ದ್ರವ್ಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಪರಾನಾಶ್ರಯತ್ವೇನ ವರ್ತಮಾನೈಲಿಂಗ್ಯತೇ ಗಮ್ಯತೇ ದ್ರವ್ಯಮೇತೈರಿತಿ ಲಿಂಗಾನಿ ಗುಣಾಃ . ತೇ ಚ ಯದ್ದ್ರವ್ಯಂ ಭವತಿ ನ ತದ್ ಗುಣಾ ಭವನ್ತಿ, ಯೇ ಗುಣಾ ಭವನ್ತಿ ತೇ ನ ದ್ರವ್ಯಂ ಭವತೀತಿ ದ್ರವ್ಯಾದತದ್ಭಾವೇನ ವಿಶಿಷ್ಟಾಃ ಸನ್ತೋ ಲಿಂಗಲಿಂಗಿಪ್ರಸಿದ್ಧೌ ತಲಿಂಗತ್ವಮುಪಢೌಕನ್ತೇ . ಅಥ ತೇ ದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಜೀವೋಽಯಮ- ಜೀವೋಽಯಮಿತ್ಯಾದಿವಿಶೇಷಮುತ್ಪಾದಯನ್ತಿ, ಸ್ವಯಮಪಿ ತದ್ಭಾವವಿಶಿಷ್ಟತ್ವೇನೋಪಾತ್ತವಿಶೇಷತ್ವಾತ್ . ಯತೋ ಹಿ ಯಸ್ಯ ಯಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಯೋ ಯಃ ಸ್ವಭಾವಸ್ತಸ್ಯ ತಸ್ಯ ತೇನ ತೇನ ವಿಶಿಷ್ಟತ್ವಾತ್ತೇಷಾಮಸ್ತಿ ವಿಶೇಷಃ . ಅತ ಏವ ಚ ಮೂರ್ತಾನಾಮಮೂರ್ತಾನಾಂ ಚ ದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ಮೂರ್ತತ್ವೇನಾಮೂರ್ತತ್ವೇನ ಚ ತದ್ಭಾವೇನ ವಿಶಿಷ್ಟತ್ವಾದಿಮೇ ಮೂರ್ತಾ ಗುಣಾ ಇಮೇ ಅಮೂರ್ತಾ ಇತಿ ತೇಷಾಂ ವಿಶೇಷೋ ನಿಶ್ಚೇಯಃ ..೧೩೦..
ಅಥ ಮೂರ್ತಾಮೂರ್ತಗುಣಾನಾಂ ಲಕ್ಷಣಸಂಬನ್ಧಮಾಖ್ಯಾತಿ — ಜ್ಞಾತವ್ಯಾಃ . ತೇ ಚ ಕಥಂಭೂತಾಃ . ಅತಬ್ಭಾವವಿಸಿಟ್ಠಾ ಅತದ್ಭಾವವಿಶಿಷ್ಟಾಃ . ತದ್ಯಥಾ – ಶುದ್ಧಜೀವದ್ರವ್ಯೇ ಯೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದಿಗುಣಾಸ್ತೇಷಾಂ ಶುದ್ಧಜೀವಪ್ರದೇಶೈಃ ಸಹ ಯದೇಕತ್ವಮಭಿನ್ನತ್ವಂ ತನ್ಮಯತ್ವಂ ಸ ತದ್ಭಾವೋ ಭಣ್ಯತೇ, ತೇಷಾಮೇವ ಗುಣಾನಾಂ ತೈಃ ಪ್ರದೇಶೈಃ ಸಹ ಯದಾ ಸಂಜ್ಞಾಲಕ್ಷಣಪ್ರಯೋಜನಾದಿಭೇದಃ ಕ್ರಿಯತೇ ತದಾ ಪುನರತದ್ಭಾವೋ ಭಣ್ಯತೇ, ತೇನಾತದ್ಭಾವೇನ ಸಂಜ್ಞಾದಿಭೇದರೂಪೇಣ ಸ್ವಕೀಯಸ್ವಕೀಯದ್ರವ್ಯೇಣ ಸಹ ವಿಶಿಷ್ಟಾ ಭಿನ್ನಾ ಇತಿ, ದ್ವಿತೀಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇನ ಪುನಃ ಸ್ವಕೀಯ- ದ್ರವ್ಯೇಣ ಸಹ ತದ್ಭಾವೇನ ತನ್ಮಯತ್ವೇನಾನ್ಯದ್ರವ್ಯಾದ್ವಿಶಿಷ್ಟಾ ಭಿನ್ನಾ ಇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ . ಏವಂ ಗುಣಭೇದೇನ ದ್ರವ್ಯಭೇದೋ
ಟೀಕಾ : — ದ್ರವ್ಯಕಾ ಆಶ್ರಯ ಲೇಕರ ಔರ ಪರಕೇ ಆಶ್ರಯಕೇ ಬಿನಾ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಹೋನೇಸೇ ಜಿನಕೇ ದ್ವಾರಾ ದ್ರವ್ಯ ‘ಲಿಂಗಿತ’ (-ಪ್ರಾಪ್ತ) ಹೋತಾ ಹೈ – ಪಹಿಚಾನಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಹೈ, ಐಸೇ ಲಿಂಗ ಗುಣ ಹೈಂ . ವೇ (ಗುಣ), ‘ಜೋ ದ್ರವ್ಯ ಹೈಂ ವೇ ಗುಣ ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಜೋ ಗುಣ ಹೈಂ ವೇ ದ್ರವ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈಂ’ — ಇಸ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ದ್ರವ್ಯಸೇ ೧ಅತದ್ಭಾವಕೇ ದ್ವಾರಾ ವಿಶಿಷ್ಟ (-ಭಿನ್ನ) ವರ್ತತೇ ಹುಏ, ಲಿಂಗ ಔರ ೨ಲಿಂಗೀಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ (ಖ್ಯಾತಿ) ಕೇ ಸಮಯ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಲಿಂಗತ್ವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋತೇ ಹೈಂ . ಅಬ, ವೇ ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ‘ಯಹ ಜೀವ ಹೈ, ಯಹ ಅಜೀವ ಹೈ’ ಐಸಾ ವಿಶೇಷ (-ಭೇದ) ಉತ್ಪನ್ನ ಕರತೇ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸ್ವಯಂ ಭೀ ೩ತದ್ಭಾವಕೇ ದ್ವಾರಾ ೪ವಿಶಿಷ್ಟ ಹೋನೇಸೇ ವಿಶೇಷಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೈಂ . ಜಿಸ -ಜಿಸ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಜೋ -ಜೋ ಸ್ವಭಾವ ಹೋ ಉಸ -ಉಸಕಾ ಉಸ -ಉಸಕೇ ದ್ವಾರಾ ವಿಶಿಷ್ಟತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ಉನಮೇಂ ವಿಶೇಷ (-ಭೇದ) ಹೈಂ; ಔರ ಇಸೀಲಿಯೇ ಮೂರ್ತ ತಥಾ ಅಮೂರ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ ಮೂರ್ತತ್ವ -ಅಮೂರ್ತತ್ವರೂಪ ತದ್ಭಾವಕೇ ದ್ವಾರಾ ವಿಶಿಷ್ಟತ್ವ ಹೋನೇಸೇ ಉನಮೇಂ ಇಸ ಪ್ರಕಾರಕೇ ಭೇದ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ ಕಿ ‘ಯಹ ಮೂರ್ತ ಗುಣ ಹೈಂ ಔರ ಯಹ ಅಮೂರ್ತಗುಣ ಹೈಂ’ ..೧೩೦..
ಅಬ, ಮೂರ್ತ ಔರ ಅಮೂರ್ತ ಗುಣೋಂಕೇ ಲಕ್ಷಣ ತಥಾ ಸಂಬಂಧ (ಅರ್ಥಾತ್ ಉನಕಾ ಕಿನ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೇ ಸಾಥ ಸಂಬಂಧ ಹೈ ಯಹ) ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
೨೫೮ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಅತದ್ಭಾವ = (ಕಥಂಚಿತ್) ಉಸರೂಪ ನಹೀಂ ಹೋನಾ ವಹ;
೨. ಲಿಂಗೀ = ಲಿಂಗವಾಲಾ, (ವಿಶೇಷಗುಣ ವಹ ಲಿಂಗ – ಚಿಹ್ನ – ಲಕ್ಷಣ ಹೈ ಔರ ಲಿಂಗೀ ವಹ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ ) .
೩. ತದ್ಭಾವ = ಉಸರೂಪ, ಉಸಪನಾ; ಉಸಪನೇಸೇ ಹೋನಾ; ಸ್ವರೂಪ .
೪. ವಿಶಿಷ್ಟ = ವಿಶೇಷತಾವಾಲಾ; ಖಾಸ; ಭಿನ್ನ .