ಸ್ಕನ್ಧಮೂಲಶಾಖಾಭಿರಾಲಮ್ಬಿತ ಏವ ಪ್ರತಿಭಾತಿ, ತಥಾ ಸಮುದಾಯಿ ದ್ರವ್ಯಂ ಪರ್ಯಾಯಸಮುದಾಯಾತ್ಮಕಂ
ಪರ್ಯಾಯೈರಾಲಮ್ಬಿತಮೇವ ಪ್ರತಿಭಾತಿ . ಪರ್ಯಾಯಾಸ್ತೂತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯೈರಾಲಮ್ಬ್ಯನ್ತೇ, ಉತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯಾಣಾಮಂಶ-
ಧರ್ಮತ್ವಾತ್; ಬೀಜಾಂಕುರಪಾದಪತ್ವವತ್ . ಯಥಾ ಕಿಲಾಂಶಿನಃ ಪಾದಪಸ್ಯ ಬೀಜಾಂಕುರಪಾದಪತ್ವ-
ಲಕ್ಷಣಾಸ್ತ್ರಯೋಂಽಶಾ ಭಂಗೋತ್ಪಾದಧ್ರೌವ್ಯಲಕ್ಷಣೈರಾತ್ಮಧರ್ಮೈರಾಲಮ್ಬಿತಾಃ ಸಮಮೇವ ಪ್ರತಿಭಾನ್ತಿ, ತಥಾಂಶಿನೋ
ದ್ರವ್ಯಸ್ಯೋಚ್ಛಿದ್ಯಮಾನೋತ್ಪದ್ಯಮಾನಾವತಿಷ್ಠಮಾನಭಾವಲಕ್ಷಣಾಸ್ತ್ರಯೋಂಽಶಾ ಭಂಗೋತ್ಪಾದಧ್ರೌವ್ಯಲಕ್ಷಣೈರಾತ್ಮಧರ್ಮೈರಾ-
ಲಮ್ಬಿತಾಃ ಸಮಮೇವ ಪ್ರತಿಭಾನ್ತಿ . ಯದಿ ಪುನಭಂಗೋತ್ಪಾದಧ್ರೌವ್ಯಾಣಿ ದ್ರವ್ಯಸ್ಯೈವೇಷ್ಯನ್ತೇ ತದಾ ಸಮಗ್ರಮೇವ
ವಿಪ್ಲವತೇ . ತಥಾ ಹಿ — ಭಂಗೇ ತಾವತ್ ಕ್ಷಣಭಂಗಕಟಾಕ್ಷಿತಾನಾಮೇಕಕ್ಷಣ ಏವ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ಸಂಹರಣಾದ್
ದ್ರವ್ಯಶೂನ್ಯತಾವತಾರಃ ಸದುಚ್ಛೇದೋ ವಾ . ಉತ್ಪಾದೇ ತು ಪ್ರತಿಸಮಯೋತ್ಪಾದಮುದ್ರಿತಾನಾಂ ಪ್ರತ್ಯೇಕಂ ದ್ರವ್ಯಾಣಾ-
ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಪೂರ್ವಕನಿರ್ವಿಕಾರಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಪರ್ಯಾಯೇ ತಾವದುತ್ಪಾದಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನವಿಲಕ್ಷಣಾಜ್ಞಾನಪರ್ಯಾಯರೂಪೇಣ
ಭಙ್ಗಸ್ತದುಭಯಾಧಾರಾತ್ಮದ್ರವ್ಯತ್ವಾವಸ್ಥಾರೂಪಪರ್ಯಾಯೇಣ ಧ್ರೌವ್ಯಂ ಚೇತ್ಯುಕ್ತಲಕ್ಷಣಸ್ವಕೀಯಸ್ವಕೀಯಪರ್ಯಾಯೇಷು . ಪಜ್ಜಾಯಾ
ದವ್ವಮ್ಹಿ ಸಂತಿ ತೇ ಚೋಕ್ತಲಕ್ಷಣಜ್ಞಾನಾಜ್ಞಾನತದುಭಯಾಧಾರಾತ್ಮದ್ರವ್ಯತ್ವಾವಸ್ಥಾರೂಪಪರ್ಯಾಯಾ ಹಿ ಸ್ಫು ಟಂ ದ್ರವ್ಯಂ ಸನ್ತಿ . ಣಿಯದಂ
೧೯೪ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
ಶಾಖಾಓಂಕಾ ಸಮುದಾಯಸ್ವರೂಪ ಹೋನೇಸೇ ಸ್ಕಂಧ, ಮೂಲ ಔರ ಶಾಖಾಓಂಸೇ ಆಲಮ್ಬಿತ ಹೀ (ಭಾಸಿತ) ದಿಖಾಈ
ದೇತಾ ಹೈ, ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಸಮುದಾಯೀ ದ್ರವ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಸಮುದಾಯಸ್ವರೂಪ ಹೋನೇಸೇ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಆಲಮ್ಬಿತ
ಹೀ ಭಾಸಿತ ಹೋತಾ ಹೈ . (ಅರ್ಥಾತ್ ಜೈಸೇ ಸ್ಕಂಧ, ಮೂಲ ಶಾಖಾಯೇಂ ವೃಕ್ಷಾಶ್ರಿತ ಹೀ ಹೈಂ — ವೃಕ್ಷಸೇ ಭಿನ್ನ ಪದಾರ್ಥರೂಪ
ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ದ್ರವ್ಯಾಶ್ರಿತ ಹೀ ಹೈಂ, — ದ್ರವ್ಯಸೇ ಭಿನ್ನ ಪದಾರ್ಥರೂಪ ನಹೀಂ ಹೈಂ .)
ಔರ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯಕೇ ದ್ವಾರಾ ಆಲಮ್ಬಿತ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯ
ಪರ್ಯಾಯಾಶ್ರಿತ ಹೈಂ ) ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯ ಅಂಶೋಂಕೇ ಧರ್ಮ ಹೈಂ (-೧ಅಂಶೀಕೇ ನಹೀಂ); ಬೀಜ, ಅಂಕುರ
ಔರ ವೃಕ್ಷತ್ವಕೀ ಭಾಂತಿ . ಜೈಸೇ ಅಂಶೀ -ವೃಕ್ಷಕೇ ಬೀಜ ಅಂಕುರ -ವೃಕ್ಷತ್ವಸ್ವರೂಪ ತೀನ ಅಂಶ, ವ್ಯಯ -ಉತ್ಪಾದ-
ಧ್ರೌವ್ಯಸ್ವರೂಪ ನಿಜ ಧರ್ಮೋಂಸೇ ಆಲಮ್ಬಿತ ಏಕ ಸಾಥ ಹೀ ಭಾಸಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಅಂಶೀ -ದ್ರವ್ಯಕೇ,
ನಷ್ಟ ಹೋತಾ ಹುಆ ಭಾವ, ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹುಆ ಭಾವ, ಔರ ಅವಸ್ಥಿತ ರಹನೇವಾಲಾ ಭಾವ; — ಯಹ ತೀನೋಂ ಅಂಶ
ವ್ಯಯ -ಉತ್ಪಾದ -ಧ್ರೌವ್ಯಸ್ವರೂಪ ನಿಜಧರ್ಮೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಆಲಮ್ಬಿತ ಏಕ ಸಾಥ ಹೀ ಭಾಸಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ . ಕಿನ್ತು
ಯದಿ (೧) ಭಂಗ, (೨) ಉತ್ಪಾದ ಔರ (೩) ಧ್ರೌವ್ಯಕೋ (ಅಂಶೀಕಾ ನ ಮಾನಕರ) ದ್ರವ್ಯಕಾ ಹೀ ಮಾನಾ
ಜಾಯ ತೋ ಸಾರಾ ೨ವಿಪ್ಲವ ಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋಗಾ . ಯಥಾ – (೧) ಪಹಲೇ, ಯದಿ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಹೀ ಭಂಗ ಮಾನಾ ಜಾಯ
ತೋ ೩ಕ್ಷಣಭಂಗಸೇ ಲಕ್ಷಿತ ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ ಏಕ ಕ್ಷಣಮೇಂ ಹೀ ಸಂಹಾರ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ ದ್ರವ್ಯಶೂನ್ಯತಾ ಆ ಜಾಯಗೀ,
ಅಥವಾ ಸತ್ಕಾ ಉಚ್ಛೇದ ಹೋ ಜಾಯಗಾ . (೨) ಯದಿ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಉತ್ಪಾದ ಮಾನಾ ಜಾಯ ತೋ ಸಮಯ -ಸಮಯ ಪರ
ಹೋನೇವಾಲೇ ಉತ್ಪಾದಕೇ ದ್ವಾರಾ ಚಿಹ್ನಿತ ಐಸೇ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೋ ಪ್ರತ್ಯೇಕಕೋ ಅನನ್ತತಾ ಆ ಜಾಯಗೀ . (ಅರ್ಥಾತ್ ಸಮಯ-
೧. ಅಂಶೀ = ಅಂಶೋಂವಾಲಾ; ಅಂಶೋಂಂಕಾ ಬನಾ ಹುಆ . (ದ್ರವ್ಯ ಅಂಶೀ ಹೈ .)
೨. ವಿಪ್ಲವ = ಅಂಧಾಧುಂಧೀ = ಉಥಲಪುಥಲ; ಘೋಟಾಲಾ; ವಿರೋಧ .
೩. ಕ್ಷಣ = ವಿನಾಶ ಜಿನಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೋ ಐಸೇ .