ਸ਼੍ਰਾਨ੍ਤਸਮੁਚ੍ਚਾਰ੍ਯਮਾਣਸ੍ਯਾਤ੍ਕਾਰਾਮੋਘਮਨ੍ਤ੍ਰਪਦੇਨ ਸਮਸ੍ਤਮਪਿ ਵਿਪ੍ਰਤਿਸ਼ੇਧਵਿਸ਼ਮੋਹਮੁਦਸ੍ਯਤਿ ..੧੧੫..
ਅਥ ਨਿਰ੍ਧਾਰ੍ਯਮਾਣਤ੍ਵੇਨੋਦਾਹਰਣੀਕ੍ਰੁਤਸ੍ਯ ਜੀਵਸ੍ਯ ਮਨੁਸ਼੍ਯਾਦਿਪਰ੍ਯਾਯਾਣਾਂ ਕ੍ਰਿਯਾਫਲਤ੍ਵੇਨਾਨ੍ਯਤ੍ਵਂ
ਦ੍ਯੋਤਯਤਿ —
ਏਸੋ ਤ੍ਤਿ ਣਤ੍ਥਿ ਕੋਈ ਣ ਣਤ੍ਥਿ ਕਿਰਿਯਾ ਸਹਾਵਣਿਵ੍ਵਤ੍ਤਾ .
ਕਿਰਿਯਾ ਹਿ ਣਤ੍ਥਿ ਅਫਲਾ ਧਮ੍ਮੋ ਜਦਿ ਣਿਪ੍ਫਲੋ ਪਰਮੋ ..੧੧੬..
ਸਰ੍ਵਪਦਾਰ੍ਥੇਸ਼ੁ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟਵ੍ਯਮਿਤਿ ..੧੧੫.. ਏਵਂ ਨਯਸਪ੍ਤਭਙ੍ਗੀਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਗਾਥਯਾਸ਼੍ਟਮਸ੍ਥਲਂ ਗਤਮ੍ . ਏਵਂ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤ-
ਪ੍ਰਕਾਰੇਣ ਪ੍ਰਥਮਾ ਨਮਸ੍ਕਾਰਗਾਥਾ, ਦ੍ਰਵ੍ਯਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਕਥਨਰੂਪੇਣ ਦ੍ਵਿਤੀਯਾ, ਸ੍ਵਸਮਯਪਰਸਮਯਪ੍ਰਤਿਪਾਦਨੇਨ
ਤ੍ਰੁਤੀਯਾ, ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਸਤ੍ਤਾਦਿਲਕ੍ਸ਼ਣਤ੍ਰਯਸੂਚਨਰੂਪੇਣ ਚਤੁਰ੍ਥੀਤਿ ਸ੍ਵਤਨ੍ਤ੍ਰਗਾਥਾਚਤੁਸ਼੍ਟਯੇਨ ਪੀਠਿਕਾਸ੍ਥਲਮ੍ .
ਤਦਨਨ੍ਤਰਮਵਾਨ੍ਤਰਸਤ੍ਤਾਕਥਨਰੂਪੇਣ ਪ੍ਰਥਮਾ, ਮਹਾਸਤ੍ਤਾਰੂਪੇਣ ਦ੍ਵਿਤੀਯਾ, ਯਥਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਸ੍ਵਭਾਵਸਿਦ੍ਧਂ ਤਥਾ
ਸਤ੍ਤਾਗੁਣੋਪੀਤਿ ਕਥਨਰੂਪੇਣ ਤ੍ਰੁਤੀਯਾ, ਉਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਤ੍ਵੇਪਿ ਸਤ੍ਤੈਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਭਵਤੀਤਿ ਕਥਨੇਨ ਚਤੁਰ੍ਥੀਤਿ
ਗਾਥਾਚਤੁਸ਼੍ਟਯੇਨ ਸਤ੍ਤਾਲਕ੍ਸ਼ਣਵਿਵਰਣਮੁਖ੍ਯਤਾ . ਤਦਨਨ੍ਤਰਮੁਤ੍ਪਾਦਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਲਕ੍ਸ਼ਣਵਿਵਰਣਮੁਖ੍ਯਤ੍ਵੇਨ ਗਾਥਾਤ੍ਰਯਂ,
ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪਰ੍ਯਾਯਕਥਨੇਨ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਕ ਥਨੇਨ ਚ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਂ, ਤਤਸ਼੍ਚ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯਾਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸ੍ਥਾਪਨਾਰੂਪੇਣ ਪ੍ਰਥਮਾ,
੨੨੮ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
ਸਪ੍ਤਭਂਗੀ ਸਤਤ੍ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤਯਾ ਉਚ੍ਚਾਰਿਤ ਕਰਨੇ ਪਰ ੧ਸ੍ਯਾਤ੍ਕਾਰਰੂਪੀ ਅਮੋਘ ਮਂਤ੍ਰ ਪਦਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ
੨‘ਏਵ’ ਕਾਰਮੇਂ ਰਹਨੇਵਾਲੇ ਸਮਸ੍ਤ ਵਿਰੋਧਵਿਸ਼ਕੇ ਮੋਹਕੋ ਦੂਰ ਕਰਤੀ ਹੈ ..੧੧੫..
ਅਬ, ਜਿਸਕਾ ਨਿਰ੍ਧਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਜਿਸੇ ਉਦਾਹਰਣਰੂਪ ਬਨਾਯਾ ਗਯਾ ਹੈ ਐਸੇ
ਜੀਵਕੀ ਮਨੁਸ਼੍ਯਾਦਿ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਕ੍ਰਿਯਾਕਾ ਫਲ ਹੈਂ ਇਸਲਿਯੇ ਉਨਕਾ ਅਨ੍ਯਤ੍ਵ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਵੇ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ
ਬਦਲਤੀ ਰਹਤੀ ਹੈਂ, ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਤੇ ਹੈਂ : —
੧. ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦਮੇਂ ਅਨੇਕਾਨ੍ਤਕਾ ਸੂਚਕ ‘ਸ੍ਯਾਤ੍’ ਸ਼ਬ੍ਦ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤਯਾ ਪ੍ਰਯੁਕ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ . ਵਹ ‘ਸ੍ਯਾਤ੍ ਪਦ ਏਕਾਨ੍ਤਵਾਦਮੇਂ
ਰਹਨੇਵਾਲੇ ਸਮਸ੍ਤ ਵਿਰੋਧਰੂਪੀ ਵਿਸ਼ਕੇ ਭ੍ਰਮਕੋ ਨਸ਼੍ਟ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ਰਾਮਬਾਣ ਮਂਤ੍ਰ ਹੈ .
੨. ਅਨੇਕਾਨ੍ਤਾਤ੍ਮਕ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਰਹਿਤ ਏਕਾਨ੍ਤਵਾਦਮੇਂ ਮਿਥ੍ਯਾ ਏਕਾਨ੍ਤਕੋ ਸੂਚਿਤ ਕਰਤਾ ਹੁਆ ਜੋ
‘ਏਵ’ ਯਾ ‘ਹੀ’ ਸ਼ਬ੍ਦ ਪ੍ਰਯੁਕ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਵਹ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਵਿਪਰੀਤ ਨਿਰੂਪਣ ਕਰਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਸਕਾ ਯਹਾਁ
ਨਿਸ਼ੇਧ ਕਿਯਾ ਹੈ . (ਅਨੇਕਾਨ੍ਤਾਤ੍ਮਕ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਧ੍ਯਾਨ ਚੂਕੇ ਬਿਨਾ, ਜਿਸ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਵਸ੍ਤੁਕਾ ਕਥਨ ਚਲ
ਰਹਾ ਹੋ ਉਸ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਉਸਕਾ ਨਿਰ੍ਣੀਤਤ੍ਤ੍ਵ — ਨਿਯਮਬਦ੍ਧਤ੍ਵ — ਨਿਰਪਵਾਦਤ੍ਵ ਬਤਲਾਨੇਕੇ ਲਿਯੇ ‘ਏਵ’ ਯਾ ‘ਹੀ’
ਸ਼ਬ੍ਦ ਪ੍ਰਯੁਕ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਉਸਕਾ ਯਹਾਁ ਨਿਸ਼ੇਧ ਨਹੀਂ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਯੇ .)
ਨਥੀ ‘ਆ ਜ’ ਏਵੋ ਕੋਈ, ਜ੍ਯਾਂ ਕਿਰਿਯਾ ਸ੍ਵਭਾਵ – ਨਿਪਨ੍ਨ ਛੇ;
ਕਿਰਿਯਾ ਨਥੀ ਫ ਲਹੀਨ, ਜੋ ਨਿਸ਼੍ਫ ਲ਼ ਧਰਮ ਉਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਛੇ . ੧੧੬.