ಐಸೇ ಇಸ ಪರಮ ಪವಿತ್ರ ಶಾಸ್ತ್ರಮೇಂ ತೀನ ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧ ಹೈಂ . ಪ್ರಥಮ ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧಕಾ ನಾಮ ‘ಜ್ಞಾನತತ್ತ್ವಪ್ರಜ್ಞಾಪನ’ ಹೈ . ಅನಾದಿಕಾಲಸೇ ಪರೋನ್ಮುಖ ಜೀವೋಂಕೋ ಕಭೀ ಐಸೀ ಶ್ರದ್ಧಾ ನಹೀಂ ಹುಈ ಕಿ ‘ಮೈಂ ಜ್ಞಾನಸ್ವಭಾವ ಹೂಂ ಔರ ಮೇರಾ ಸುಖ ಮುಝಮೇಂ ಹೀ ಹೈ’ . ಇಸೀಲಿಏ ಉಸಕೀ ಪರಮುಖಾಪೇಕ್ಷೀ – ಪರೋನ್ಮುಖವೃತ್ತಿ ಕಭೀ ನಹೀಂ ಟಲತೀ . ಐಸೇ ದೀನ ದುಖೀ ಜೀವೋಂ ಪರ ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಕರುಣಾ ಕರಕೇ ಇಸ ಅಧಿಕಾರಮೇಂ ಜೀವಕಾ ಜ್ಞಾನಾನನ್ದಸ್ವಭಾವ ವಿಸ್ತಾರಪೂರ್ವಕ ಸಮಝಾಯಾ ಹೈ; ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಕೇವಲೀಕೇ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಸುಖ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರನೇಕೀ ಪ್ರಚುರ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಭಾವನಾ ಬಹಾಈ ಹೈ . ‘‘ಕ್ಷಾಯಿಕ ಜ್ಞಾನ ಹೀ ಉಪಾದೇಯ ಹೈ, ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಜ್ಞಾನವಾಲೇ ತೋ ಕರ್ಮಭಾರಕೋ ಹೀ ಭೋಗತೇ ಹೈಂ; ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಜ್ಞಾನ ಹೀ ಏಕಾನ್ತಿಕ ಸುಖ ಹೈ, ಪರೋಕ್ಷಜ್ಞಾನ ತೋ ಅತ್ಯಂತ ಆಕುಲ ಹೈ; ಕೇವಲೀಕಾ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಸುಖ ಹೀ ಸುಖ ಹೈ, ಇನ್ದ್ರಿಯಜನಿತ ಸುಖ ತೋ ದುಃಖ ಹೀ ಹೈ; ಸಿದ್ಧ ಭಗವಾನ ಸ್ವಯಮೇವ ಜ್ಞಾನ, ಸುಖ ಔರ ದೇವ ಹೈಂ, ಘಾತಿಕರ್ಮ ರಹಿತ ಭಗವಾನಕಾ ಸುಖ ಸುನಕರ ಭೀ ಜಿನ್ಹೇಂ ಉನಕೇ ಪ್ರತಿ ಶ್ರದ್ಧಾ ನಹೀಂ ಹೋತೀ ವೇ ಅಭವ್ಯ (ದೂರಭವ್ಯ) ಹೈಂ’’ ಯೋಂ ಅನೇಕಾನೇಕ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಔರ ಅತೀಂದ್ರಿಯ, ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸುಖಕೇ ಲಿಯೇ ಪುಕಾರ ಕೀ ಹೈ . ಕೇವಲೀಕೇ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಆನನ್ದಕೇ ಲಿಏ ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಐಸೀ ಭಾವ ಭರೀ ಧುನ ಮಚಾಈ ಹೈ ಕಿ ಜಿಸೇ ಸುನಕರ – ಪಢಕರ ಸಹಜ ಹೀ ಐಸಾ ಲಗನೇ ಲಗತಾ ಹೈ ಕಿ ವಿದೇಹವಾಸೀ ಸೀಮಂಧರ ಭಗವಾನಕೇ ಔರ ಕೇವಲೀ ಭಗವನ್ತೋಂಕೇ ಝುಣ್ಡಮೇಂಸೇ ಭರತಕ್ಷೇತ್ರಮೇಂ ಆಕರ ತತ್ಕಾಲ ಹೀ ಕದಾಚಿತ್ ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಯಹ ಅಧಿಕಾರ ರಚಕರ ಅಪನೀ ಹೃದಯೋರ್ಮಿಯಾಂ ವ್ಯಕ್ತ ಕೀ ಹೋಂ. ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಸುಖಕಾ ಅನುಪಮ ನಿರೂಪಣ ಕರಕೇ ಇಸ ಅಧಿಕಾರಮೇಂ ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಮುಮುಕ್ಷುಓಂಕೋ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಸುಖಕೀ ರುಚಿ ತಥಾ ಶ್ರದ್ಧಾ ಕರಾಈ ಹೈ, ಔರ ಅನ್ತಿಮ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ ಮೋಹ – ರಾಗ – ದ್ವೇಷಕೋ ನಿರ್ಮೂಲ ಕರನೇಕಾ ಜಿನೋಕ್ತ ಯಥಾರ್ಥ ಉಪಾಯ ಸಂಕ್ಷೇಪಮೇಂ ಬತಾಯಾ ಹೈ .

ದ್ವಿತೀಯ ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧಕಾ ನಾಮ ‘ಜ್ಞೇಯತತ್ತ್ವ – ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ’ ಹೈ . ಅನಾದಿಕಾಲಸೇ ಪರಿಭ್ರಮಣ ಕರತಾ ಹುಆ ಜೀವ ಸಬ ಕುಛ ಕರ ಚುಕಾ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ಉಸನೇ ಸ್ವ – ಪರಕಾ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ ಕಭೀ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ . ಉಸೇ ಕಭೀ ಐಸೀ ಸಾನುಭವ ಶ್ರದ್ಧಾ ನಹೀಂ ಹುಈ ಕಿ ‘ಬಂಧ ಮಾರ್ಗಮೇಂ ತಥಾ ಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಮೇಂ ಜೀವ ಅಕೇಲಾ ಹೀ ಕರ್ತಾ, ಕರ್ಮ, ಕರಣ ಔರ ಕರ್ಮಫಲ ಬನತಾ ಹೈ, ಉಸಕಾ ಪರಕೇ ಸಾಥ ಕಭೀ ಭೀ ಕುಛ ಭೀ ಸಮ್ಬನ್ಧ ನಹೀಂ ಹೈ’. ಇಸಲಿಏ ಹಜಾರೋಂ ಮಿಥ್ಯಾ ಉಪಾಯ ಕರನೇ ಪರ ಭೀ ವಹ ದುಃಖ ಮುಕ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ . ಇಸ ಶ್ರುತಸ್ಕನ್ಧಮೇಂ ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ದುಃಖಕೀ ಜಡ ಛೇದನೇಕಾ ಸಾಧನ – ಭೇದವಿಜ್ಞಾನ – ಸಮಝಾಯಾ ಹೈ . ‘ಜಗತಕಾ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸತ್ ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದ್ರವ್ಯ ಉತ್ಪಾದ – ವ್ಯಯ – ಧ್ರೌವ್ಯಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಯಾ ಗುಣ – ಪರ್ಯಾಯ ಸಮೂಹಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಅನ್ಯ ಕುಛ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ . ಸತ್ ಕಹೋ, ದ್ರವ್ಯ ಕಹೋ, ಉತ್ಪಾದ – ವ್ಯಯ – ಧ್ರೌವ್ಯ ಕಹೋ ಯಾ ಗುಣಪರ್ಯಾಯಪಿಣ್ಡ ಕಹೋ, – ಯಹ ಸಬ ಏಕ ಹೀ ಹೈ’ ಯಹ ತ್ರಿಕಾಲಜ್ಞ ಜಿನೇನ್ದ್ರಭಗವಾನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ದೃಷ್ಟ ವಸ್ತುಸ್ವರೂಪಕಾ ಮೂಲಭೂತ ಸಿದ್ಧಾನ್ತ ಹೈ . ವೀತರಾಗವಿಜ್ಞಾನಕಾ ಯಹ ಮೂಲಭೂತ ಸಿದ್ಧಾನ್ತ ಪ್ರಾರಮ್ಭಕೀ ಬಹುತಸೀ ಗಾಥಾಓಂಮೇಂ ಅತ್ಯಧಿಕ ಸುನ್ದರ ರೀತಿಸೇ, ಕಿಸೀ ಲೋಕೋತ್ತರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಢಂಗಸೇ