യേ ഖലു ജീവപുദ്ഗലാത്മകമസമാനജാതീയദ്രവ്യപര്യായം സകലാവിദ്യാനാമേകമൂലമുപഗതാ യഥോദിതാത്മസ്വഭാവസംഭാവനക്ലീബാഃ തസ്മിന്നേവാശക്തിമുപവ്രജന്തി, തേ ഖലൂച്ഛലിതനിരര്ഗലൈകാന്ത- ദൃഷ്ടയോ മനുഷ്യ ഏവാഹമേഷ മമൈവൈതന്മനുഷ്യശരീരമിത്യഹംകാരമമകാരാഭ്യാം വിപ്രലഭ്യമാനാ അവിചലിത- ചേതനാവിലാസമാത്രാദാത്മവ്യവഹാരാത് പ്രച്യുത്യ ക്രോഡീകൃതസമസ്തക്രിയാകുടുമ്ബകം മനുഷ്യവ്യവഹാരമാശ്രിത്യ രജ്യന്തോ ദ്വിഷന്തശ്ച പരദ്രവ്യേണ കര്മണാ സംഗതത്വാത്പരസമയാ ജായന്തേ .
യേ തു പുനരസംകീര്ണ -ദ്രവ്യഗുണപര്യായസുസ്ഥിതം ഭഗവന്തമാത്മനഃ സ്വഭാവം സകലവിദ്യാനാമേകമൂലമുപഗമ്യ യഥോദിതാത്മസ്വഭാവസംഭാവനസമര്ഥതയാ പര്യായമാത്രാശക്തി- ദ്രവ്യഗുണപര്യായപരിജ്ഞാനമൂഢാ അഥവാ നാരകാദിപര്യായരൂപോ ന ഭവാമ്യഹമിതി ഭേദവിജ്ഞാനമൂഢാശ്ച പരസമയാ മിഥ്യാദൃഷ്ടയോ ഭവന്തീതി . തസ്മാദിയം പാരമേശ്വരീ ദ്രവ്യഗുണപര്യായവ്യാഖ്യാ സമീചീനാ ഭദ്രാ ഭവതീത്യഭി- പ്രായഃ ..൯൩.. അഥ പ്രസംഗായാതാം പരസമയസ്വസമയവ്യവസ്ഥാം കഥയതി — ജേ പജ്ജഏസു ണിരദാ ജീവാ യേ പര്യായേഷു
ടീകാ : — ജോ ജീവ പുദ്ഗലാത്മക അസമാനജാതീയ ദ്രവ്യപര്യായകാ — ജോ കി സകല അവിദ്യാഓംകാ ഏക മൂല ഹൈ ഉസകാ — ആശ്രയ കരതേ ഹുഏ ൧യഥോക്ത ആത്മസ്വഭാവകീ ൨സംഭാവനാ കരനേമേം നപുംസക ഹോനേസേ ഉസീമേം ബല ധാരണ കരതേ ഹൈം (അര്ഥാത് ഉന അസമാനജാതീയ ദ്രവ്യ -പര്യായോംകേ പ്രതി ഹീ ബലവാന ഹൈം ), വേ — ജിനകീ ൩നിരര്ഗല ഏകാന്തദൃഷ്ടി ഉഛലതീ ഹൈ ഐസേ — ‘യഹ മൈം മനുഷ്യ ഹീ ഹൂ , മേരാ ഹീ യഹ മനുഷ്യ ശരീര ഹൈ’ ഇസപ്രകാര അഹംകാര -മമകാരസേ ഠഗായേ ജാതേ ഹുയേ, അവിചലിതചേതനാവിലാസമാത്ര ൪ആത്മവ്യവഹാരസേ ച്യുത ഹോകര, ജിസമേം സമസ്ത ക്രിയാകലാപകോ ഛാതീസേ ലഗായാ ജാതാ ഹൈ ഐസേ ൫മനുഷ്യവ്യവഹാരകാ ആശ്രയ കരകേ രാഗീ -ദ്വേഷീ ഹോതേ ഹുഏ പര ദ്രവ്യരൂപ കര്മകേ സാഥ സംഗതതാകേ കാരണ (-പരദ്രവ്യരൂപ കര്മകേ സാഥ യുക്ത ഹോ ജാനേസേ) വാസ്തവമേം ൬പരസമയ ഹോതേ ഹൈം അര്ഥാത് പരസമയരൂപ പരിണമിത ഹോതേ ഹൈം .
ഔര ജോ ൭അസംകീര്ണ ദ്രവ്യ ഗുണ -പര്യായോംസേ സുസ്ഥിത ഭഗവാന ആത്മാകേ സ്വഭാവകാ — ജോ കി സകല വിദ്യാഓംകാ ഏക മൂല ഹൈ ഉസകാ — ആശ്രയ കരകേ യഥോക്ത ആത്മസ്വഭാവകീ സംഭാവനാമേം സമര്ഥ ഹോനേസേ പര്യായമാത്ര പ്രതികേ ബലകോ ദൂര കരകേ ആത്മാകേ സ്വഭാവമേം ഹീ സ്ഥിതി കരതേ
൧൬൮പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-
൧. യഥോക്ത = പൂര്വ ഗാഥാമേം കഹാ ജൈസാ . ൨. സംഭാവനാ = സംചേതന; അനുഭവ; മാന്യതാ; ആദര .
൩. നിരര്ഗല = അംകുശ ബിനാ കീ; ബേഹദ (ജോ മനുഷ്യാദി പര്യായമേം ലീന ഹൈം, വേ ബേഹദ ഏകാംതദൃഷ്ടിരൂപ ഹൈ .)
൪. ആത്മവ്യവഹാര = ആത്മാരൂപ വര്തന, ആത്മാരൂപ കാര്യ, ആത്മാരൂപ വ്യാപാര .
൫. മനുഷ്യവ്യവഹാര = മനുഷ്യരൂപ വര്തന (മൈം മനുഷ്യ ഹീ ഹൂ . ഐസീ മാന്യതാപൂര്വക വര്തന) .
൬. ജോ ജീവ പരകേ സാഥ ഏകത്വകീ മാന്യതാപൂര്വക യുക്ത ഹോതാ ഹൈ, ഉസേ പരസമയ കഹതേ ഹൈം .
൭. അസംകീര്ണ = ഏകമേക നഹീം ഐസേ; സ്പഷ്ടതയാ ഭിന്ന [ഭഗവാന ആത്മസ്വഭാവ സ്പഷ്ട ഭിന്ന -പരകേ സാഥ ഏകമേക