അത്ഥോ ഖലു ദവ്വമഓ ദവ്വാണി ഗുണപ്പഗാണി ഭണിദാണി .
ഇഹ കില യഃ കശ്ചനാപി പരിച്ഛിദ്യമാനഃ പദാര്ഥഃ സ സര്വ ഏവ വിസ്താരായതസാമാന്യ-
ഇതഃ ഊര്ദ്ധ്വം ‘സത്താസംബദ്ധേദേ’ ഇത്യാദിഗാഥാസൂത്രേണ പൂര്വം സംക്ഷേപേണ യദ്വയാഖ്യാതം സമ്യഗ്ദര്ശനം തസ്യേദാനീം വിഷയഭൂതപദാര്ഥവ്യാഖ്യാനദ്വാരേണ ത്രയോദശാധികശതപ്രമിതഗാഥാപര്യന്തം വിസ്തരവ്യാഖ്യാനം കരോതി . അഥവാ ദ്വിതീയപാതനികാ – പൂര്വം യദ്വയാഖ്യാതം ജ്ഞാനം തസ്യ ജ്ഞേയഭൂതപദാര്ഥാന് കഥയതി . തത്ര ത്രയോദശാധിക - ശതഗാഥാസു മധ്യേ പ്രഥമതസ്താവത് ‘തമ്ഹാ തസ്സ ണമാഇം’ ഇമാം ഗാഥാമാദിം കൃത്വാ പാഠക്രമേണ പഞ്ചത്രിംശദ്- ഗാഥാപര്യന്തം സാമാന്യജ്ഞേയവ്യാഖ്യാനം, തദനന്തരം ‘ദവ്വം ജീവമജീവം’ ഇത്യാദ്യേകോനവിംശതിഗാഥാപര്യന്തം വിശേഷജ്ഞേയവ്യാഖ്യാനം, അഥാനന്തരം ‘സപദേസേഹിം സമഗ്ഗോ ലോഗോ’ ഇത്യാദിഗാഥാഷ്ടകപര്യന്തം സാമാന്യഭേദഭാവനാ,
അബ, ജ്ഞേയതത്ത്വകാ പ്രജ്ഞാപന കരതേ ഹൈം അര്ഥാത് ജ്ഞേയതത്ത്വ ബതലാതേ ഹൈം . ഉസമേം (പ്രഥമ) പദാര്ഥകാ സമ്യക് ( — യഥാര്ഥ) ദ്രവ്യഗുണപര്യായസ്വരൂപ വര്ണന കരതേ ഹൈം : —
അന്വയാര്ഥ : — [അര്ഥഃ ഖലു ] പദാര്ഥ [ദ്രവ്യമയഃ ] ദ്രവ്യസ്വരൂപ ഹൈ; [ദ്രവ്യാണി ] ദ്രവ്യ [ഗുണാത്മകാനി ] ഗുണാത്മക [ഭണിതാനി ] കഹേ ഗയേ ഹൈം; [തൈഃ തു പുനഃ ] ഔര ദ്രവ്യ തഥാ ഗുണോംസേ [പര്യായാഃ ] പര്യായേം ഹോതീ ഹൈം . [പര്യയമൂഢാ ഹി ] പര്യായമൂഢ ജീവ [പരസമയാഃ ] പരസമയ (അര്ഥാത് മിഥ്യാദൃഷ്ടി) ഹൈം ..൯൩..
ടീകാ : — ഇസ വിശ്വമേം ജോ കോഈ ജാനനേമേം ആനേവാലാ പദാര്ഥ ഹൈ വഹ സമസ്ത ഹീ
ഛേ അര്ഥ ദ്രവ്യസ്വരൂപ, ഗുണ -ആത്മക കഹ്യാം ഛേ ദ്രവ്യനേ, വളീ ദ്രവ്യ -ഗുണഥീ പര്യയോ; പര്യായമൂഢ പരസമയ ഛേ. ൯൩.
൧൬൨