ਯਤੋ ਮੋਹਾਦਿਭਿਃ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕਕਰ੍ਮਭਿਰ੍ਬਦ੍ਧਤ੍ਵਾਜ੍ਜੀਵਃ ਪ੍ਰਾਣਨਿਬਦ੍ਧੋ ਭਵਤਿ, ਯਤਸ਼੍ਚ ਪ੍ਰਾਣਨਿਬਦ੍ਧਤ੍ਵਾਤ੍ਪੌਦ੍ਗਲਿਕਕਰ੍ਮਫਲਮੁਪਭੁਂਜਾਨਃ ਪੁਨਰਪ੍ਯਨ੍ਯੈਃ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕਕਰ੍ਮਭਿਰ੍ਬਧ੍ਯਤੇ, ਤਤਃ ਵੀਰ੍ਯਾਦ੍ਯਨਨ੍ਤਗੁਣਸ੍ਵਭਾਵਾਤ੍ਪਰਮਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਾਦ੍ਭਿਨ੍ਨਾ ਭਾਵਯਿਤਵ੍ਯਾ ਇਤਿ ਭਾਵਃ ..੧੪੭.. ਅਥ ਪ੍ਰਾਣਾਨਾਂ ਯਤ੍ਪੂਰ੍ਵ- ਸੂਤ੍ਰੋਦਿਤਂ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕਤ੍ਵਂ ਤਦੇਵ ਦਰ੍ਸ਼ਯਤਿ — ਜੀਵੋ ਪਾਣਣਿਬਦ੍ਧੋ ਜੀਵਃ ਕਰ੍ਤਾ ਚਤੁਰ੍ਭਿਃ ਪ੍ਰਾਣੈਰ੍ਨਿਬਦ੍ਧਃ ਸਂਬਦ੍ਧੋ ਭਵਤਿ . ਕਥਂਭੂਤਃ ਸਨ੍ . ਬਦ੍ਧੋ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮੋਪਲਮ੍ਭਲਕ੍ਸ਼ਣਮੋਕ੍ਸ਼ਾਦ੍ਵਿਲਕ੍ਸ਼ਣੈਰ੍ਬਦ੍ਧਃ . ਕੈਰ੍ਬਦ੍ਧਃ . ਮੋਹਾਦਿਏਹਿਂ ਕਮ੍ਮੇਹਿਂ ਮੋਹਨੀਯਾਦਿਕਰ੍ਮਭਿਰ੍ਬਦ੍ਧਸ੍ਤਤੋ ਜ੍ਞਾਯਤੇ ਮੋਹਾਦਿਕਰ੍ਮਭਿਰ੍ਬਦ੍ਧਃ ਸਨ੍ ਪ੍ਰਾਣਨਿਬਦ੍ਧੋ ਭਵਤਿ, ਨ ਚ ਕਰ੍ਮਬਨ੍ਧਰਹਿਤ ਇਤਿ . ਤਤ ਏਵ ਜ੍ਞਾਯਤੇ ਪ੍ਰਾਣਾਃ ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮੋਦਯਜਨਿਤਾ ਇਤਿ . ਤਥਾਵਿਧਃ ਸਨ੍ ਕਿਂ ਕਰੋਤਿ . ਉਵਭੁਂਜਦਿ ਕਮ੍ਮਫਲਂ ਪਰਮਸਮਾਧਿਸਮੁਤ੍ਪਨ੍ਨਨਿਤ੍ਯਾਨਨ੍ਦੈਕਲਕ੍ਸ਼ਣਸੁਖਾਮ੍ਰੁਤਭੋਜਨਮਲਭਮਾਨਃ ਸਨ੍ ਕਟੁਕਵਿਸ਼ਸਮਾਨਮਪਿ ਕਰ੍ਮਫਲਮੁਪਭੁਙ੍ਕ੍ਤੇ . ਬਜ੍ਝਦਿ ਅਣ੍ਣੇਹਿਂ ਕਮ੍ਮੇਹਿਂ ਤਤ੍ਕਰ੍ਮਫਲਮੁਪਭੁਞ੍ਜਾਨਃ ਸਨ੍ਨਯਂ ਜੀਵਃ ਕਰ੍ਮਰਹਿਤਾਤ੍ਮਨੋ ਵਿਸਦ੍ਰੁਸ਼ੈਰਨ੍ਯਕਰ੍ਮਭਿਰ੍ਨਵਤਰਕਰ੍ਮਭਿਰ੍ਬਧ੍ਯਤੇ . ਯਤਃ ਕਾਰਣਾਤ੍ਕਰ੍ਮਫਲਂ ਭੁਞ੍ਜਾਨੋ ਨਵਤਰ ਕਰ੍ਮਾਣਿ ਬਧ੍ਨਾਤਿ, ਹੋਨੇਪਰ ਭੀ ਵੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਕਿਂਚਿਤ੍ ਮਾਤ੍ਰ ਨਹੀਂ ਹੈਂ ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਵੇ ਪੁਦ੍ਗਲ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ ਨਿਰ੍ਮਿਤ ਹੈਂ ..੧੪੭..
ਅਬ, ਪ੍ਰਾਣੋਂਕਾ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕਪਨਾ ਸਿਦ੍ਧ ਕਰਤੇ ਹੈਂ : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਮੋਹਾਦਿਕੈਃ ਕਰ੍ਮਭਿਃ ] ਮੋਹਾਦਿਕ ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ [ਬਦ੍ਧਃ ] ਬਁਧਾ ਹੁਆ ਹੋਨੇਸੇ [ਜੀਵਃ ] ਜੀਵ [ਪ੍ਰਾਣਨਿਬਦ੍ਧਃ ] ਪ੍ਰਾਣੋਂਸੇ ਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ [ਕਰ੍ਮਫਲਂ ਉਪਭੁਂਜਾਨਃ ] ਕਰ੍ਮਫਲਕੋ ਭੋਗਤਾ ਹੁਆ [ਅਨ੍ਯੈਃ ਕਰ੍ਮਭਿਃ ] ਅਨ੍ਯ ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ [ਬਧ੍ਯਤੇ ] ਬਁਧਤਾ ਹੈ ..੧੪੮..
ਟੀਕਾ : — (੧) ਮੋਹਾਦਿਕ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕ ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਬਁਧਾ ਹੁਆ ਹੋਨੇਸੇ ਜੀਵ ਪ੍ਰਾਣੋਂਸੇ ਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ (੨) ਪ੍ਰਾਣੋਂਸੇ ਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੋਨੇਕੇ ਕਾਰਣ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕ ਕਰ੍ਮਫਲਕੋ (ਮੋਹੀ – ਰਾਗੀ – ਦ੍ਵੇਸ਼ੀ ਜੀਵ ਮੋਹ – ਰਾਗ – ਦ੍ਵੇਸ਼ਪੂਰ੍ਵਕ) ਭੋਗਤਾ ਹੁਆ ਪੁਨਃ ਭੀ ਅਨ੍ਯ ਪੌਦ੍ਗਲਿਕ ਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਬਂਧਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ
ਜੀਵ ਕਰ੍ਮਫ ਲ਼ - ਉਪਭੋਗ ਕਰਤਾਂ, ਬਂਧ ਪਾਮੇ ਕਰ੍ਮਨੋ. ੧੪੮.
੨੯੨ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-