ପରଦ୍ରଵ୍ଯପରିଣତିର୍ନ ଜାତୁ ଜାଯତେ . ପରମାଣୁରିଵ ଭାଵିତୈକତ୍ଵଶ୍ଚ ପରେଣ ନୋ ସଂପୃଚ୍ଯତେ . ତତଃ ପରଦ୍ରଵ୍ଯାସଂପୃକ୍ତତ୍ଵାତ୍ସୁଵିଶୁଦ୍ଧୋ ଭଵତି . କର୍ତୃକରଣକ ର୍ମକର୍ମଫଲାନି ଚାତ୍ମତ୍ଵେନ ଭାଵଯନ୍ ପର୍ଯାଯୈର୍ନ ସଂକୀର୍ଯତେ; ତତଃ ପର୍ଯାଯାସଂକୀର୍ଣତ୍ଵାଚ୍ଚ ସୁଵିଶୁଦ୍ଧୋ ଭଵତୀତି ..୧୨୬..
ଲୁଣ୍ଟାକ ଉତ୍କଟଵିଵେକଵିଵିକ୍ତତତ୍ତ୍ଵଃ ..୭..
ସୂତ୍ରେଣ ପଞ୍ଚମସ୍ଥଲଂ ଗତମ୍ . ଇତି ସାମାନ୍ଯଜ୍ଞେଯାଧିକାରମଧ୍ଯେ ସ୍ଥଲପଞ୍ଚକେନ ଭେଦଭାଵନା ଗତା . ଇତ୍ଯୁକ୍ତ- ପ୍ରକାରେଣ ‘ତମ୍ହା ତସ୍ସ ଣମାଇଂ’ ଇତ୍ଯାଦିପଞ୍ଚତ୍ରିଂଶତ୍ସୂତ୍ରୈଃ ସାମାନ୍ଯଜ୍ଞେଯାଧିକାରଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ସମାପ୍ତମ୍ . ଇତ ଊର୍ଧ୍ଵମେକୋନଵିଂଶତିଗାଥାଭିର୍ଜୀଵାଜୀଵଦ୍ରଵ୍ଯାଦିଵିଵରଣରୂପେଣ ଵିଶେଷଜ୍ଞେଯଵ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ କରୋତି . ତତ୍ରାଷ୍ଟସ୍ଥଲାନି ଭଵନ୍ତି . ତେଷ୍ଵାଦୌ ଜୀଵାଜୀଵତ୍ଵକଥନେନ ପ୍ରଥମଗାଥା, ଲୋକାଲୋକତ୍ଵକଥନେନ ଦ୍ଵିତୀଯା, ସକ୍ରିଯନିଃକ୍ରିଯତ୍ଵ- ଏକତ୍ଵଭାଵସେ ପରିଣମିତ ପରମାଣୁ ପରକେ ସାଥ ସଂଗକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ନହୀଂ ହୋତା; ଉସୀ ପ୍ରକାର–) ଏକତ୍ଵକୋ ଭାନେଵାଲା ପୁରୁଷ ପରକେ ସାଥ ୧ସଂପୃକ୍ତ ନହୀଂ ହୋତା, ଇସଲିଯେ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସାଥ ଅସଂବଦ୍ଧତାକେ କାରଣ ଵହ ସୁଵିଶୁଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ . ଔର କର୍ତା, କରଣ, କର୍ମ ତଥା କର୍ମଫଲକୋ ୨ଆତ୍ମାରୂପସେ ଭାତା ହୁଆ ଵହ ପୁରୁଷ ପର୍ଯାଯୋଂସେ ସଂକୀର୍ଣ (-ଖଂଡିତ) ନହୀଂ ହୋତା; ଔର ଇସଲିଯେ ପର୍ଯାଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ସଂକୀର୍ଣ ନ ହୋନେସେ ସୁଵିଶୁଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ ..୧୨୬.. [ଅବ, ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା ଇସୀ ଆଶଯକୋ ଵ୍ଯକ୍ତ କରକେ ଶୁଦ୍ଧନଯକୀ ମହିମା କରତେ ହୈଂ : — ]
ଅର୍ଥ : — ଜିସନେ ଅନ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯସେ ଭିନ୍ନତାକେ ଦ୍ଵାରା ଆତ୍ମାକୋ ଏକ ଓର ହଟା ଲିଯା ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ପରଦ୍ରଵ୍ଯୋଂସେ ଅଲଗ ଦିଖାଯା ହୈ ) ତଥା ଜିସନେ ସମସ୍ତ ଵିଶେଷୋଂକେ ସମୂହକୋ ସାମାନ୍ଯମେଂ ଲୀନ କିଯା ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ ସମସ୍ତ ପର୍ଯାଯୋଂକୋ ଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଭୀତର ଡୂବା ହୁଆ ଦିଖାଯା ହୈ ) — ଐସା ଜୋ ଯହ, ଉଦ୍ଧତ ମୋହକୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀକୋ (-ଋଦ୍ଧିକୋ, ଶୋଭାକୋ) ଲୂଁଟ ଲେନେଵାଲା ଶୁଦ୍ଧନଯ ହୈ, ଉସନେ ଉତ୍କଟ ଵିଵେକକେ ଦ୍ଵାରା ତତ୍ତ୍ଵକୋ (ଆତ୍ମସ୍ଵରୂପକୋ) ୩ଵିଵିକ୍ତ କିଯା ହୈ .
[ଅବ ଶୁଦ୍ଧନଯକେ ଦ୍ଵାରା ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମସ୍ଵରୂପକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କରନେଵାଲେ ଆତ୍ମାକୀ ମହିମା ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା କହକର, ଦ୍ରଵ୍ଯସାମାନ୍ଯକେ ଵର୍ଣନକୀ ପୂର୍ଣାହୁତି କୀ ଜାତୀ ହୈ : — ]
୨୫୦ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-
୧. ସଂପୃକ୍ତ = ସଂପର୍କଵାଲା; ସଂବଂଧଵାଲା; ସଂଗଵାଲା .
୨. ସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟି ଜୀଵ ଭେଦୋଂକୋ ନ ଭାକର ଅଭେଦ ଆତ୍ମାକୋ ହୀ ଭାତା — ଅନୁଭଵ କରତା ହୈ .
୩. ଵିଵିକ୍ତ = ଶୁଦ୍ଧ; ଅକେଲା; ଅଲଗ .