ଏଵଂଵିଧଂ ସ୍ଵଭାଵେ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥପର୍ଯାଯାର୍ଥାଭ୍ଯାମ୍ .
ସଦସଦ୍ଭାଵନିବଦ୍ଧଂ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାଵଂ ସଦା ଲଭତେ ..୧୧୧..
ଏଵମେତଦ୍ଯଥୋଦିତପ୍ରକାରସାକଲ୍ଯାକଲଂକ ଲାଂଛନମନାଦିନିଧନଂ ସତ୍ସ୍ଵଭାଵେ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାଵମାସ୍କନ୍ଦତି
ଦ୍ରଵ୍ଯମ୍ . ସ ତୁ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାଵୋ ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯାଭିଧେଯତାଯାଂ ସଦ୍ଭାଵନିବଦ୍ଧ ଏଵ ସ୍ଯାତ୍; ପର୍ଯାଯାଭିଧେଯତାଯାଂ
ତ୍ଵସଦ୍ଭାଵନିବଦ୍ଧ ଏଵ . ତଥା ହି — ଯଦା ଦ୍ରଵ୍ଯମେଵାଭିଧୀଯତେ ନ ପର୍ଯାଯାସ୍ତଦା ପ୍ରଭଵାଵସାନ-
ଵର୍ଜିତାଭିର୍ଯୌଗପଦ୍ଯପ୍ରଵୃତ୍ତାଭିର୍ଦ୍ରଵ୍ଯନିଷ୍ପାଦିକାଭିରନ୍ଵଯଶକ୍ତିଭିଃ ପ୍ରଭଵାଵସାନଲାଂଛନାଃ କ୍ରମପ୍ରଵୃତ୍ତାଃ
ମୋକ୍ଷପର୍ଯାଯଃ କେଵଲଜ୍ଞାନାଦିରୂପୋ ଗୁଣସମୂହଶ୍ଚ ଯେନ କାରଣେନ ତଦ୍ଦ୍ଵଯମପି ପରମାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଵିନା ନାସ୍ତି,
ନ ଵିଦ୍ଯତେ . କସ୍ମାତ୍ . ପ୍ରଦେଶାଭେଦାଦିତି . ଉତ୍ପାଦଵ୍ଯଯଧ୍ରୌଵ୍ଯାତ୍ମକଶୁଦ୍ଧସତ୍ତାରୂପଂ ମୁକ୍ତାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଭଵତି .
ତସ୍ମାଦଭେଦେନ ସତ୍ତୈଵ ଦ୍ରଵ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ . ଯଥା ମୁକ୍ତାତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯେ ଗୁଣପର୍ଯାଯାଭ୍ଯାଂ ସହାଭେଦଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ କୃତଂ ତଥା
ଯଥାସଂଭଵଂ ସର୍ଵଦ୍ରଵ୍ଯେଷୁ ଜ୍ଞାତଵ୍ଯମିତି ..୧୧୦.. ଏଵଂ ଗୁଣଗୁଣିଵ୍ଯାଖ୍ଯାନରୂପେଣ ପ୍ରଥମଗାଥା, ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ
ଗୁଣପର୍ଯାଯାଭ୍ଯାଂ ସହ ଭେଦୋ ନାସ୍ତୀତି କଥନରୂପେଣ ଦ୍ଵିତୀଯା ଚେତି ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରଗାଥାଦ୍ଵଯେନ ଷଷ୍ଠସ୍ଥଲଂ ଗତମ୍ .. ଅଥ
ଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକପର୍ଯାଯାର୍ଥିକନଯାଭ୍ଯାଂ ସଦୁତ୍ପାଦାସଦୁତ୍ପାଦୌ ଦର୍ଶଯତି – ଏଵଂଵିହସବ୍ଭାଵେ ଏଵଂଵିଧସଦ୍ଭାଵେ
ସତ୍ତାଲକ୍ଷଣମୁତ୍ପାଦଵ୍ଯଯଧ୍ରୌଵ୍ଯଲକ୍ଷଣଂ ଗୁଣପର୍ଯାଯଲକ୍ଷଣଂ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ଚେତ୍ଯେଵଂଵିଧପୂର୍ଵୋକ୍ତସଦ୍ଭାଵେ ସ୍ଥିତଂ, ଅଥଵା ଏଵଂଵିହଂ
ସହାଵେ ଇତି ପାଠାନ୍ତରମ୍ . ତତ୍ରୈଵଂଵିଧଂ ପୂର୍ଵୋକ୍ତଲକ୍ଷଣଂ ସ୍ଵକୀଯସଦ୍ଭାଵେ ସ୍ଥିତମ୍ . କିମ୍ . ଦଵ୍ଵଂ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ କର୍ତୃ . କିଂ
୧. ଅକଲଂକ = ନିର୍ଦୋଷ (ଯହ ଦ୍ରଵ୍ଯ ପୂର୍ଵକଥିତ ସର୍ଵପ୍ରକାର ନିର୍ଦୋଷ ଲକ୍ଷଣଵାଲା ହୈ .)
୨. ଅଭିଧେଯତା = କହନେ ଯୋଗ୍ଯପନା; ଵିଵକ୍ଷା; କଥନୀ .
୩. ଅନ୍ଵଯଶକ୍ତି = ଅନ୍ଵଯରୂପଶକ୍ତି . (ଅନ୍ଵଯଶକ୍ତିଯାଁ ଉତ୍ପତ୍ତି ଔର ନାଶସେ ରହିତ ହୈଂ, ଏକ ହୀ ସାଥ ପ୍ରଵୃତ୍ତ
ହୋତୀ ହୈଂ ଔର ଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ଉତ୍ପନ୍ନ କରତୀ ହୈଂ . ଜ୍ଞାନ, ଦର୍ଶନ, ଚାରିତ୍ର ଇତ୍ଯାଦି ଆତ୍ମଦ୍ରଵ୍ଯକୀ ଅନ୍ଵଯଶକ୍ତିଯାଁ ହୈଂ .)
୨୧୬ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଏଵଂଵିଧଂ ଦ୍ରଵ୍ଯଂ ] ଐସା (ପୂର୍ଵୋକ୍ତ) ଦ୍ରଵ୍ଯ [ସ୍ଵଭାଵେ ] ସ୍ଵଭାଵମେଂ
[ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥପର୍ଯାଯାର୍ଥାଭ୍ଯାଂ ] ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ଔର ପର୍ଯାଯାର୍ଥିକ ନଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା [ସଦସଦ୍ଭାଵନିବଦ୍ଧଂ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାଵଂ ]
ସଦ୍ଭାଵସଂବଦ୍ଧ ଔର ଅସଦ୍ଭାଵସଂବଦ୍ଧ ଉତ୍ପାଦକୋ [ସଦା ଲଭତେ ] ସଦା ପ୍ରାପ୍ତ କରତା ହୈ ..୧୧୧..
ଟୀକା : — ଇସପ୍ରକାର ଯଥୋଦିତ (ପୂର୍ଵକଥିତ) ସର୍ଵ ପ୍ରକାରସେ ୧ଅକଲଂକ ଲକ୍ଷଣଵାଲା,
ଅନାଦିନିଧନ ଵହ ଦ୍ରଵ୍ଯ ସତ୍ -ସ୍ଵଭାଵମେଂ (ଅସ୍ତିତ୍ଵସ୍ଵଭାଵମେଂ) ଉତ୍ପାଦକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ . ଦ୍ରଵ୍ଯକା
ଵହ ଉତ୍ପାଦ, ଦ୍ରଵ୍ଯକୀ ୨ଅଭିଧେଯତାକେ ସମଯ ସଦ୍ଭାଵସଂବଦ୍ଧ ହୀ ହୈ ଔର ପର୍ଯାଯୋଂକୀ ଅଭିଧେଯତାକେ
ସମଯ ଅସଦ୍ଭାଵସଂବଦ୍ଧ ହୀ ହୈ . ଇସେ ସ୍ପଷ୍ଟ ସମଝାତେ ହୈଂ : —
ଜବ ଦ୍ରଵ୍ଯ ହୀ କହା ଜାତା ହୈ — ପର୍ଯାଯେଂ ନହୀଂ, ତବ ଉତ୍ପତ୍ତିଵିନାଶ ରହିତ, ଯୁଗପତ୍ ପ୍ରଵର୍ତମାନ,
ଦ୍ରଵ୍ଯକୋ ଉତ୍ପନ୍ନ କରନେଵାଲୀ ୩ଅନ୍ଵଯଶକ୍ତିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା, ଉତ୍ପତ୍ତିଵିନାଶଲକ୍ଷଣଵାଲୀ, କ୍ରମଶଃ ପ୍ରଵର୍ତମାନ,