ന ച തൈരുത്പാദാദിഭിര്ഗുണപര്യായൈര്വാ സഹ ദ്രവ്യം ലക്ഷ്യലക്ഷണഭേദേപി സ്വരൂപഭേദമുപവ്രജതി, സ്വരൂപത ഏവ ദ്രവ്യസ്യ തഥാവിധത്വാദുത്തരീയവത് .
യഥാ ഖലൂത്തരീയമുപാത്തമലിനാവസ്ഥം പ്രക്ഷാലിതമമലാവസ്ഥയോത്പദ്യമാനം തേനോത്പാദേന ലക്ഷ്യതേ, ന ച തേന സഹ സ്വരൂപഭേദമുപവ്രജതി, സ്വരൂപത ഏവ തഥാവിധത്വമവലമ്ബതേ, തഥാ ദ്രവ്യമപി സമുപാത്തപ്രാക്തനാവസ്ഥം സമുചിതബഹിരംഗസാധനസന്നിധിസദ്ഭാവേ വിചിത്രബഹുതരാവസ്ഥാനം സ്വരൂപകര്തൃകരണ- സാമര്ഥ്യസ്വഭാവേനാന്തരംഗസാധനതാമുപാഗതേനാനുഗൃഹീതമുത്തരാവസ്ഥയോത്പദ്യമാനം തേനോത്പാദേന ലക്ഷ്യതേ, ന ച തേന സഹ സ്വരൂപഭേദമുപവ്രജതി, സ്വരൂപത ഏവ തഥാവിധത്വമവലമ്ബതേ . യഥാ ച തദേവോത്തരീയ- മമലാവസ്ഥയോത്പദ്യമാനം മലിനാവസ്ഥയാ വ്യയമാനം തേന വ്യയേന ലക്ഷ്യതേ, ന ച തേന സഹ സ്വരൂപഭേദ- കരോതി, സ്വരൂപത ഏവ തഥാവിധത്വമവലമ്ബതേ . തഥാവിധത്വം കോര്ഥഃ . ഉത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യഗുണപര്യായസ്വരൂപേണ പരിണമതി, തഥാ സര്വദ്രവ്യാണി സ്വകീയസ്വകീയയഥോചിതോത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യൈസ്തഥൈവ ഗുണപര്യായൈശ്ച സഹ യദ്യപി സംജ്ഞാലക്ഷണപ്രയോജനാദിഭിര്ഭേദം കുര്വന്തി തഥാപി സത്താസ്വരൂപേണ ഭേദം ന കുര്വന്തി, സ്വഭാവത ഏവ തഥാവിധത്വമവലമ്ബന്തേ . തഥാവിധത്വം കോര്ഥഃ . ഉത്പാദവ്യയാദിസ്വരൂപേണ പരിണമന്തി . അഥവാ യഥാ വസ്ത്രം
ദ്രവ്യകാ ഉന ഉത്പാദാദികേ സാഥ അഥവാ ഗുണപര്യായോംകേ സാഥ ലക്ഷ്യ -ലക്ഷണ ഭേദ ഹോനേ പര ഭീ സ്വരൂപഭേദ നഹീം ഹൈ . സ്വരൂപസേ ഹീ ദ്രവ്യ വൈസാ (ഉത്പാദാദി അഥവാ ഗുണപര്യായവാലാ) ഹൈ — വസ്ത്രകേ സമാന .
ജൈസേ മലിന അവസ്ഥാകോ പ്രാപ്ത വസ്ത്ര, ധോനേ പര നിര്മല അവസ്ഥാസേ (-നിര്മല അവസ്ഥാരൂപ, നിര്മല അവസ്ഥാകീ അപേക്ഷാസേ) ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹുആ ഉസ ഉത്പാദസേ ലക്ഷിത ഹോതാ ഹൈ; കിന്തു ഉസകാ ഉസ ഉത്പാദകേ സാഥ സ്വരൂപ ഭേദ നഹീം ഹൈ, സ്വരൂപസേ ഹീ വൈസാ ഹൈ (അര്ഥാത് സ്വയം ഉത്പാദരൂപസേ ഹീ പരിണത ഹൈ); ഉസീപ്രകാര ജിസനേ പൂര്വ അവസ്ഥാ പ്രാപ്ത കീ ഹൈ ഐസാ ദ്രവ്യ ഭീ — ജോ കി ഉചിത ബഹിരംഗ സാധനോംകേ സാന്നിധ്യ (നികടതാ; ഹാജരീ) കേ സദ്ഭാവമേം അനേക പ്രകാരകീ ബഹുതസീ അവസ്ഥായേം കരതാ ഹൈ വഹ — ൧അന്തരംഗസാധനഭൂത സ്വരൂപകര്താ ഔര സ്വരൂപകരണകേ സാമര്ഥ്യരൂപ സ്വഭാവസേ അനുഗൃഹീത ഹോനേ പര, ഉത്തര അവസ്ഥാസേ ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹുആ വഹ ഉത്പാദസേ ലക്ഷിത ഹോതാ ഹൈ; കിന്തു ഉസകാ ഉസ ഉത്പാദകേ സാഥ സ്വരൂപഭേദ നഹീം ഹൈ, സ്വരൂപസേ ഹീ വൈസാ ഹൈ . ഔര ജൈസേ വഹീ വസ്ത്ര നിര്മല അവസ്ഥാസേ ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹുആ ഔര മലിന അവസ്ഥാസേ വ്യയകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹുആ ഉസ വ്യയസേ ലക്ഷിത ഹോതാ ഹൈ, പരന്തു ഉസകാ ഉസ വ്യയകേ സാഥ സ്വരൂപഭേദ നഹീം ഹൈ, സ്വരൂപസേ ഹീ വൈസാ ഹൈ; ഉസീപ്രകാര വഹീ ദ്രവ്യ ഭീ ഉത്തര അവസ്ഥാസേ ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹുആ ഔര പൂര്വ അവസ്ഥാസേ വ്യയകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹുആ ഉസ വ്യയസേ ലക്ഷിത ഹോതാ ഹൈ; പരന്തു ഉസകാ ഉസ വ്യയകേ
൧൭൨പ്രവചനസാര[ ഭഗവാനശ്രീകുംദകുംദ-
൧. ദ്രവ്യമേം നിജമേം ഹീ സ്വരൂപകര്താ ഔര സ്വരൂപകരണ ഹോനേകീ സാമര്ഥ്യ ഹൈ . യഹ സാമര്ഥ്യസ്വരൂപ സ്വഭാവ ഹീ അപനേ