ଭଗଵାନ ଶ୍ରୀ କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵପ୍ରଣୀତ ଯହ ‘ପ୍ରଵଚନସାର’ ନାମକା ଶାସ୍ତ୍ର ‘ଦ୍ଵିତୀଯ ଶ୍ରୁତସ୍କଂଧ’କେ ସର୍ଵୋତ୍କୃଷ୍ଟ ଆଗମୋଂମେଂସେ ଏକ ହୈ.
‘ଦ୍ଵିତୀଯ ଶ୍ରୁତସ୍କଂଧ’କୀ ଉତ୍ପତ୍ତି କେସେ ହୁଈ, ଉସକା ହମ ପଟ୍ଟାଵଲିଓଂକେ ଆଧାରସେ ସଂକ୍ଷେପମେଂ ଅଵଲୋକନ କରେଂ : –
ଆଜ ସେ ୨୪୭୪ ଵର୍ଷ ପୂର୍ଵ ଇସ ଭରତକ୍ଷେତ୍ରକୀ ପୁଣ୍ଯଭୂମିମେଂ ଜଗତ୍ପୂଜ୍ଯ ପରମ ଭଟ୍ଟାରକ ଭଗଵାନ ଶ୍ରୀ ମହାଵୀରସ୍ଵାମୀ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ପ୍ରକାଶ କରନେକେ ଲିଯେ ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥୋଂକା ସ୍ଵରୂପ ଅପନୀ ସାତିଶଯ ଦିଵ୍ଯଧ୍ଵନିକେ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଗଟ କର ରହେ ଥେ. ଉନକେ ନିର୍ଵାଣକେ ପଶ୍ଚାତ୍ ପାଁଚ ଶ୍ରୁତକେଵଲୀ ହୁଏ, ଜିନମେଂସେ ଅନ୍ତିମ ଶ୍ରୁତକେଵଲୀ ଶ୍ରୀ ଭଦ୍ରବାହୁସ୍ଵାମୀ ଥେ. ଵହାଁ ତକ ତୋ ଦ୍ଵାଦଶାଂଗଶାସ୍ତ୍ରକେ ପ୍ରରୂପଣାସେ ନିଶ୍ଚଯ -ଵ୍ଯଵହାରାତ୍ମକ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ଯଥାର୍ଥରୂପମେଂ ପ୍ରଵର୍ତତା ରହା. ତତ୍ପଶ୍ଚାତ୍ କାଲଦୋଷସେ କ୍ରମଶଃ ଅଂଗୋଂକେ ଜ୍ଞାନକୀ ଵ୍ଯୁଚ୍ଛିତ୍ତି ହୋତୀ ଗଈ ଔର ଇସପ୍ରକାର ଅପାର ଜ୍ଞାନସିଂଧୁକା ବହୁଭାଗ ଵିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋନେକେ ବାଦ ଦୂସରେ ଭଦ୍ରବାହୁସ୍ଵାମୀ ଆଚାର୍ଯକୀ ପରିପାଟୀ (ପରମ୍ପରା)ମେଂ ଦୋ ମହା ସମର୍ଥ ମୁନି ହୁଏ. ଉନମେଂସେ — ଏକକା ନାମ ଶ୍ରୀ ଧରସେନ ଆଚାର୍ଯ ତଥା ଦୂସରୋଂକା ନାମ ଶ୍ରୀ ଗୁଣଧର ଆଚାର୍ଯ ଥା. ଉନସେ ପ୍ରାପ୍ତ ଜ୍ଞାନକେ ଦ୍ଵାରା ଉନକୀ ପରମ୍ପରାମେଂ ହୋନେଵାଲେ ଆଚାର୍ଯୋଂନେ ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକୀ ରଚନା କୀ ଔର ଶ୍ରୀ ଵୀର ଭଗଵାନକେ ଉପଦେଶକା ପ୍ରଵାହ ଚାଲୂ ରଖା.
ଶ୍ରୀ ଧରସେନାଚାର୍ଯକୋ ଆଗ୍ରାଯଣୀପୂର୍ଵକେ ପଂଚମ ଵସ୍ତୁଅଧିକାରକେ ‘ମହାକର୍ମପ୍ରକୃତି’ ନାମକ ଚୌଥେ ପ୍ରାଭୃତକା ଜ୍ଞାନ ଥା. ଉସ ଜ୍ଞାନାମୃତମେଂସେ କ୍ରମଶଃ ଉନକେ ବାଦକେ ଆଚାର୍ଯୋଂ ଦ୍ଵାରା ଷ୍ଟଖଂଡାଗମ, ଧଵଲ, ମହାଧଵଲ, ଗୋମ୍ମ୍ଟସାର, ଲବ୍ଧିସାର, କ୍ଷପଣାସାର ଆଦି ଶାସ୍ତ୍ରୋଂକୀ ରଚନା ହୁଈ. ଇସପ୍ରକାର ପ୍ରଥମ ଶ୍ରୁତସ୍କଂଧକୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ହୁଈ. ଉସମେଂ ଜୀଵ ଔର କର୍ମକେ ସଂଯୋଗସେ ହୋନେଵାଲୀ ଆତ୍ମାକୀ ସଂସାରପର୍ଯାଯକା — ଗୁଣସ୍ଥାନ, ମାର୍ଗଣାସ୍ଥାନ ଆଦିକା — ଵର୍ଣନ ହୈ, ପର୍ଯାଯାର୍ଥିକନଯକୋ ପ୍ରଧାନ କରକେ କଥନ ହୈ. ଇସ ନଯକୋ ଅଶୁଦ୍ଧଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ଭୀ କହତେ ହୈଂ ଔର ଅଧ୍ଯାତ୍ମଭାଷାସେ ଅଶୁଦ୍ଧ -ନିଶ୍ଚଯନଯ ଅଥଵା ଵ୍ଯଵହାର କହତେ ହୈଂ.