ನಿಗಡಯೋರಿವಾಹಂಕಾರಿಕಂ ವಿಶೇಷಮಭಿಮನ್ಯಮಾನೋಽಹಮಿನ್ದ್ರಪದಾದಿಸಂಪದಾಂ ನಿದಾನಮಿತಿ ನಿರ್ಭರತರಂ ಧರ್ಮಾನು-
ರಾಗಮವಲಮ್ಬತೇ ಸ ಖಲೂಪರಕ್ತಚಿತ್ತಭಿತ್ತಿತಯಾ ತಿರಸ್ಕೃತಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಶಕ್ತಿರಾಸಂಸಾರಂ ಶಾರೀರಂ ದುಃಖ-
ಮೇವಾನುಭವತಿ ..೭೭..
ಅಥೈವಮವಧಾರಿತಶುಭಾಶುಭೋಪಯೋಗಾವಿಶೇಷಃ ಸಮಸ್ತಮಪಿ ರಾಗದ್ವೇಷದ್ವೈತಮಪಹಾಸಯನ್ನಶೇಷದುಃಖ-
ಕ್ಷಯಾಯ ಸುನಿಶ್ಚಿತಮನಾಃ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಮಧಿವಸತಿ —
ಏವಂ ವಿದಿದತ್ಥೋ ಜೋ ದವ್ವೇಸು ಣ ರಾಗಮೇದಿ ದೋಸಂ ವಾ .
ಉವಓಗವಿಸುದ್ಧೋ ಸೋ ಖವೇದಿ ದೇಹುಬ್ಭವಂ ದುಕ್ಖಂ ..೭೮..
ಶುದ್ಧನಿಶ್ಚಯೇನ ತು ಶುದ್ಧಾತ್ಮನೋ ಭಿನ್ನತ್ವಾದ್ಭೇದೋ ನಾಸ್ತಿ . ಏವಂ ಶುದ್ಧನಯೇನ ಪುಣ್ಯಪಾಪಯೋರಭೇದಂ ಯೋಽಸೌ ನ ಮನ್ಯತೇ
ಸ ದೇವೇನ್ದ್ರಚಕ್ರವರ್ತಿಬಲದೇವವಾಸುದೇವಕಾಮದೇವಾದಿಪದನಿಮಿತ್ತಂ ನಿದಾನಬನ್ಧೇನ ಪುಣ್ಯಮಿಚ್ಛನ್ನಿರ್ಮೋಹಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವ-
ವಿಪರೀತದರ್ಶನಚಾರಿತ್ರಮೋಹಪ್ರಚ್ಛಾದಿತಃ ಸುವರ್ಣಲೋಹನಿಗಡದ್ವಯಸಮಾನಪುಣ್ಯಪಾಪದ್ವಯಬದ್ಧಃ ಸನ್ ಸಂಸಾರರಹಿತಶುದ್ಧಾತ್ಮನೋ
ವಿಪರೀತಂ ಸಂಸಾರಂ ಭ್ರಮತೀತ್ಯರ್ಥಃ ..೭೭.. ಅಥೈವಂ ಶುಭಾಶುಭಯೋಃ ಸಮಾನತ್ವಪರಿಜ್ಞಾನೇನ ನಿಶ್ಚಿತಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವಃ ಸನ್
ಐಸಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಜೋ ಜೀವ ಉನ ದೋನೋಂಮೇಂ — ಸುವರ್ಣ ಔರ ಲೋಹೇಕೀ ಬೇಡೀಕೀ ಭಾಂತಿ — ೧ಅಹಂಕಾರಿಕ
ಅನ್ತರ ಮಾನತಾ ಹುಆ, ಅಹಮಿನ್ದ್ರಪದಾದಿ ಸಮ್ಪದಾಓಂಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಧರ್ಮಾನುರಾಗ ಪರ ಅತ್ಯನ್ತ
ನಿರ್ಭರಮಯರೂಪಸೇ (-ಗಾಢರೂಪಸೇ) ಅವಲಮ್ಬಿತ ಹೈ, ವಹ ಜೀವ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಚಿತ್ತಭೂಮಿಕೇ ಉಪರಕ್ತ ಹೋನೇಸೇ
(-ಚಿತ್ತಕೀ ಭೂಮಿ ಕರ್ಮೋಪಾಧಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ರಂಗೀ ಹುಈ – ಮಲಿನ ವಿಕೃತ ಹೋನೇಸೇ) ಜಿಸನೇ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗ
ಶಕ್ತಿಕಾ ತಿರಸ್ಕಾರ ಕಿಯಾ ಹೈ, ಐಸಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ಸಂಸಾರಪರ್ಯನ್ತ (-ಜಬತಕ ಇಸ ಸಂಸಾರಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ
ಹೈ ತಬತಕ ಅರ್ಥಾತ್ ಸದಾಕೇ ಲಿಯೇ) ಶಾರೀರಿಕ ದುಃಖಕಾ ಹೀ ಅನುಭವ ಕರತಾ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೈಸೇ ಸೋನೇಕೀ ಬೇಡೀ ಔರ ಲೋಹೇಕೀ ಬೇಡೀ ದೋನೋಂ ಅವಿಶೇಷರೂಪಸೇ ಬಾಂಧನೇಕಾ ಹೀ
ಕಾಮ ಕರತೀ ಹೈಂ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಪುಣ್ಯ -ಪಾಪ ದೋನೋಂ ಅವಿಶೇಷರೂಪಸೇ ಬನ್ಧನ ಹೀ ಹೈಂ . ಜೋ ಜೀವ ಪುಣ್ಯ ಔರ
ಪಾಪಕೀ ಅವಿಶೇಷತಾಕೋ ಕಭೀ ನಹೀಂ ಮಾನತಾ ಉಸಕಾ ಉಸ ಭಯಂಕರ ಸಂಸಾರಮೇಂ ಪರಿಭ್ರಮಣಕಾ ಕಭೀ ಅನ್ತ
ನಹೀಂ ಆತಾ ..೭೭..
ಅಬ, ಇಸಪ್ರಕಾರ ಶುಭ ಔರ ಅಶುಭ ಉಪಯೋಗಕೀ ಅವಿಶೇಷತಾ ಅವಧಾರಿತ ಕರಕೇ, ಸಮಸ್ತ
ರಾಗದ್ವೇಷಕೇ ದ್ವೈತಕೋ ದೂರ ಕರತೇ ಹುಏ, ಅಶೇಷ ದುಃಖಕಾ ಕ್ಷಯ ಕರನೇಕಾ ಮನಮೇಂ ದೃಢ ನಿಶ್ಚಯ ಕರಕೇ
ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಮೇಂ ನಿವಾಸ ಕರತಾ ಹೈ (-ಉಸೇ ಅಂಗೀಕಾರ ಕರತಾ ಹೈ ) : —
೧. ಪುಣ್ಯ ಔರ ಪಾಪಮೇಂ ಅನ್ತರ ಹೋನೇಕಾ ಮತ ಅಹಂಕಾರಜನ್ಯ (ಅವಿದ್ಯಾಜನ್ಯ, ಅಜ್ಞಾನಜನ್ಯ ಹೈ) .
ವಿದಿತಾರ್ಥ ಏ ರೀತ, ರಾಗದ್ವೇಷ ಲಹೇ ನ ಜೇ ದ್ರವ್ಯೋ ವಿಷೇ,
ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗೀ ಜೀವ ತೇ ಕ್ಷಯ ದೇಹಗತ ದುಃಖನೋ ಕರೇ. ೭೮.
೧೩೨ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-