ನಿಷ್ಪಾದಿಕಾ ಅನ್ವಯಶಕ್ತೀಃ ಸಂಕ್ರಾಮತೋ ದ್ರವ್ಯಸ್ಯಾಸದ್ಭಾವನಿಬದ್ಧ ಏವ ಪ್ರಾದುರ್ಭಾವಃ, ಹೇಮವದೇವ . ತಥಾ
ಹಿ — ಯದಾಂಗದಾದಿಪರ್ಯಾಯಾ ಏವಾಭಿಧೀಯನ್ತೇ, ನ ಹೇಮ, ತದಾಂಗದಾದಿಪರ್ಯಾಯಸಮಾನಜೀವಿತಾಭಿಃ
ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಾಭಿರಂಗದಾದಿಪರ್ಯಾಯನಿಷ್ಪಾದಿಕಾಭಿರ್ವ್ಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಿಭಿಸ್ತಾಭಿಸ್ತಾಭಿರ್ಹೇಮಸಮಾನಜೀವಿತಾ
ಯೌಗಪದ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಾ ಹೇಮನಿಷ್ಪಾದಿಕಾ ಅನ್ವಯಶಕ್ತಿಃ ಸಂಕ್ರಾಮತೋ ಹೇಮ್ನೋಽಸದ್ಭಾವನಿಬದ್ಧ ಏವ ಪ್ರಾದುರ್ಭಾವಃ .
ಅಥ ಪರ್ಯಾಯಾಭಿಧೇಯತಾಯಾಮಪ್ಯಸದುತ್ಪತ್ತೌ ಪರ್ಯಾಯನಿಷ್ಪಾದಿಕಾಸ್ತಾಸ್ತಾ ವ್ಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಯೋ ಯೌಗಪದ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಿ-
ಮಾಸಾದ್ಯಾನ್ವಯಶಕ್ತಿತ್ವಮಾಪನ್ನಾಃ ಪರ್ಯಾಯಾನ್ ದ್ರವೀಕುರ್ಯುಃ, ತಥಾಂಗದಾದಿಪರ್ಯಾಯನಿಷ್ಪಾದಿಕಾಭಿಸ್ತಾಭಿ-
ಸ್ತಾಭಿರ್ವ್ಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಿಭಿರ್ಯೌಗಪದ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಿಮಾಸಾದ್ಯಾನ್ವಯಶಕ್ತಿತ್ವಮಾಪನ್ನಾಭಿರಂಗದಾದಿಪರ್ಯಾಯಾ ಅಪಿ ಹೇಮೀ-
ಕ್ರಿಯೇರನ್ . ದ್ರವ್ಯಾಭಿಧೇಯತಾಯಾಮಪಿ ಸದುತ್ಪತ್ತೌ ದ್ರವ್ಯನಿಷ್ಪಾದಿಕಾ ಅನ್ವಯಶಕ್ತಯಃ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಿಮಾಸಾದ್ಯ
ತತ್ತದ್ವಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಮಾಪನ್ನಾ ದ್ರವ್ಯಂ ಪರ್ಯಾಯೀಕುರ್ಯುಃ, ತಥಾ ಹೇಮನಿಷ್ಪಾದಿಕಾಭಿರನ್ವಯಶಕ್ತಿಭಿಃ
ನಾನನ್ತಸುಖಾಮೃತತೃಪ್ತೋ ಜಾತಃ, ನ ಚಾನ್ಯ ಇತಿ, ತದಾ ಸದ್ಭಾವನಿಬದ್ಧ ಏವೋತ್ಪಾದಃ . ಕಸ್ಮಾದಿತಿ ಚೇತ್ .
ಪುರುಷತ್ವೇನಾವಿನಷ್ಟತ್ವಾತ್ . ಯದಾ ತು ಪರ್ಯಾಯನಯವಿವಕ್ಷಾ ಕ್ರಿಯತೇ ಪೂರ್ವಂ ಸರಾಗಾವಸ್ಥಾಯಾಃ ಸಕಾಶಾದನ್ಯೋಽಯಂ
ಭರತಸಗರರಾಮಪಾಣ್ಡವಾದಿಕೇವಲಿಪುರುಷಾಣಾಂ ಸಂಬನ್ಧೀ ನಿರುಪರಾಗಪರಮಾತ್ಮಪರ್ಯಾಯಃ ಸ ಏವ ನ ಭವತಿ, ತದಾ
೨೧೮ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
ದ್ರವ್ಯಕೋ ೧ಅಸದ್ಭಾವಸಂಬದ್ಧ ಹೀ ಉತ್ಪಾದ ಹೈ; ಸುವರ್ಣಕೀ ಹೀ ಭಾಂತಿ . ವಹ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಬ ಬಾಜೂಬಂಧಾದಿ
ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೀ ಕಹೀ ಜಾತೀ ಹೈಂ — ಸುವರ್ಣ ನಹೀಂ, ತಬ ಬಾಜೂಬಂಧ ಇತ್ಯಾದಿ ಪರ್ಯಾಯ ಜಿತನೀ ಟಿಕನೇವಾಲೀ, ಕ್ರಮಶಃ
ಪ್ರವರ್ತಮಾನ, ಬಾಜೂಬಂಧ ಇತ್ಯಾದಿ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಉತ್ಪಾದಕ ಉನ -ಉನ ವ್ಯತಿರೇಕ -ವ್ಯಕ್ತಿಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ, ಸುವರ್ಣ
ಜಿತನೀ ಟಿಕನೇವಾಲೀ, ಯುಗಪತ್ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ, ಸುವರ್ಣಕೀ ಉತ್ಪಾದಕ ಅನ್ವಯಶಕ್ತಿಯೋಂಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಸುವರ್ಣಕೇ
ಅಸದ್ಭಾವಯುಕ್ತ ಹೀ ಉತ್ಪಾದ ಹೈ .
ಅಬ, ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಅಭಿಧೇಯತಾ (ಕಥನೀ) ಕೇ ಸಮಯ ಭೀ, ಅಸತ್ -ಉತ್ಪಾದಮೇಂ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಉತ್ಪನ್ನ
ಕರನೇವಾಲೀ ವೇ -ವೇ ವ್ಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಿಯಾಂ ಯುಗಪತ್ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ಅನ್ವಯಶಕ್ತಿಪನೇಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೀ ಹುಈ
ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ದ್ರವ್ಯ ಕರತಾ ಹೈ (-ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ವಿವಕ್ಷಾಕೇ ಸಮಯ ಭೀ ವ್ಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಿಯಾಂ ಅನ್ವಯಶಕ್ತಿರೂಪ
ಬನತೀ ಹುಈ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಕರತೀ ಹೈಂ ); ಜೈಸೇ ಬಾಜೂಬಂಧ ಆದಿ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಉತ್ಪನ್ನ ಕರನೇವಾಲೀ ವೇ-
ವೇ ವ್ಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಿಯಾಂ ಯುಗಪತ್ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ಅನ್ವಯಶಕ್ತಿಪನೇಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೀ ಹುಈ ಬಾಜುಬಂಧ
ಇತ್ಯಾದಿ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಸುವರ್ಣ ಕರತಾ ಹೈ ತದ್ನುಸಾರ . ದ್ರವ್ಯಕೀ ಅಭಿಧೇಯತಾಕೇ ಸಮಯ ಭೀ, ಸತ್ -ಉತ್ಪಾದಮೇಂ
ದ್ರವ್ಯಕೀ ಉತ್ಪಾದಕ ಅನ್ವಯಶಕ್ತಿಯಾಂ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಿಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ಉಸ -ಉಸ ವ್ಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ
ಹೋತೀ ಹುಈ, ದ್ರವ್ಯಕೋ ಪರ್ಯಾಯೇಂ (-ಪರ್ಯಾಯರೂಪ) ಕರತೀ ಹೈಂ; ಜೈಸೇ ಸುವರ್ಣಕೀ ಉತ್ಪಾದಕ ಅನ್ವಯಶಕ್ತಿಯಾಂ
೧. ಅಸದ್ಭಾವಸಂಬಂದ್ಧ = ಅನಸ್ತಿತ್ವಕೇ ಸಾಥ ಸಂಬಂಧವಾಲಾ — ಸಂಕಲಿತ . [ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ವಿವಕ್ಷಾಕೇ ಸಮಯ
ವ್ಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಿಯೋಂಕೋ ಮುಖ್ಯ ಔರ ಅನ್ವಯಶಕ್ತಿಯೋಂಕೋ ಗೌಣ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಅಸದ್ಭಾವಸಂಬದ್ಧ
ಉತ್ಪಾದ (ಅಸತ್ -ಉತ್ಪಾದ, ಅವಿದ್ಯಮಾನಕಾ ಉತ್ಪಾದ) ಹೈ . ]