കാലേന വാ ഭാവേന വോത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യേഭ്യഃ പൃഥഗനുപലഭ്യമാനസ്യ കര്തൃകരണാധികരണരൂപേണ
ദ്രവ്യസ്വരൂപമുപാദായ പ്രവര്തമാനപ്രവൃത്തിയുക്തൈരുത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യൈര്നിഷ്പാദിതനിഷ്പത്തിയുക്തസ്യ ദ്രവ്യസ്യ മൂല-
സാധനതയാ തൈര്നിഷ്പാദിതം യദസ്തിത്വം സ സ്വഭാവഃ ..൯൬..
ഇദം തു സാദൃശ്യാസ്തിത്വാഭിധാനമസ്തീതി കഥയതി —
ഇഹ വിവിഹലക്ഖണാണം ലക്ഖണമേഗം സദിത്തി സവ്വഗയം .
ഉവദിസദാ ഖലു ധമ്മം ജിണവരവസഹേണ പണ്ണത്തം ..൯൭..
പര്യായവ്യയതദുഭയാധാരഭൂതമുക്താത്മദ്രവ്യത്വലക്ഷണധ്രൌവ്യാണാം സ്വഭാവ ഇതി . ഏവം യഥാ മുക്താത്മദ്രവ്യസ്യ
സ്വകീയഗുണപര്യായോത്പാദവ്യയധ്രൌവ്യൈഃ സഹ സ്വരൂപാസ്തിത്വാഭിധാനമവാന്തരാസ്തിത്വമഭിന്നം വ്യവസ്ഥാപിതം തഥൈവ
കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ ]
ജ്ഞേയതത്ത്വ -പ്രജ്ഞാപന
൧൭൯
ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യോംസേ ജോ പൃഥക് ദിഖാഈ നഹീം ദേതാ, കര്താ -കരണ-൧അധികരണരൂപസേ ദ്രവ്യകേ
സ്വരൂപകോ ധാരണ കരകേ പ്രവര്തമാന ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യോംസേ ജിസകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ, — ഐസേ
ദ്രവ്യകാ മൂലസാധനപനേസേ ഉനസേ നിഷ്പന്ന ഹോതാ ഹുആ ജോ അസ്തിത്വ ഹൈ, വഹ സ്വഭാവ ഹൈ . (ഉത്പാദോംസേ,
വ്യയോംസേ ഔര ധ്രൌവ്യോംസേ ഭിന്ന ന ദിഖാഈ ദേനേവാലേ ദ്രവ്യകാ അസ്തിത്വ വഹ ഉത്പാദോം, വ്യയോം ഔര
ധ്രൌവ്യോംകാ ഹീ അസ്തിത്വ ഹൈ; ക്യോംകി ദ്രവ്യകേ സ്വരൂപകോ ഉത്പാദ, വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യ ഹീ ധാരണ കരതേ
ഹൈം, ഇസലിയേ ഉത്പാദ -വ്യയ ഔര ധ്രൌവ്യോംകേ അസ്തിത്വസേ ഹീ ദ്രവ്യകീ നിഷ്പത്തി ഹോതീ ഹൈ . യദി ഉത്പാദ-
വ്യയ -ധ്രൌവ്യ ന ഹോം തോ ദ്രവ്യ ഭീ ന ഹോ . ഐസാ അസ്തിത്വ വഹ ദ്രവ്യകാ സ്വഭാവ ഹൈ .)
ഭാവാര്ഥ : — അസ്തിത്വകേ ഔര ദ്രവ്യകേ പ്രദേശഭേദ നഹീം ഹൈ; ഔര വഹ അസ്തിത്വ അനാദി-
അനന്ത ഹൈ തഥാ അഹേതുക ഏകരൂപ പരിണതിസേ സദാ പരിണമിത ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ വിഭാവധര്മസേ ഭീ
ഭിന്ന പ്രകാരകാ ഹൈ; ഐസാ ഹോനേസേ അസ്തിത്വ ദ്രവ്യകാ സ്വഭാവ ഹീ ഹൈ .
ഗുണ -പര്യായോംകാ ഔര ദ്രവ്യകാ അസ്തിത്വ ഭിന്ന നഹീം ഹൈ; ഏക ഹീ ഹൈ; ക്യോംകി ഗുണ -പര്യായേം
ദ്രവ്യസേ ഹീ നിഷ്പന്ന ഹോതീ ഹൈം, ഔര ദ്രവ്യ ഗുണ -പര്യായോംസേ ഹീ നിഷ്പന്ന ഹോതാ ഹൈ . ഔര ഇസീപ്രകാര ഉത്പാദ-
വ്യയ -ധ്രൌവ്യകാ ഔര ദ്രവ്യകാ അസ്തിത്വ ഭീ ഏക ഹീ ഹൈ; ക്യോംകി ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യ ദ്രവ്യസേ ഹീ
ഉത്പന്ന ഹോതേ ഹൈം, ഔര ദ്രവ്യ ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യോംസേ ഹീ ഉത്പന്ന ഹോതാ ഹൈ .
ഇസപ്രകാര സ്വരൂപാസ്തിത്വകാ നിരൂപണ ഹുആ ..൯൬..
വിധവിധലക്ഷണീനും സരവ -ഗത ‘സത്ത്വ’ ലക്ഷണ ഏക ഛേ,
– ഏ ധര്മനേ ഉപദേശതാ ജിനവരവൃഷഭ നിര്ദ്ദിഷ്ട ഛേ. ൯൭.
൧. ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യ ഹീ ദ്രവ്യകേ കര്താ, കരണ ഔര അധികരണ ഹൈം, ഇസലിയേ ഉത്പാദ -വ്യയ -ധ്രൌവ്യ ഹീ ദ്രവ്യകേ
സ്വരൂപകോ ധാരണ കരതേ ഹൈം .