ਪਾਣੇਹਿਂ ਚਦੁਹਿਂ ਜੀਵਦਿ ਜੀਵਿਸ੍ਸਦਿ ਜੋ ਹਿ ਜੀਵਿਦੋ ਪੁਵ੍ਵਂ .
ਪ੍ਰਾਣਸਾਮਾਨ੍ਯੇਨ ਜੀਵਤਿ ਜੀਵਿਸ਼੍ਯਤਿ ਜੀਵਿਤਵਾਂਸ਼੍ਚ ਪੂਰ੍ਵਮਿਤਿ ਜੀਵਃ . ਏਵਮਨਾਦਿ- ਸਂਤਾਨਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨਤਯਾ ਤ੍ਰਿਸਮਯਾਵਸ੍ਥਤ੍ਵਾਤ੍ਪ੍ਰਾਣਸਾਮਾਨ੍ਯਂ ਜੀਵਸ੍ਯ ਜੀਵਤ੍ਵਹੇਤੁਰਸ੍ਤ੍ਯੇਵ . ਤਥਾਪਿ ਤਨ੍ਨ ਜੀਵਸ੍ਯ ਸ੍ਵਭਾਵਤ੍ਵਮਵਾਪ੍ਨੋਤਿ ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਤ੍ਵਾਤ੍ ..੧੪੭..
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪ੍ਰਾਣਃ ਪਞ੍ਚਵਿਧਃ, ਤ੍ਰਿਧਾ ਬਲਪ੍ਰਾਣਃ, ਪੁਨਸ਼੍ਚੈਕ ਆਨਪਾਨਪ੍ਰਾਣਃ, ਆਯੁਃਪ੍ਰਾਣਸ਼੍ਚੇਤਿ ਭੇਦੇਨ ਦਸ਼ ਪ੍ਰਾਣਾਸ੍ਤੇਪਿ ਚਿਦਾਨਨ੍ਦੈਕਸ੍ਵਭਾਵਾਤ੍ਪਰਮਾਤ੍ਮਨੋ ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਭਿਨ੍ਨਾ ਜ੍ਞਾਤਵ੍ਯਾ ਇਤ੍ਯਭਿਪ੍ਰਾਯਃ ..“੧੨.. ਅਥ ਪ੍ਰਾਣਸ਼ਬ੍ਦਵ੍ਯੁਤ੍ਪਤ੍ਤ੍ਯਾ ਜੀਵਸ੍ਯ ਜੀਵਤ੍ਵਂ ਪ੍ਰਾਣਾਨਾਂ ਪੁਦ੍ਗਲਸ੍ਵਰੂਪਤ੍ਵਂ ਚ ਨਿਰੂਪਯਤਿ — ਪਾਣੇਹਿਂ ਚਦੁਹਿਂ ਜੀਵਦਿ ਯਦ੍ਯਪਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਤਾਚੈਤਨ੍ਯਸੁਖਬੋਧਾਦਿਸ਼ੁਦ੍ਧਭਾਵਪ੍ਰਾਣੈਰ੍ਜੀਵਤਿ ਤਥਾਪਿ ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਵਰ੍ਤਮਾਨਕਾਲੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਭਾਵ- ਰੂਪੈਸ਼੍ਚਤੁਰ੍ਭਿਰਸ਼ੁਦ੍ਧਪ੍ਰਾਣੈਰ੍ਜੀਵਤਿ ਜੀਵਿਸ੍ਸਦਿ ਜੀਵਿਸ਼੍ਯਤਿ ਭਾਵਿਕਾਲੇ ਜੋ ਹਿ ਜੀਵਿਦੋ ਯੋ ਹਿ ਸ੍ਫੁ ਟਂ ਜੀਵਿਤਃ ਪੁਵ੍ਵਂ ਪੂਰ੍ਵਕਾਲੇ ਸੋ ਜੀਵੋ ਸ ਜੀਵੋ ਭਵਤਿ . ਤੇ ਪਾਣਾ ਤੇ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤਾਃ ਪ੍ਰਾਣਾਃ ਪੋਗ੍ਗਲਦਵ੍ਵੇਹਿਂ ਣਿਵ੍ਵਤ੍ਤਾ ਉਦਯਾਗਤ- ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮਣਾ ਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਾ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨਾ ਇਤਿ . ਤਤ ਏਵ ਕਾਰਣਾਤ੍ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਵਿਪਰੀਤਾਦਨਨ੍ਤਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਸੁਖ-
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਯਃ ਹਿ ] ਜੋ [ਚਤੁਰ੍ਭਿਃ ਪ੍ਰਾਣੈਃ ] ਚਾਰ ਪ੍ਰਾਣੋਂਸੇ [ਜੀਵਤਿ ] ਜੀਤਾ ਹੈ, [ਜੀਵਿਸ਼੍ਯਤਿ ] ਜਿਯੇਗਾ [ਜੀਵਿਤਃ ਪੂਰ੍ਵਂ ] ਔਰ ਪਹਲੇ ਜੀਤਾ ਥਾ, [ਸਃ ਜੀਵਃ ] ਵਹ ਜੀਵ ਹੈ . [ਪੁਨਃ ] ਫਿ ਰ ਭੀ [ਪ੍ਰਾਣਾਃ ] ਪ੍ਰਾਣ ਤੋ [ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯੈਃ ਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਾਃ ] ਪੁਦ੍ਗਲ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਸੇ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨ (ਰਚਿਤ) ਹੈਂ ..੧੪੭..
ਟੀਕਾ : — (ਵ੍ਯੁਤ੍ਪਤ੍ਤਿਕੇ ਅਨੁਸਾਰ) ਪ੍ਰਾਣਸਾਮਾਨ੍ਯਸੇ ਜੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਯੇਗਾ, ਔਰ ਪਹਲੇ ਜੀਤਾ ਥਾ, ਵਹ ਜੀਵ ਹੈ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ (ਪ੍ਰਾਣਸਾਮਾਨ੍ਯ) ਅਨਾਦਿ ਸਂਤਾਨਰੂਪ (-ਪ੍ਰਵਾਹਰੂਪ)ਸੇ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਹੋਨੇਸੇ (ਸਂਸਾਰਦਸ਼ਾਮੇਂ) ਤ੍ਰਿਕਾਲ ਸ੍ਥਾਯੀ ਹੋਨੇਸੇ ਪ੍ਰਾਣਸਾਮਾਨ੍ਯ ਜੀਵਕੇ ਜੀਵਤ੍ਵਕਾ ਹੇਤੁ ਹੈ ਹੀ . ਤਥਾਪਿ ਵਹ (ਪ੍ਰਾਣ ਸਾਮਾਨ੍ਯ) ਜੀਵਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਵਹ ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨ — ਰਚਿਤ ਹੈ .
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਯਦ੍ਯਪਿ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਜੀਵ ਸਦਾ ਹੀ ਭਾਵਪ੍ਰਾਣਸੇ ਜੀਤਾ ਹੈ, ਤਥਾਪਿ ਸਂਸਾਰਦਸ਼ਾਮੇਂ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਉਸੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਜੀਵਤ੍ਵਕੇ ਕਾਰਣਭੂਤ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਾਣੋਂਸੇ ਜੀਵਿਤ ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ . ਐਸਾ
ਜੇ ਚਾਰ ਪ੍ਰਾਣੇ ਜੀਵਤੋ ਪੂਰ੍ਵੇ, ਜੀਵੇ ਛੇ, ਜੀਵਸ਼ੇ, ਤੇ ਜੀਵ ਛੇ; ਪਣ ਪ੍ਰਾਣ ਤੋ ਪੁਦ੍ਗਲਦਰਵਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨ ਛੇ. ੧੪੭.