ಅಥ ಚಾರಿತ್ರಪರಿಣಾಮಸಂಪರ್ಕಸಂಭವವತೋಃ ಶುದ್ಧಶುಭಪರಿಣಾಮಯೋರುಪಾದಾನಹಾನಾಯ ಫಲ- ಮಾಲೋಚಯತಿ —
ಶುದ್ಧಶುಭೋಪಯೋಗಪರಿಣಾಮಯೋಃ ಸಂಕ್ಷೇಪೇಣ ಫಲಂ ದರ್ಶಯತಿ ---ಧಮ್ಮೇಣ ಪರಿಣದಪ್ಪಾ ಅಪ್ಪಾ ಧರ್ಮ್ಮೇಣ ಪರಿಣತಾತ್ಮಾ ಪರಿಣತಸ್ವರೂಪಃ ಸನ್ನಯಮಾತ್ಮಾ ಜದಿ ಸುದ್ಧಸಂಪಓಗಜುದೋ ಯದಿ ಚೇಚ್ಛುದ್ಧೋಪಯೋಗಾಭಿಧಾನಶುದ್ಧಸಂಪ್ರಯೋಗ- ಪರಿಣಾಮಯುತಃ ಪರಿಣತೋ ಭವತಿ ಪಾವದಿ ಣಿವ್ವಾಣಸುಹಂ ತದಾ ನಿರ್ವಾಣಸುಖಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ . ಸುಹೋವಜುತ್ತೋ ವ ಸಗ್ಗಸುಹಂ ಶುಭೋಪಯೋಗಯುತಃ ಪರಿಣತಃ ಸನ್ ಸ್ವರ್ಗಸುಖಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ . ಇತೋ ವಿಸ್ತರಮ್ ---ಇಹ ಧರ್ಮಶಬ್ದೇನಾಹಿಂಸಾಲಕ್ಷಣಃ ಸಾಗಾರಾನಗಾರರೂಪಸ್ತಥೋತ್ತಮಕ್ಷಮಾದಿಲಕ್ಷಣೋ ರತ್ನತ್ರಯಾತ್ಮಕೋ ವಾ, ತಥಾ ಮೋಹಕ್ಷೋಭರಹಿತ ಆತ್ಮಪರಿಣಾಮಃ ಶುದ್ಧ- ವಸ್ತುಸ್ವಭಾವಶ್ಚೇತಿ ಗೃಹ್ಯತೇ . ಸ ಏವ ಧರ್ಮಃ ಪರ್ಯಾಯಾನ್ತರೇಣ ಚಾರಿತ್ರಂ ಭಣ್ಯತೇ . ‘ಚಾರಿತ್ತಂ ಖಲು ಧಮ್ಮೋ’ ಇತಿ ವಚನಾತ್ . ತಚ್ಚ ಚಾರಿತ್ರಮಪಹೃತಸಂಯಮೋಪೇಕ್ಷಾಸಂಯಮಭೇದೇನ ಸರಾಗವೀತರಾಗಭೇದೇನ ವಾ ಶುಭೋಪಯೋಗಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಭೇದೇನ
ಔರ ಫಿ ರ ವಸ್ತು ತೋ ದ್ರವ್ಯ -ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯಮಯ ಹೈ . ಉಸಮೇಂ ತ್ರೈಕಾಲಿಕ ಊ ರ್ಧ್ವ ಪ್ರವಾಹಸಾಮಾನ್ಯ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ ಔರ ಸಾಥ ಹೀ ಸಾಥ ರಹನೇವಾಲೇ ಭೇದ ವೇ ಗುಣ ಹೈಂ, ತಥಾ ಕ್ರಮಶಃ ಹೋನೇವಾಲೇ ಭೇದ ವೇ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೈಂ . ಐಸೇ ದ್ರವ್ಯ, ಗುಣ ಔರ ಪರ್ಯಾಯಕೀ ಏಕತಾಸೇ ರಹಿತ ಕೋಈ ವಸ್ತು ನಹೀಂ ಹೋತೀ . ದೂಸರೀ ರೀತಿಸೇ ಕಹಾ ಜಾಯ ತೋ, ವಸ್ತು ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯಮಯ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ವಹ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತೀ ಹೈ, ನಷ್ಟ ಹೋತೀ ಹೈ ಔರ ಸ್ಥಿರ ರಹತೀ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ವಹ ದ್ರವ್ಯ -ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯಮಯ ಔರ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯಮಯ ಹೋನೇಸೇ ಉಸಮೇಂ ಕ್ರಿಯಾ (ಪರಿಣಮನ) ಹೋತೀ ಹೀ ರಹತೀ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಪರಿಣಾಮ ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೀ ಹೈ ..೧೦..
ಅಬ ಜಿನಕಾ ಚಾರಿತ್ರ ಪರಿಣಾಮಕೇ ಸಾಥ ಸಮ್ಪರ್ಕ (ಸಮ್ಬನ್ಧ) ಹೈ ಐಸೇ ಜೋ ಶುದ್ಧ ಔರ ಶುಭ (ದೋ ಪ್ರಕಾರಕೇ) ಪರಿಣಾಮ ಹೈಂ ಉನಕೇ ಗ್ರಹಣ ತಥಾ ತ್ಯಾಗಕೇ ಲಿಯೇ (ಶುದ್ಧ ಪರಿಣಾಮಕೇ ಗ್ರಹಣ ಔರ ಶುಭ ಪರಿಣಾಮಕೇ ತ್ಯಾಗಕೇ ಲಿಯೇ) ಉನಕಾ ಫಲ ವಿಚಾರತೇ ಹೈಂ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : – [ಧರ್ಮೇಣ ಪರಿಣತಾತ್ಮಾ ] ಧರ್ಮಸೇ ಪರಿಣಮಿತ ಸ್ವರೂಪವಾಲಾ [ಆತ್ಮಾ ] ಆತ್ಮಾ [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಶುದ್ಧಸಂಪ್ರಯೋಗಯುಕ್ತಃ ] ಶುದ್ಧ ಉಪಯೋಗಮೇಂ ಯುಕ್ತ ಹೋ ತೋ [ನಿರ್ವಾಣಸುಖಂ ] ಮೋಕ್ಷ ಸುಖಕೋ [ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ] ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ [ಶುಭೋಪಯುಕ್ತಃ ಚ ] ಔರ ಯದಿ ಶುಭೋಪಯೋಗವಾಲಾ ಹೋ ತೋ (ಸ್ವರ್ಗಸುಖಮ್ ) ಸ್ವರ್ಗಕೇ ಸುಖಕೋ (ಬನ್ಧಕೋ) ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ ..೧೧..
ತೇ ಪಾಮತೋ ನಿರ್ವಾಣಸುಖ, ನೇ ಸ್ವರ್ಗಸುಖ ಶುಭಯುಕ್ತ ಜೋ.೧೧.