ಯತ್ಕಿಲ ಕ್ರಮೇಣೈಕೈಕಮರ್ಥಮಾಲಮ್ಬ್ಯ ಪ್ರವರ್ತತೇ ಜ್ಞಾನಂ ತದೇಕಾರ್ಥಾಲಮ್ಬನಾದುತ್ಪನ್ನಮನ್ಯಾರ್ಥಾಲಮ್ಬನಾತ್ ಪ್ರಲೀಯಮಾನಂ ನಿತ್ಯಮಸತ್ತಥಾ ಕರ್ಮೋದಯಾದೇಕಾಂ ವ್ಯಕ್ತಿಂ ಪ್ರತಿಪನ್ನಂ ಪುನರ್ವ್ಯಕ್ತ್ಯನ್ತರಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಮಾನಂ ಕ್ಷಾಯಿಕ- ಮಪ್ಯಸದನನ್ತದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವಾನಾಕ್ರಾನ್ತುಮಶಕ್ತತ್ವಾತ್ ಸರ್ವಗತಂ ನ ಸ್ಯಾತ್ ..೫೦..
ಅಥವಾ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನೇನಾತ್ಮಾ ಜ್ಞಾಯತೇ, ತತಶ್ಚ ಭಾವನಾ ಕ್ರಿಯತೇ, ತಯಾ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪರಹಿತಸ್ವ- ಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಭಾವನಯಾ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ ಚ ಜಾಯತೇ . ಇತಿ ನಾಸ್ತಿ ದೋಷಃ ..೪೯.. ಅಥ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಜ್ಞಾನೇನ ಸರ್ವಜ್ಞೋ ನ ಭವತೀತಿ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯತಿ — ಉಪ್ಪಜ್ಜದಿ ಜದಿ ಣಾಣಂ ಉತ್ಪದ್ಯತೇ ಜ್ಞಾನಂ ಯದಿ ಚೇತ್ . ಕಮಸೋ ಕ್ರಮಶಃ ಸಕಾಶಾತ್ . ಕಿಂಕಿಂ
ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಜ್ಞಾನ ಕ್ರಮಶಃ ಏಕ ಏಕ ಪದಾರ್ಥಕಾ ಅವಲಮ್ಬನ ಲೇಕರ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಕರತಾ ಹೈ ವಹ (ಜ್ಞಾನ) ಏಕ ಪದಾರ್ಥಕೇ ಅವಲಮ್ಬನಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋಕರ ದೂಸರೇ ಪದಾರ್ಥಕೇ ಅವಲಮ್ಬನಸೇ ನಷ್ಟ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ ನಿತ್ಯ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ತಥಾ ಕರ್ಮೋದಯಕೇ ಕಾರಣ ಏಕ ೧ವ್ಯಕ್ತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ಫಿ ರ ಅನ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಕ್ಷಾಯಿಕ ಭೀ ನ ಹೋತಾ ಹುಆ, ವಹ ಅನನ್ತ ದ್ರವ್ಯ -ಕ್ಷೇತ್ರ -ಕಾಲ -ಭಾವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇ ಮೇಂ (-ಜಾನನೇ ಮೇಂ ) ಅಸಮರ್ಥ ಹೋನೇಕೇ ಕಾರಣ ಸರ್ವಗತ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಕ್ರಮಶಃ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಜ್ಞಾನ ಅನಿತ್ಯ ಹೈ, ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಹೈ; ಐಸಾ ಕ್ರಮಿಕ ಜ್ಞಾನವಾಲಾ ಪುರುಷ ಸರ್ವಜ್ಞ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ ..೫೦..
ಅಬ ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಯುಗಪತ್ ಪ್ರವೃತ್ತಿಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೀ ಜ್ಞಾನಕಾ ಸರ್ವಗತತ್ವ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಅಕ್ರಮಸೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಸರ್ವಗತ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ) : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ತ್ರೈಕಾಲ್ಯನಿತ್ಯವಿಷಮಂ ] ತೀನೋಂ ಕಾಲಮೇಂ ಸದಾ ವಿಷಮ (ಅಸಮಾನ ಜಾತಿಕೇ), [ಸರ್ವತ್ರ ಸಂಭವಂ ] ಸರ್ವ ಕ್ಷೇತ್ರಕೇ [ಚಿತ್ರಂ ] ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರಕೇ [ಸಕಲಂ ] ಸಮಸ್ತ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ [ಜೈನಂ ] ಜಿನದೇವಕಾ ಜ್ಞಾನ [ಯುಗಪತ್ ಜಾನಾತಿ ] ಏಕ ಸಾಥ ಜಾನತಾ ಹೈ [ಅಹೋ ಹಿ ] ಅಹೋ ! [ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಮ್ ] ಜ್ಞಾನಕಾ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ ! ..೫೧..
ನಿತ್ಯೇ ವಿಷಮ, ವಿಧವಿಧ, ಸಕಲ ಪದಾರ್ಥಗಣ ಸರ್ವತ್ರನೋ, ಜಿನಜ್ಞಾನ ಜಾಣೇ ಯುಗಪದೇ, ಮಹಿಮಾ ಅಹೋ ಏ ಜ್ಞಾನನೋ ! .೫೧.
೮೬ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ವ್ಯಕ್ತಿ = ಪ್ರಗಟತಾ; ವಿಶೇಷ, ಭೇದ .