ଭ୍ରାନ୍ତିଧ୍ଵଂସାଦପି ଚ ସୁଚିରାଲ୍ଲବ୍ଧଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵଃ .
ସ୍ଥାସ୍ଯତ୍ଯୁଦ୍ଯତ୍ସହଜମହିମା ସର୍ଵଦା ମୁକ୍ତ ଏଵ ..୮..
ଇତି ପ୍ରଵଚନସାରଵୃତ୍ତୌ ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକାଯାଂ ଶ୍ରୀମଦମୃତଚଂଦ୍ରସୂରିଵିରଚିତାଯାଂ ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵପ୍ରଜ୍ଞାପନେ ଦ୍ରଵ୍ଯସାମାନ୍ଯପ୍ରଜ୍ଞାପନଂ ସମାପ୍ତମ୍ .. ଵ୍ଯାଖ୍ଯାନେନ ତୃତୀଯା ଚେତି . ‘ଦଵ୍ଵଂ ଜୀଵମଜୀଵଂ’ ଇତ୍ଯାଦିଗାଥାତ୍ରଯେଣ ପ୍ରଥମସ୍ଥଲମ୍ . ତଦନନ୍ତରଂ ଜ୍ଞାନାଦି- ଵିଶେଷଗୁଣାନାଂ ସ୍ଵରୂପକଥନେନ ‘ଲିଂଗେହିଂ ଜେହିଂ’ ଇତ୍ଯାଦିଗାଥାଦ୍ଵଯେନ ଦ୍ଵିତୀଯସ୍ଥଲମ୍ . ଅଥାନନ୍ତରଂ ସ୍ଵକୀଯ- ସ୍ଵକୀଯଵିଶେଷଗୁଣୋପଲକ୍ଷିତଦ୍ରଵ୍ଯାଣାଂ ନିର୍ଣଯାର୍ଥଂ ‘ଵଣ୍ଣରସ’ ଇତ୍ଯାଦିଗାଥାତ୍ରଯେଣ ତୃତୀଯସ୍ଥଲମ୍ . ଅଥ ପଞ୍ଚାସ୍ତିକାଯକଥନମୁଖ୍ଯତ୍ଵେନ ‘ଜୀଵା ପୋଗ୍ଗଲକାଯା’ ଇତ୍ଯାଦିଗାଥାଦ୍ଵଯେନ ଚତୁର୍ଥସ୍ଥଲମ୍ . ଅତଃ ପରଂ ଦ୍ରଵ୍ଯାଣାଂ ଲୋକାକାଶମାଧାର ଇତି କଥନେନ ପ୍ରଥମା, ଯଦେଵାକାଶଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରଦେଶଲକ୍ଷଣଂ ତଦେଵ ଶେଷାଣାମିତି କଥନରୂପେଣ ଦ୍ଵିତୀଯା ଚେତି ‘ଲୋଗାଲୋଗେସୁ’ ଇତ୍ଯାଦିସୂତ୍ରଦ୍ଵଯେନ ପଞ୍ଚମସ୍ଥଲମ୍ . ତଦନନ୍ତରଂ କାଲଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯାପ୍ରଦେଶତ୍ଵସ୍ଥାପନରୂପେଣ ପ୍ରଥମା, ସମଯରୂପଃ ପର୍ଯାଯକାଲଃ କାଲାଣୁରୂପୋ ଦ୍ରଵ୍ଯକାଲ ଇତି କଥନରୂପେଣ ଦ୍ଵିତୀଯା ଚେତି ‘ସମଓ ଦୁ ଅପ୍ପଦେସୋ’ ଇତ୍ଯାଦିଗାଥାଦ୍ଵଯେନ ଷଷ୍ଠସ୍ଥଲମ୍ . ଅଥ ପ୍ରଦେଶଲକ୍ଷଣକଥନେନ ପ୍ରଥମା, ତିର୍ଯକ୍ପ୍ରଚଯୋର୍ଧ୍ଵପ୍ରଚଯସ୍ଵରୂପ-
ଅର୍ଥ : — ଇସପ୍ରକାର ପରପରିଣତିକେ ଉଚ୍ଛେଦସେ (ଅର୍ଥାତ୍ ପରଦ୍ରଵ୍ଯରୂପ ପରିଣମନକେ ନାଶସେ) ତଥା କର୍ତା, କର୍ମ ଇତ୍ଯାଦି ଭେଦୋଂକୀ ଭ୍ରାଂତିକେ ଭୀ ନାଶସେ ଅନ୍ତମେଂ ଜିସନେ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକୋ ଉପଲବ୍ଧ କିଯା ହୈ — ଐସା ଯହ ଆତ୍ମା, ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ରରୂପ ଵିଶଦ (ନିର୍ମଲ) ତେଜମେଂ ଲୀନ ହୋତା ହୁଆ, ଅପନୀ ସହଜ (ସ୍ଵାଭାଵିକ) ମହିମାକେ ପ୍ରକାଶମାନରୂପସେ ସର୍ଵଦା ମୁକ୍ତ ହୀ ରହେଗା .
[ଅବ, ଶ୍ଲୋକ ଦ୍ଵାରା ନଵୀନ ଵିଷଯକୋ — ଦ୍ରଵ୍ଯଵିଶେଷକେ ଵର୍ଣନକୋ — ସୂଚିତ କିଯା ଜାତା ହୈ : — ]
ଅର୍ଥ : — ଇସପ୍ରକାର ଦ୍ରଵ୍ଯସାମାନ୍ଯକେ ଜ୍ଞାନସେ ମନକୋ ଗଂଭୀର କରକେ, ଅବ ଦ୍ରଵ୍ଯଵିଶେଷକେ
ଇସପ୍ରକାର (ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵତ୍କୁନ୍ଦକୁନ୍ଦାଚାର୍ଯଦେଵପ୍ରଣୀତ) ଶ୍ରୀ ପ୍ରଵଚନସାର ଶାସ୍ତ୍ରକୀ ଶ୍ରୀମଦ୍ ଅମୃତଚଂଦ୍ରାଚାର୍ଯଦେଵ ଵିରଚିତ ତତ୍ତ୍ଵଦୀପିକା ନାମକୀ ଟୀକାମେଂ ଜ୍ଞେଯତତ୍ତ୍ଵ – ପ୍ରଜ୍ଞାପନମେଂ ଦ୍ରଵ୍ଯସାମାନ୍ଯପ୍ରଜ୍ଞାପନ ସମାପ୍ତ ହୁଆ .
୧ପରିଜ୍ଞାନକା ପ୍ରାରଂଭ କିଯା ଜାତା ହୈ .
୧. ପରିଜ୍ଞାନ = ଵିସ୍ତାରପୂର୍ଵକ ଜ୍ଞାନ .