ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಿಮಾಸಾದ್ಯ ತತ್ತದ್ವಯತಿರೇಕಮಾಪನ್ನಾಭಿರ್ಹೇಮಾಂಗದಾದಿಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರೀಕ್ರಿಯೇತ . ತತೋ ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಾದೇಶಾ-
ತ್ಸದುತ್ಪಾದಃ, ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಾದೇಶಾದಸತ್ ಇತ್ಯನವದ್ಯಮ್ ..೧೧೧..
ಅಥ ಸದುತ್ಪಾದಮನನ್ಯತ್ವೇನ ನಿಶ್ಚಿನೋತಿ —
ಜೀವೋ ಭವಂ ಭವಿಸ್ಸದಿ ಣರೋಽಮರೋ ವಾ ಪರೋ ಭವೀಯ ಪುಣೋ .
ಕಿಂ ದವ್ವತ್ತಂ ಪಜಹದಿ ಣ ಜಹಂ ಅಣ್ಣೋ ಕಹಂ ಹೋದಿ ..೧೧೨..
ಪುನರಸದ್ಭಾವನಿಬದ್ಧ ಏವೋತ್ಪಾದಃ . ಕಸ್ಮಾದಿತಿ ಚೇತ್ . ಪೂರ್ವಪರ್ಯಾಯಾದನ್ಯತ್ವಾದಿತಿ . ಯಥೇದಂ ಜೀವದ್ರವ್ಯೇ ಸದುತ್ಪಾದಾ-
ಸದುತ್ಪಾದವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕೃತಂ ತಥಾ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯೇಷು ಯಥಾಸಂಭವಂ ಜ್ಞಾತವ್ಯಮಿತಿ ..೧೧೧.. ಅಥ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಮೇವ ಸದುತ್ಪಾದಂ
ದ್ರವ್ಯಾದಭಿನ್ನತ್ವೇನ ವಿವೃಣೋತಿ — ಜೀವೋ ಜೀವಃ ಕರ್ತಾ ಭವಂ ಭವನ್ ಪರಿಣಮನ್ ಸನ್ ಭವಿಸ್ಸದಿ ಭವಿಷ್ಯತಿ ತಾವತ್ .
ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ ]
ಜ್ಞೇಯತತ್ತ್ವ -ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ
೨೧೯
ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಿ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಕೇ ಉಸ -ಉಸ ವ್ಯತಿರೇಕವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೀ ಹುಈ, ಸುವರ್ಣಕೋ ಬಾಜೂಬಂಧಾದಿ
ಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರ (-ಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರರೂಪ) ಕರತೀ ಹೈಂ .
ಇಸಲಿಯೇ ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕ ಕಥನಸೇ ಸತ್ -ಉತ್ಪಾದ ಹೈ, ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕ ಕಥನಸೇ ಅಸತ್ -ಉತ್ಪಾದ ಹೈ —
ಯಹ ಬಾತ ಅನವದ್ಯ (ನಿರ್ದೋಷ, ಅಬಾಧ್ಯ) ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಜೋ ಪಹಲೇ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೋ ಉಸೀಕೀ ಉತ್ಪತ್ತಿಕೋ ಸತ್ -ಉತ್ಪಾದ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಔರ ಜೋ
ಪಹಲೇ ವಿದ್ಯಮಾನ ನ ಹೋ ಉಸಕೀ ಉತ್ಪತ್ತಿಕೋ ಅಸತ್ -ಉತ್ಪಾದ ಕಹತೇ ಹೈಂ . ಜಬ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಗೌಣ ಕರಕೇ
ದ್ರವ್ಯಕಾ ಮುಖ್ಯತಯಾ ಕಥನ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ, ತಬ ತೋ ಜೋ ವಿದ್ಯಮಾನ ಥಾ ವಹೀ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ, (ಕ್ಯೋಂಕಿ
ದ್ರವ್ಯ ತೋ ತೀನೋಂ ಕಾಲಮೇಂ ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೈ); ಇಸಲಿಯೇ ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕ ನಯಸೇ ತೋ ದ್ರವ್ಯಕೋ ಸತ್ -ಉತ್ಪಾದ ಹೈ; ಔರ
ಜಬ ದ್ರವ್ಯಕೋ ಗೌಣ ಕರಕೇ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಮುಖ್ಯತಯಾ ಕಥನ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ತಬ ಜೋ ವಿದ್ಯಮಾನ ನಹೀಂ ಥಾ
ವಹ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ (ಕ್ಯೋಂಕಿ ವರ್ತಮಾನ ಪರ್ಯಾಯ ಭೂತಕಾಲಮೇಂ ವಿದ್ಯಮಾನ ನಹೀಂ ಥೀ), ಇಸಲಿಯೇ ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕ
ನಯಸೇ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಅಸತ್ -ಉತ್ಪಾದ ಹೈ .
ಯಹಾಂ ಯಹ ಲಕ್ಷ್ಯಮೇಂ ರಖನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ ದ್ರವ್ಯ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಭಿನ್ನ -ಭಿನ್ನ ವಸ್ತುಏಂ ನಹೀಂ ಹೈಂ; ಇಸಲಿಯೇ
ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ವಿವಕ್ಷಾಕೇ ಸಮಯ ಭೀ, ಅಸತ್ -ಉತ್ಪಾದಮೇಂ, ಜೋ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೈಂ ವೇ ದ್ರವ್ಯ ಹೀ ಹೈಂ, ಔರ ದ್ರವ್ಯಕೀ
ವಿವಕ್ಷಾಕೇ ಸಮಯ ಭೀ ಸತ್ -ಉತ್ಪಾದಮೇಂ, ಜೋ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ ವೇ ಹೀ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೀ ಹೈಂ ..೧೧೧..
ಅಬ (ಸರ್ವ ಪರ್ಯಾಯೋಂಮೇಂ ದ್ರವ್ಯ ಅನನ್ಯ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ವಹ ಕಾ ವಹೀ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸಕೇ ಸತ್ -ಉತ್ಪಾದ
– ಇಸಪ್ರಕಾರ) ಸತ್ -ಉತ್ಪಾದಕೋ ಅನನ್ಯತ್ವ ಕೇ ದ್ವಾರಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಜೀವ ಪರಿಣಮೇ ತೇಥೀ ನರಾದಿಕ ಏ ಥಶೇ; ಪಣ ತೇ – ರೂಪೇ
ಶುಂ ಛೋಡತೋ ದ್ರವ್ಯತ್ವನೇ ? ನಹಿ ಛೋಡತೋ ಕ್ಯಮ ಅನ್ಯ ಏ ? ೧೧೨.