanase chaudah guNasthAnarUp kahA
gayA hai . un guNasthAno.nko sa.nkShepase ‘upayog’ rUp varNan karate hue, pratham tIn guNasthAno.nme.n
tAratamyapUrvak (ghaTatA huA) ashubhopayog, chauthe se ChaTThe guNasthAn tak tAratamya pUrvak (ba.DhtA
huA) shubhopayog, sAtave.nse bArahave.n guNasthAn tak tAratamya pUrvak shuddhopayog aur antim do
guNasthAno.nme.n shuddhopayogakA phal kahA gayA hai,
aisA varNan katha.nchit ho sakatA hai ..9..
ab pariNAm vastukA svabhAv hai yah nishchay karate hai.n :
anvayArtha :[ih ] is lokame.n [pariNAma.n vinA ] pariNAmake binA [arthaH nAsti ]
padArtha nahI.n hai, [artha.n vinA ] padArthake binA [pariNAmaH ] pariNAm nahI.n hai; [arthaH ] padArtha
[dravyaguNaparyayasthaH ] dravya -guN -paryAyame.n rahanevAlA aur [astitvanirvR^ittaH ] (utpAd-
vyayadhrauvyamay) astitvase banA huA hai
..10..
TIkA :pariNAmake binA vastu astitva dhAraN nahI.n karatI, kyo.nki vastu dravyAdike
dvArA (dravya -kShetra -kAl -bhAvase) pariNAmase bhinna anubhavame.n (dekhaneme.n) nahI.n AtI, kyo.nki
pariNAm viN na padArtha, ne na padArtha viN pariNAm Che;
guN -dravya -paryayasthit ne astitvasiddha padArtha Che
.10.