ಅಥೋತ್ಪಾದಾದೀನಾಂ ದ್ರವ್ಯಾದರ್ಥಾನ್ತರತ್ವಂ ಸಂಹರತಿ —
ಉಪ್ಪಾದಟ್ಠಿದಿಭಂಗಾ ವಿಜ್ಜಂತೇ ಪಜ್ಜಏಸು ಪಜ್ಜಾಯಾ .
ದವ್ವಮ್ಹಿ ಸಂತಿ ಣಿಯದಂ ತಮ್ಹಾ ದವ್ವಂ ಹವದಿ ಸವ್ವಂ ..೧೦೧..
ಉತ್ಪಾದಸ್ಥಿತಿಭಙ್ಗಾ ವಿದ್ಯನ್ತೇ ಪರ್ಯಾಯೇಷು ಪರ್ಯಾಯಾಃ .
ದ್ರವ್ಯೇ ಹಿ ಸನ್ತಿ ನಿಯತಂ ತಸ್ಮಾದ್ದ್ರವ್ಯಂ ಭವತಿ ಸರ್ವಮ್ ..೧೦೧..
ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯಾಣಿ ಹಿ ಪರ್ಯಾಯಾನಾಲಮ್ಬನ್ತೇ, ತೇ ಪುನಃ ಪರ್ಯಾಯಾ ದ್ರವ್ಯಮಾಲಮ್ಬನ್ತೇ . ತತಃ
ಸಮಸ್ತಮಪ್ಯೇತದೇಕಮೇವ ದ್ರವ್ಯಂ, ನ ಪುನರ್ದ್ರವ್ಯಾನ್ತರಮ್ . ದ್ರವ್ಯಂ ಹಿ ತಾವತ್ಪರ್ಯಾಯೈರಾಲಮ್ಬ್ಯತೇ, ಸಮುದಾಯಿನಃ
ಸಮುದಾಯಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್; ಪಾದಪವತ್ . ಯಥಾ ಹಿ ಸಮುದಾಯೀ ಪಾದಪಃ ಸ್ಕನ್ಧಮೂಲಶಾಖಾಸಮುದಾಯಾತ್ಮಕಃ
ಮಿತ್ಯರ್ಥಂಃ ..೧೦೦.. ಅಥೋತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯಾಣಿ ದ್ರವ್ಯೇಣ ಸಹ ಪರಸ್ಪರಾಧಾರಾಧೇಯಭಾವತ್ವಾದನ್ವಯದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕನಯೇನ
ದ್ರವ್ಯಮೇವ ಭವತೀತ್ಯುಪದಿಶತಿ — ಉಪ್ಪಾದಟ್ಠಿದಿಭಂಗಾ ವಿಶುದ್ಧಜ್ಞಾನದರ್ಶನಸ್ವಭಾವಾತ್ಮತತ್ತ್ವನಿರ್ವಿಕಾರಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನ-
ರೂಪೇಣೋತ್ಪಾದಸ್ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಕ್ಷಣೇ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನವಿಲಕ್ಷಣಾಜ್ಞಾನಪರ್ಯಾಯರೂಪೇಣ ಭಙ್ಗ, ತದುಭಯಾಧಾರಾತ್ಮದ್ರವ್ಯತ್ವಾ-
ವಸ್ಥಾರೂಪೇಣ ಸ್ಥಿತಿರಿತ್ಯುಕ್ತಲಕ್ಷಣಾಸ್ತ್ರಯೋ ಭಙ್ಗಾಃ ಕರ್ತಾರಃ . ವಿಜ್ಜಂತೇ ವಿದ್ಯನ್ತೇ ತಿಷ್ಠನ್ತಿ . ಕೇಷು . ಪಜ್ಜಏಸು
ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ ]
ಜ್ಞೇಯತತ್ತ್ವ -ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ
೧೯೩
ಪ್ರ ೨೫
ಅಬ, ಉತ್ಪಾದಾದಿಕಾ ದ್ರವ್ಯಸೇ ಅರ್ಥಾನ್ತರತ್ವಕೋ ನಷ್ಟ ಕರತೇ ಹೈಂ; (ಅರ್ಥಾತ್ ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ
ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯ ದ್ರವ್ಯಸೇ ಪೃಥಕ್ ಪದಾರ್ಥ ನಹೀಂ ಹೈಂ) : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಉತ್ಪಾದಸ್ಥಿತಿಭಙ್ಗಾಃ ] ಉತ್ಪಾದ, ಧ್ರೌವ್ಯ ಔರ ವ್ಯಯ [ಪರ್ಯಾಯೇಷು ] ಪರ್ಯಾಯೋಂಮೇಂ
[ವಿದ್ಯನ್ತೇ ] ವರ್ತತೇ ಹೈಂ; [ಪರ್ಯಾಯಾಃ ] ಪರ್ಯಾಯೇಂ [ನಿಯತಂ ] ನಿಯಮಸೇ [ದ್ರವ್ಯೇ ಹಿ ಸನ್ತಿ ] ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಹೋತೀ ಹೈಂ,
[ತಸ್ಮಾತ್ ] ಇಸಲಿಯೇ [ಸರ್ವಂ ] ವಹ ಸಬ [ದ್ರವ್ಯಂ ಭವತಿ ] ದ್ರವ್ಯ ಹೈ ..೧೦೧..
ಟೀಕಾ : — ಉತ್ಪಾದ, ವ್ಯಯ ಔರ ಧ್ರೌವ್ಯ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಪರ್ಯಾಯೋಂ ಕಾ ಆಲಮ್ಬನ ಕರತೇ ಹೈಂ, ಔರ
ವೇ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಆಲಮ್ಬನ ಕರತೀ ಹೈಂ, (ಅರ್ಥಾತ್ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಆಶ್ರಯಸೇ ಹೈಂ ಔರ
ಪರ್ಯಾಯೇಂ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಆಶ್ರಯಸೇ ಹೈಂ); ಇಸಲಿಯೇ ಯಹ ಸಬ ಏಕ ಹೀ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ, ದ್ರವ್ಯಾನ್ತರ ನಹೀಂ .
ಪ್ರಥಮ ತೋ ದ್ರವ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಆಲಮ್ಬಿತ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ದ್ರವ್ಯಾಶ್ರಿತ ಹೈಂ), ಕ್ಯೋಂಕಿ
೧ಸಮುದಾಯೀ ಸಮುದಾಯಸ್ವರೂಪ ಹೋತಾ ಹೈ; ವೃಕ್ಷಕೀ ಭಾಂತಿ . ಜೈಸೇ ಸಮುದಾಯೀ ವೃಕ್ಷ ಸ್ಕಂಧ, ಮೂಲ ಔರ
೧. ಸಮುದಾಯೀ = ಸಮುದಾಯವಾನ ಸಮುದಾಯ (ಸಮೂಹ) ಕಾ ಬನಾ ಹುಆ . (ದ್ರವ್ಯ ಸಮುದಾಯೀ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ
ಸಮುದಾಯಸ್ವರೂಪ ಹೈ .)
ಉತ್ಪಾದ ತೇಮ ಜ ಧ್ರೌವ್ಯ ನೇ ಸಂಹಾರ ವರ್ತೇ ಪರ್ಯಯೇ,
ನೇ ಪರ್ಯಯೋ ದ್ರವ್ಯೇ ನಿಯಮಥೀ, ಸರ್ವ ತೇಥೀ ದ್ರವ್ಯ ಛೇ. ೧೦೧.