ಯದಾಯಮಾತ್ಮಾ ದುಃಖಸ್ಯ ಸಾಧನೀಭೂತಾಂ ದ್ವೇಷರೂಪಾಮಿನ್ದ್ರಿಯಾರ್ಥಾನುರಾಗರೂಪಾಂ ಚಾಶುಭೋಪಯೋಗ- ಭೂಮಿಕಾಮತಿಕ್ರಮ್ಯ ದೇವಗುರುಯತಿಪೂಜಾದಾನಶೀಲೋಪವಾಸಪ್ರೀತಿಲಕ್ಷಣಂ ಧರ್ಮಾನುರಾಗಮಂಗೀಕರೋತಿ ತದೇನ್ದ್ರಿಯ- ಸುಖಸ್ಯ ಸಾಧನೀಭೂತಾಂ ಶುಭೋಪಯೋಗಭೂಮಿಕಾಮಧಿರೂಢೋಽಭಿಲಪ್ಯೇತ ..೬೯.. ಭೂತಮ್ . ಅವಿಚ್ಛಿದಂ ಮಣುವದೇವಪದಿಭಾವಂ ಯಥಾ ಪೂರ್ವಮರ್ಹದವಸ್ಥಾಯಾಂ ಮನುಜದೇವೇನ್ದ್ರಾದಯಃ ಸಮವಶರಣೇ ಸಮಾಗತ್ಯ ನಮಸ್ಕುರ್ವನ್ತಿ ತೇನ ಪ್ರಭುತ್ವಂ ಭವತಿ, ತದತಿಕ್ರಾನ್ತತ್ವಾದತಿಕ್ರಾನ್ತಮನುಜದೇವಪತಿಭಾವಮ್ . ಪುನಶ್ಚ ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಮ್ . ಅಪುಣಬ್ಭಾವಣಿಬದ್ಧಂ ದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಾದಿಪಞ್ಚಪ್ರಕಾರಭವಾದ್ವಿಲಕ್ಷಣಃ ಶುದ್ಧಬುದ್ಧೈಕಸ್ವಭಾವನಿಜಾತ್ಮೋಪಲಮ್ಭಲಕ್ಷಣೋ ಯೋಽಸೌ ಮೋಕ್ಷಸ್ತಸ್ಯಾಧೀನತ್ವಾದಪುನರ್ಭಾವನಿಬದ್ಧಮಿತಿ ಭಾವಃ ..✽೪.. ಏವಂ ನಮಸ್ಕಾರಮುಖ್ಯತ್ವೇನ ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಗತಮ್ . ಇತಿ ಗಾಥಾಷ್ಟಕೇನ ಪಞ್ಚಮಸ್ಥಲಂ ಜ್ಞಾತವ್ಯಮ್ . ಏವಮಷ್ಟಾದಶಗಾಥಾಭಿಃ ಸ್ಥಲಪಞ್ಚಕೇ ನ ಸುಖಪ್ರಪಞ್ಚನಾಮಾನ್ತರಾಧಿಕಾರೋ ಗತಃ . ಇತಿ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಪ್ರಕಾರೇಣ ‘ಏಸ ಸುರಾಸುರ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಚತುರ್ದಶಗಾಥಾಭಿಃ ಪೀಠಿಕಾ ಗತಾ, ತದನನ್ತರಂ ಸಪ್ತಗಾಥಾಭಿಃ ಸಾಮಾನ್ಯಸರ್ವಜ್ಞಸಿದ್ಧಿಃ, ತದನನ್ತರಂ ತ್ರಯಸ್ತ್ರಿಂಶದ್ಗಾಥಾಭಿಃ ಜ್ಞಾನಪ್ರಪಞ್ಚಃ, ತದನನ್ತರ- ಮಷ್ಟಾದಶಗಾಥಾಭಿಃ ಸುಖಪ್ರಪಞ್ಚ ಇತಿ ಸಮುದಾಯೇನ ದ್ವಾಸಪ್ತತಿಗಾಥಾಭಿರನ್ತರಾಧಿಕಾರಚತುಷ್ಟಯೇನ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಾಧಿಕಾರಃ ಸಮಾಪ್ತಃ .. ಇತ ಊರ್ದ್ಧ್ವಂ ಪಞ್ಚವಿಂಶತಿಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ಜ್ಞಾನಕಣ್ಡಿಕಾಚತುಷ್ಟಯಾಭಿಧಾನೋಽಧಿಕಾರಃ ಪ್ರಾರಭ್ಯತೇ . ತತ್ರ ಪಞ್ಚವಿಂಶತಿಗಾಥಾಮಧ್ಯೇ ಪ್ರಥಮಂ ತಾವಚ್ಛುಭಾಶುಭವಿಷಯೇ ಮೂಢತ್ವನಿರಾಕರಣಾರ್ಥಂ ‘ದೇವದಜದಿಗುರು’ ಇತ್ಯಾದಿ ದಶಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ಪ್ರಥಮಜ್ಞಾನಕಣ್ಡಿಕಾ ಕಥ್ಯತೇ . ತದನನ್ತರಮಾಪ್ತಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಪರಿಜ್ಞಾನವಿಷಯೇ ಮೂಢತ್ವನಿರಾಕರಣಾರ್ಥಂ ‘ಚತ್ತಾ ಪಾವಾರಂಭಂ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಪ್ತಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ದ್ವಿತೀಯಜ್ಞಾನಕಣ್ಡಿಕಾ . ಅಥಾನನ್ತರಂ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಪರಿಜ್ಞಾನವಿಷಯೇ ಮೂಢತ್ವನಿರಾಕ ರಣಾರ್ಥಂ ‘ದವ್ವಾದೀಏಸು’ ಇತ್ಯಾದಿ ಗಾಥಾಷಟ್ಕ ಪರ್ಯನ್ತಂ ತೃತೀಯಜ್ಞಾನಕ ಣ್ಡಿಕಾ . ತದನನ್ತರಂ ಸ್ವಪರ- ತತ್ತ್ವಪರಿಜ್ಞಾನವಿಷಯೇ ಮೂಢತ್ವನಿರಾಕರಣಾರ್ಥಂ ‘ಣಾಣಪ್ಪಗಂ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಗಾಥಾದ್ವಯೇನ ಚತುರ್ಥಜ್ಞಾನಕಣ್ಡಿಕಾ . ಇತಿ ಜ್ಞಾನಕಣ್ಡಿಕಾಚತುಷ್ಟಯಾಭಿಧಾನಾಧಿಕಾರೇ ಸಮುದಾಯಪಾತನಿಕಾ . ಅಥೇದಾನೀಂ ಪ್ರಥಮಜ್ಞಾನಕಣ್ಡಿಕಾಯಾಂ ಸ್ವತನ್ತ್ರ- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇನ ಗಾಥಾಚತುಷ್ಟಯಂ, ತದನನ್ತರಂ ಪುಣ್ಯಂ ಜೀವಸ್ಯ ವಿಷಯತೃಷ್ಣಾಮುತ್ಪಾದಯತೀತಿ ಕಥನರೂಪೇಣ ಗಾಥಾಚತುಷ್ಟಯಂ, ತದನನ್ತರಮುಪಸಂಹಾರರೂಪೇಣ ಗಾಥಾದ್ವಯಂ, ಇತಿ ಸ್ಥಲತ್ರಯಪರ್ಯನ್ತಂ ಕ್ರಮೇಣ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕ್ರಿಯತೇ . ತದ್ಯಥಾ --ಅಥ ಯದ್ಯಪಿ ಪೂರ್ವಂ ಗಾಥಾಷಟ್ಕೇನೇನ್ದ್ರಿಯಸುಖಸ್ವರೂಪಂ ಭಣಿತಂ ತಥಾಪಿ ಪುನರಪಿ ತದೇವ ವಿಸ್ತರೇಣ ಕಥಯನ್ ಸನ್ ತತ್ಸಾಧಕಂ ಶುಭೋಪಯೋಗಂ ಪ್ರತಿಪಾದಯತಿ, ಅಥವಾ ದ್ವಿತೀಯಪಾತನಿಕಾ --ಪೀಠಿಕಾಯಾಂ ಯಚ್ಛುಭೋಪಯೋಗಸ್ವರೂಪಂ ಸೂಚಿತಂ ತಸ್ಯೇದಾನೀಮಿನ್ದ್ರಿಯಸುಖವಿಶೇಷವಿಚಾರಪ್ರಸ್ತಾವೇ ತತ್ಸಾಧಕತ್ವೇನ ವಿಶೇಷವಿವರಣಂ ಕರೋತಿ ---ದೇವದಜದಿಗುರುಪೂಜಾಸು ಚೇವ ದಾಣಮ್ಮಿ ವಾ ಸುಸೀಲೇಸು ದೇವತಾಯತಿಗುರುಪೂಜಾಸು ಚೈವ ದಾನೇ ವಾ ಸುಶೀಲೇಷು ಉವವಾಸಾದಿಸು ರತ್ತೋ ತಥೈವೋಪವಾಸಾದಿಷು ಚ ರಕ್ತ ಆಸಕ್ತಃ ಅಪ್ಪಾ ಜೀವಃ ಸುಹೋವಓಗಪ್ಪಗೋ ಶುಭೋಪಯೋಗಾತ್ಮಕೋ ಭಣ್ಯತೇ ಇತಿ . ತಥಾಹಿ – ದೇವತಾ

ಟೀಕಾ : – ಜಬ ಯಹ ಆತ್ಮಾ ದುಃಖಕೀ ಸಾಧನಾ ಭೂತ ಐಸೀ ದ್ವೇಷರೂಪ ತಥಾ ಇನ್ದ್ರಿಯ ವಿಷಯಕೀ ಅನುರಾಗರೂಪ ಅಶುಭೋಪಯೋಗ ಭೂಮಿಕಾಕಾ ಉಲ್ಲಂಘನ ಕರಕೇ, ದೇವ -ಗುರು -ಯತಿಕೀ ಪೂಜಾ, ದಾನ, ಶೀಲ ಔರ ಉಪವಾಸಾದಿಕಕೇ ಪ್ರೀತಿಸ್ವರೂಪ ಧರ್ಮಾನುರಾಗಕೋ ಅಂಗೀಕಾರ ಕರತಾ ಹೈ ತಬ ವಹ ಇನ್ದ್ರಿಯಸುಖಕೀ ಸಾಧನಭೂತ ಶುಭೋಪಯೋಗಭೂಮಿಕಾಮೇಂ ಆರೂಢ ಕಹಲಾತಾ ಹೈ .

೧೨೦ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-