କାଲେନ ଵା ଭାଵେନ ଵୋତ୍ପାଦଵ୍ଯଯଧ୍ରୌଵ୍ଯେଭ୍ଯଃ ପୃଥଗନୁପଲଭ୍ଯମାନସ୍ଯ କର୍ତୃକରଣାଧିକରଣରୂପେଣ
ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଵରୂପମୁପାଦାଯ ପ୍ରଵର୍ତମାନପ୍ରଵୃତ୍ତିଯୁକ୍ତୈରୁତ୍ପାଦଵ୍ଯଯଧ୍ରୌଵ୍ଯୈର୍ନିଷ୍ପାଦିତନିଷ୍ପତ୍ତିଯୁକ୍ତସ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ମୂଲ-
ସାଧନତଯା ତୈର୍ନିଷ୍ପାଦିତଂ ଯଦସ୍ତିତ୍ଵଂ ସ ସ୍ଵଭାଵଃ ..୯୬..
ଇଦଂ ତୁ ସାଦୃଶ୍ଯାସ୍ତିତ୍ଵାଭିଧାନମସ୍ତୀତି କଥଯତି —
ଇହ ଵିଵିହଲକ୍ଖଣାଣଂ ଲକ୍ଖଣମେଗଂ ସଦିତ୍ତି ସଵ୍ଵଗଯଂ .
ଉଵଦିସଦା ଖଲୁ ଧମ୍ମଂ ଜିଣଵରଵସହେଣ ପଣ୍ଣତ୍ତଂ ..୯୭..
ପର୍ଯାଯଵ୍ଯଯତଦୁଭଯାଧାରଭୂତମୁକ୍ତାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵଲକ୍ଷଣଧ୍ରୌଵ୍ଯାଣାଂ ସ୍ଵଭାଵ ଇତି . ଏଵଂ ଯଥା ମୁକ୍ତାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ
ସ୍ଵକୀଯଗୁଣପର୍ଯାଯୋତ୍ପାଦଵ୍ଯଯଧ୍ରୌଵ୍ଯୈଃ ସହ ସ୍ଵରୂପାସ୍ତିତ୍ଵାଭିଧାନମଵାନ୍ତରାସ୍ତିତ୍ଵମଭିନ୍ନଂ ଵ୍ଯଵସ୍ଥାପିତଂ ତଥୈଵ
କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା ]
ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵ -ପ୍ରଜ୍ଞାପନ
୧୭୯
ଉତ୍ପାଦ -ଵ୍ଯଯ -ଧ୍ରୌଵ୍ଯୋଂସେ ଜୋ ପୃଥକ୍ ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା, କର୍ତା -କରଣ-୧ଅଧିକରଣରୂପସେ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ
ସ୍ଵରୂପକୋ ଧାରଣ କରକେ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ଉତ୍ପାଦ -ଵ୍ଯଯ -ଧ୍ରୌଵ୍ଯୋଂସେ ଜିସକୀ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋତୀ ହୈ, — ଐସେ
ଦ୍ରଵ୍ଯକା ମୂଲସାଧନପନେସେ ଉନସେ ନିଷ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୁଆ ଜୋ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ହୈ, ଵହ ସ୍ଵଭାଵ ହୈ . (ଉତ୍ପାଦୋଂସେ,
ଵ୍ଯଯୋଂସେ ଔର ଧ୍ରୌଵ୍ଯୋଂସେ ଭିନ୍ନ ନ ଦିଖାଈ ଦେନେଵାଲେ ଦ୍ରଵ୍ଯକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଵହ ଉତ୍ପାଦୋଂ, ଵ୍ଯଯୋଂ ଔର
ଧ୍ରୌଵ୍ଯୋଂକା ହୀ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସ୍ଵରୂପକୋ ଉତ୍ପାଦ, ଵ୍ଯଯ ଔର ଧ୍ରୌଵ୍ଯ ହୀ ଧାରଣ କରତେ
ହୈଂ, ଇସଲିଯେ ଉତ୍ପାଦ -ଵ୍ଯଯ ଔର ଧ୍ରୌଵ୍ଯୋଂକେ ଅସ୍ତିତ୍ଵସେ ହୀ ଦ୍ରଵ୍ଯକୀ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋତୀ ହୈ . ଯଦି ଉତ୍ପାଦ-
ଵ୍ଯଯ -ଧ୍ରୌଵ୍ଯ ନ ହୋଂ ତୋ ଦ୍ରଵ୍ଯ ଭୀ ନ ହୋ . ଐସା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଵହ ଦ୍ରଵ୍ଯକା ସ୍ଵଭାଵ ହୈ .)
ଭାଵାର୍ଥ : — ଅସ୍ତିତ୍ଵକେ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯକେ ପ୍ରଦେଶଭେଦ ନହୀଂ ହୈ; ଔର ଵହ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଅନାଦି-
ଅନନ୍ତ ହୈ ତଥା ଅହେତୁକ ଏକରୂପ ପରିଣତିସେ ସଦା ପରିଣମିତ ହୋତା ହୈ, ଇସଲିଯେ ଵିଭାଵଧର୍ମସେ ଭୀ
ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରକା ହୈ; ଐସା ହୋନେସେ ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଦ୍ରଵ୍ଯକା ସ୍ଵଭାଵ ହୀ ହୈ .
ଗୁଣ -ପର୍ଯାଯୋଂକା ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଭିନ୍ନ ନହୀଂ ହୈ; ଏକ ହୀ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଗୁଣ -ପର୍ଯାଯେଂ
ଦ୍ରଵ୍ଯସେ ହୀ ନିଷ୍ପନ୍ନ ହୋତୀ ହୈଂ, ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯ ଗୁଣ -ପର୍ଯାଯୋଂସେ ହୀ ନିଷ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ . ଔର ଇସୀପ୍ରକାର ଉତ୍ପାଦ-
ଵ୍ଯଯ -ଧ୍ରୌଵ୍ଯକା ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯକା ଅସ୍ତିତ୍ଵ ଭୀ ଏକ ହୀ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଉତ୍ପାଦ -ଵ୍ଯଯ -ଧ୍ରୌଵ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯସେ ହୀ
ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତେ ହୈଂ, ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯ ଉତ୍ପାଦ -ଵ୍ଯଯ -ଧ୍ରୌଵ୍ଯୋଂସେ ହୀ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋତା ହୈ .
ଇସପ୍ରକାର ସ୍ଵରୂପାସ୍ତିତ୍ଵକା ନିରୂପଣ ହୁଆ ..୯୬..
ଵିଧଵିଧଲକ୍ଷଣୀନୁଂ ସରଵ -ଗତ ‘ସତ୍ତ୍ଵ’ ଲକ୍ଷଣ ଏକ ଛେ,
– ଏ ଧର୍ମନେ ଉପଦେଶତା ଜିନଵରଵୃଷଭ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଛେ. ୯୭.
୧. ଉତ୍ପାଦ -ଵ୍ଯଯ -ଧ୍ରୌଵ୍ଯ ହୀ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ କର୍ତା, କରଣ ଔର ଅଧିକରଣ ହୈଂ, ଇସଲିଯେ ଉତ୍ପାଦ -ଵ୍ଯଯ -ଧ୍ରୌଵ୍ଯ ହୀ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ
ସ୍ଵରୂପକୋ ଧାରଣ କରତେ ହୈଂ .