ଉପଯୋଗୋ ହି ଜୀଵସ୍ଯ ପରଦ୍ରଵ୍ଯସଂଯୋଗକାରଣମଶୁଦ୍ଧଃ . ସ ତୁ ଵିଶୁଦ୍ଧିସଂକ୍ଲେଶରୂପୋପରାଗଵଶାତ୍ ଶୁଭାଶୁଭତ୍ଵେନୋପାତ୍ତଦ୍ଵୈଵିଧ୍ଯଃ, ପୁଣ୍ଯପାପତ୍ଵେନୋପାତ୍ତଦ୍ଵୈଵିଧ୍ଯସ୍ଯ ପରଦ୍ରଵ୍ଯସ୍ଯ ସଂଯୋଗକାରଣତ୍ଵେନ ନିର୍ଵର୍ତ- ଯତି . ଯଦା ତୁ ଦ୍ଵିଵିଧସ୍ଯାପ୍ଯସ୍ଯାଶୁଦ୍ଧସ୍ଯାଭାଵଃ କ୍ରିଯତେ ତଦା ଖଲୂପଯୋଗଃ ଶୁଦ୍ଧ ଏଵାଵତିଷ୍ଠତେ . ସ ପୁନରକାରଣମେଵ ପରଦ୍ରଵ୍ଯସଂଯୋଗସ୍ଯ ..୧୫୬..
ଅଥ ଶୁଭୋପଯୋଗସ୍ଵରୂପଂ ପ୍ରରୂପଯତି — ଭଵତୀତି ଵିଚାରଯତି — ଉଵଓଗୋ ଜଦି ହି ସୁହୋ ଉପଯୋଗୋ ଯଦି ଚେତ୍ ହି ସ୍ଫୁ ଟଂ ଶୁଭୋ ଭଵତି . ପୁଣ୍ଣଂ ଜୀଵସ୍ସ ସଂଚଯଂ ଜାଦି ତଦା କାଲେ ଦ୍ରଵ୍ଯପୁଣ୍ଯଂ କର୍ତୃ ଜୀଵସ୍ଯ ସଂଚଯମୁପଚଯଂ ଵୃଦ୍ଧିଂ ଯାତି ବଧ୍ଯତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ . ଅସୁହୋ ଵା ତହ ପାଵଂ ଅଶୁଭୋପଯୋଗୋ ଵା ତଥା ତେନୈଵ ପ୍ରକାରେଣ ପୁଣ୍ଯଵଦ୍ଦ୍ରଵ୍ଯପାପଂ ସଂଚଯଂ ଯାତି . ତେସିମଭାଵେ ଣ ଚଯମତ୍ଥି ତଯୋରଭାଵେ ନ ଚଯୋଽସ୍ତି . ନିର୍ଦୋଷିନିଜପରମାତ୍ମଭାଵନାରୂପେଣ ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗବଲେନ ଯଦା ତଯୋର୍ଦ୍ଵଯୋଃ ଶୁଭାଶୁଭୋ- ପଯୋଗଯୋରଭାଵଃ କ୍ରିଯତେ ତଦୋଭଯଃ ସଂଚଯଃ କର୍ମବନ୍ଧୋ ନାସ୍ତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ..୧୫୬.. ଏଵଂ ଶୁଭାଶୁଭଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗ- ତ୍ରଯସ୍ଯ ସାମାନ୍ଯକଥନରୂପେଣ ଦ୍ଵିତୀଯସ୍ଥଲେ ଗାଥାଦ୍ଵଯଂ ଗତମ୍ . ଅଥ ଵିଶେଷେଣ ଶୁଭୋପଯୋଗସ୍ଵରୂପଂ
ଅନ୍ଵଯାର୍ଥ : — [ଉପଯୋଗଃ ] ଉପଯୋଗ [ଯଦି ହି ] ଯଦି [ଶୁଭଃ ] ଶୁଭ ହୋ [ଜୀଵସ୍ଯ ] ତୋ ଜୀଵକେ [ପୁଣ୍ଯଂ ] ପୁଣ୍ଯ [ସଂଚଯଂ ଯାତି ] ସଂଚଯକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ [ତଥା ଵା ଅଶୁଭଃ ] ଔର ଯଦି ଅଶୁଭ ହୋ [ପାପଂ ] ତୋ ପାପ ସଂଚଯ ହୋତା ହୈ . [ତଯୋଃ ଅଭାଵେ ] ଉନକେ (ଦୋନୋଂକେ) ଅଭାଵମେଂ [ଚଯଃ ନାସ୍ତି ] ସଂଚଯ ନହୀଂ ହୋତା ..୧୫୬..
ଟୀକା : — ଜୀଵକୋ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସଂଯୋଗକା କାରଣ ଅଶୁଦ୍ଧ ଉପଯୋଗ ହୈ . ଔର ଵହ ଵିଶୁଦ୍ଧି ତଥା ସଂକ୍ଲେଶରୂପ ଉପରାଗକେ କାରଣ ଶୁଭ ଔର ଅଶୁଭରୂପସେ ଦ୍ଵିଵିଧତାକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୁଆ, ଜୋ ପୁଣ୍ଯ ଔର ପାପରୂପସେ ଦ୍ଵିଵିଧତାକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ ଐସା ଜୋ ପରଦ୍ରଵ୍ଯ ଉସକେ ସଂଯୋଗକେ କାରଣରୂପସେ କାମ କରତା ହୈ . (ଉପରାଗ ମନ୍ଦକଷାଯରୂପ ଔର ତୀଵ୍ରକଷାଯରୂପସେ ଦୋ ପ୍ରକାରକା ହୈ, ଇସଲିଯେ ଅଶୁଦ୍ଧ ଉପଯୋଗ ଭୀ ଶୁଭ – ଅଶୁଭକେ ଭେଦସେ ଦୋ ପ୍ରକାରକା ହୈ; ଉସମେଂସେ ଶୁଭୋପଯୋଗ ପୁଣ୍ଯରୂପ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସଂଯୋଗକା କାରଣ ହୋତା ହୈ ଔର ଅଶୁଭୋପଯୋଗ ପାପରୂପ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସଂଯୋଗକା କାରଣ ହୋତା ହୈ .) କିନ୍ତୁ ଜବ ଦୋନୋଂ ପ୍ରକାରକେ ଅଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗକା ଅଭାଵ କିଯା ଜାତା ହୈ ତବ ଵାସ୍ତଵମେଂ ଉପଯୋଗ ଶୁଦ୍ଧ ହୀ ରହତା ହୈ; ଔର ଵହ ତୋ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସଂଯୋଗକା ଅକାରଣ ହୀ ହୈ . (ଅର୍ଥାତ୍ ଶୁଦ୍ଧୋପଯୋଗ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ସଂଯୋଗକା କାରଣ ନହୀଂ ହୈ ) ..୧୫୬..
ଅବ ଶୁଭୋପଯୋଗକା ସ୍ଵରୂପ କହତେ ହୈଂ : —
୩୦୪ପ୍ରଵଚନସାର[ ଭଗଵାନଶ୍ରୀକୁଂଦକୁଂଦ-