ಣತ್ಥಿ ವಿಣಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಅತ್ಥೋ ಅತ್ಥಂ ವಿಣೇಹ ಪರಿಣಾಮೋ .
ನ ಖಲು ಪರಿಣಾಮಮನ್ತರೇಣ ವಸ್ತು ಸತ್ತಾಮಾಲಮ್ಬತೇ . ವಸ್ತುನೋ ದ್ರವ್ಯಾದಿಭಿಃ ಪರಿಣಾಮಾತ್ ಪೃಥಗುಪಲಮ್ಭಾಭಾವಾನ್ನಿಃಪರಿಣಾಮಸ್ಯ ಖರಶೃಂಗಕಲ್ಪತ್ವಾದ್ ದ್ರಶ್ಯಮಾನಗೋರಸಾದಿಪರಿಣಾಮವಿರೋಧಾಚ್ಚ . ಭಾವಾರ್ಥಃ ..೯.. ಅಥ ನಿತ್ಯೈಕಾನ್ತಕ್ಷಣಿಕೈಕಾನ್ತನಿಷೇಧಾರ್ಥಂ ಪರಿಣಾಮಪರಿಣಾಮಿನೋಃ ಪರಸ್ಪರಂ ಕಥಂಚಿದಭೇದಂ ದರ್ಶಯತಿ — ಣತ್ಥಿ ವಿಣಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಅತ್ಥೋ ಮುಕ್ತಜೀವೇ ತಾವತ್ಕಥ್ಯತೇ, ಸಿದ್ಧಪರ್ಯಾಯರೂಪಶುದ್ಧಪರಿಣಾಮಂ ವಿನಾ ಶುದ್ಧಜೀವಪದಾರ್ಥೋ ನಾಸ್ತಿ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ಸಂಜ್ಞಾಲಕ್ಷಣಪ್ರಯೋಜನಾದಿಭೇದೇಽಪಿ ಪ್ರದೇಶಭೇದಾಭಾವಾತ್ . ಅತ್ಥಂ ವಿಣೇಹ ಪರಿಣಾಮೋ ಮುಕ್ತಾತ್ಮಪದಾರ್ಥಂ ವಿನಾ ಇಹ ಜಗತಿ ಶುದ್ಧಾತ್ಮೋಪಲಮ್ಭಲಕ್ಷಣಃ ಸಿದ್ಧಪರ್ಯಾಯರೂಪಃ ಶುದ್ಧಪರಿಣಾಮೋ ನಾಸ್ತಿ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ಸಂಜ್ಞಾದಿಭೇದೇಽಪಿ ಪ್ರದೇಶಭೇದಾಭಾವಾತ್ . ದವ್ವಗುಣಪಜ್ಜಯತ್ಥೋ ಆತ್ಮಸ್ವರೂಪಂ ದ್ರವ್ಯಂ, ತತ್ರೈವ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದಯೋ ಗುಣಾಃ, ಸಿದ್ಧರೂಪಃ ಪರ್ಯಾಯಶ್ಚ, ಇತ್ಯುಕ್ತಲಕ್ಷಣೇಷು ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯೇಷು ತಿಷ್ಠತೀತಿ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಸ್ಥೋ ಭವತಿ . ಸ
ಸಿದ್ಧಾನ್ತ ಗ್ರನ್ಥೋಂಮೇಂ ಜೀವಕೇ ಅಸಂಖ್ಯ ಪರಿಣಾಮೋಂಕೋ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಣನಸೇ ಚೌದಹ ಗುಣಸ್ಥಾನರೂಪ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ . ಉನ ಗುಣಸ್ಥಾನೋಂಕೋ ಸಂಕ್ಷೇಪಸೇ ‘ಉಪಯೋಗ’ ರೂಪ ವರ್ಣನ ಕರತೇ ಹುಏ, ಪ್ರಥಮ ತೀನ ಗುಣಸ್ಥಾನೋಂಮೇಂ ತಾರತಮ್ಯಪೂರ್ವಕ (ಘಟತಾ ಹುಆ) ಅಶುಭೋಪಯೋಗ, ಚೌಥೇ ಸೇ ಛಟ್ಠೇ ಗುಣಸ್ಥಾನ ತಕ ತಾರತಮ್ಯ ಪೂರ್ವಕ (ಬಢತಾ ಹುಆ) ಶುಭೋಪಯೋಗ, ಸಾತವೇಂಸೇ ಬಾರಹವೇಂ ಗುಣಸ್ಥಾನ ತಕ ತಾರತಮ್ಯ ಪೂರ್ವಕ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗ ಔರ ಅನ್ತಿಮ ದೋ ಗುಣಸ್ಥಾನೋಂಮೇಂ ಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಕಾ ಫಲ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ, — ಐಸಾ ವರ್ಣನ ಕಥಂಚಿತ್ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ..೯..
ಅಬ ಪರಿಣಾಮ ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ ಯಹ ನಿಶ್ಚಯ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಇಹ ] ಇಸ ಲೋಕಮೇಂ [ಪರಿಣಾಮಂ ವಿನಾ ] ಪರಿಣಾಮಕೇ ಬಿನಾ [ಅರ್ಥಃ ನಾಸ್ತಿ ] ಪದಾರ್ಥ ನಹೀಂ ಹೈ, [ಅರ್ಥಂ ವಿನಾ ] ಪದಾರ್ಥಕೇ ಬಿನಾ [ಪರಿಣಾಮಃ ] ಪರಿಣಾಮ ನಹೀಂ ಹೈ; [ಅರ್ಥಃ ] ಪದಾರ್ಥ [ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಯಸ್ಥಃ ] ದ್ರವ್ಯ -ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯಮೇಂ ರಹನೇವಾಲಾ ಔರ [ಅಸ್ತಿತ್ವನಿರ್ವೃತ್ತಃ ] (ಉತ್ಪಾದ- ವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯಮಯ) ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಬನಾ ಹುಆ ಹೈ ..೧೦..
ಟೀಕಾ : — ಪರಿಣಾಮಕೇ ಬಿನಾ ವಸ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವ ಧಾರಣ ನಹೀಂ ಕರತೀ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವಸ್ತು ದ್ರವ್ಯಾದಿಕೇ ದ್ವಾರಾ (ದ್ರವ್ಯ -ಕ್ಷೇತ್ರ -ಕಾಲ -ಭಾವಸೇ) ಪರಿಣಾಮಸೇ ಭಿನ್ನ ಅನುಭವಮೇಂ (ದೇಖನೇಮೇಂ) ನಹೀಂ ಆತೀ, ಕ್ಯೋಂಕಿ
ಗುಣ -ದ್ರವ್ಯ -ಪರ್ಯಯಸ್ಥಿತ ನೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಸಿದ್ಧ ಪದಾರ್ಥ ಛೇ .೧೦.