ਦ੍ਵਿਵਿਧਸ੍ਤਾਵਤ੍ਪਰਿਣਾਮਃ, ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਃ ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਸ਼੍ਚ . ਤਤ੍ਰ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਃ ਪਰੋਪ- ਰਕ੍ਤਤ੍ਵਾਦ੍ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਪਰਿਣਾਮਃ, ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਸ੍ਤੁ ਪਰਾਨੁਪਰਕ੍ਤਤ੍ਵਾਦਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਪਰਿਣਾਮਃ . ਤਤ੍ਰੋਕ੍ਤੌ ਦ੍ਵੌ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਪਰਿਣਾਮਸ੍ਯ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ੌ, ਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮੋਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮਸ਼੍ਚ . ਤਤ੍ਰ ਪੁਣ੍ਯਪੁਦ੍ਗਲਬਨ੍ਧਕਾਰਣਾਤ੍ਵਾਤ੍ ਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮਃ ਪੁਣ੍ਯਂ, ਪਾਪਪੁਦ੍ਗਲਬਨ੍ਧਕਾਰਣਤ੍ਵਾਦਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮਃ ਪਾਪਮ੍ . ਅਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਪਰਿਣਾਮਸ੍ਯ ਤੁ ਸ਼ੁਦ੍ਧਤ੍ਵੇਨੈਕਤ੍ਵਾਨ੍ਨਾਸ੍ਤਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਃ . ਸ ਕਾਲੇ ਸਂਸਾਰਦੁਃਖਹੇਤੁਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲਕ੍ਸ਼ਯਕਾਰਣਤ੍ਵਾਤ੍ਸਂਸਾਰ- ਦੁਃਖਹੇਤੁਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲਕ੍ਸ਼ਯਾਤ੍ਮਕੋ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਏਵ ..੧੮੧.. ਦ੍ਰਵ੍ਯਪੁਣ੍ਯਬਨ੍ਧਕਾਰਣਤ੍ਵਾਚ੍ਛੁਭਪਰਿਣਾਮਃ ਪੁਣ੍ਯਂ ਭਣ੍ਯਤੇ . ਅਸੁਹੋ ਪਾਵਂ ਤਿ ਭਣਿਦਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਪਾਪਬਨ੍ਧਕਾਰਣਤ੍ਵਾਦ- ਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮਃ ਪਾਪਂ ਭਣ੍ਯਤੇ . ਕੇਸ਼ੁ ਵਿਸ਼ਯੇਸ਼ੁ ਯੋਸੌ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮਃ . ਅਣ੍ਣੇਸੁ ਨਿਜਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਨਃ ਸਕਾਸ਼ਾਦਨ੍ਯੇਸ਼ੁ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਬਹਿਰ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯੇਸ਼ੁ . ਪਰਿਣਾਮੋ ਣਣ੍ਣਗਦੋ ਪਰਿਣਾਮੋ ਨਾਨ੍ਯਗਤੋਨਨ੍ਯਗਤਃ ਸ੍ਵਸ੍ਵਰੂਪਸ੍ਥ ਇਤ੍ਯਰ੍ਥਂਃ . ਸ ਇਤ੍ਥਂਭੂਤਃ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਲਕ੍ਸ਼ਣਃ ਪਰਿਣਾਮਃ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਕਾਰਣਂ ਦੁਃਖਕ੍ਸ਼ਯਕਾਰਣਂ ਦੁਃਖਕ੍ਸ਼ਯਾਭਿਧਾਨ- ਮੋਕ੍ਸ਼ਸ੍ਯ ਕਾਰਣਂ ਭਣਿਦੋ ਭਣਿਤਃ . ਕ੍ਵ ਭਣਿਤਃ . ਸਮਯੇ ਪਰਮਾਗਮੇ ਲਬ੍ਧਿਕਾਲੇ ਵਾ . ਕਿਂਚ, ਮਿਥ੍ਯਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਸਾਸਾਦਨਮਿਸ਼੍ਰਗੁਣਸ੍ਥਾਨਤ੍ਰਯੇ ਤਾਰਤਮ੍ਯੇਨਾਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮੋ ਭਵਤੀਤਿ ਪੂਰ੍ਵਂ ਭਣਿਤਮਾਸ੍ਤੇ, ਅਵਿਰਤ- ਦੇਸ਼ਵਿਰਤਪ੍ਰਮਤ੍ਤਸਂਯਤਸਂਜ੍ਞਗੁਣਸ੍ਥਾਨਤ੍ਰਯੇ ਤਾਰਤਮ੍ਯੇਨ ਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮਸ਼੍ਚ ਭਣਿਤਃ, ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤਾਦਿਕ੍ਸ਼ੀਣਕਸ਼ਾਯਾਨ੍ਤਗੁਣ- ਸ੍ਥਾਨੇਸ਼ੁ ਤਾਰਤਮ੍ਯੇਨ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗੋਪਿ ਭਣਿਤਃ . ਨਯਵਿਵਕ੍ਸ਼ਾਯਾਂ ਮਿਥ੍ਯਾਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਯਾਦਿਕ੍ਸ਼ੀਣਕ ਸ਼ਾਯਾਨ੍ਤਗੁਣਸ੍ਥਾਨੇਸ਼ੁ

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਅਨ੍ਯੇਸ਼ੁ ] ਪਰਕੇ ਪ੍ਰਤਿ [ਸ਼ੁਭ ਪਰਿਣਾਮਃ ] ਸ਼ੁਭ ਪਰਿਣਾਮ [ਪੁਣ੍ਯਮ੍ ] ਪੁਣ੍ਯ ਹੈ, ਔਰ [ਅਸ਼ੁਭਃ ] ਅਸ਼ੁਭ ਪਰਿਣਾਮ [ਪਾਪਮ੍ ] ਪਾਪ ਹੈ, [ਇਤਿ ਭਣਿਤਮ੍ ] ਐਸਾ ਕਹਾ ਹੈ; [ਅਨਨ੍ਯਗਤਃ ਪਰਿਣਾਮਃ ] ਜੋ ਦੂਸਰੇਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਐਸਾ ਪਰਿਣਾਮ [ਸਮਯੇ ] ਸਮਯ ਪਰ [ਦੁਃਖਕ੍ਸ਼ਯਕਾਰਣਮ੍ ] ਦੁਃਖਕ੍ਸ਼ਯਕਾ ਕਾਰਣ ਹੈ ..੧੮੧..

ਟੀਕਾ : — ਪ੍ਰਥਮ ਤੋ ਪਰਿਣਾਮ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰਕਾ ਹੈ — ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ (ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ) ਔਰ ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ . ਇਨਮੇਂਸੇ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਪਰਿਣਾਮ ਪਰਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਪਰਕ੍ਤ (-ਪਰਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਵਿਕਾਰੀ) ਹੋਨੇਸੇ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਪਰਿਣਾਮ ਹੈ ਔਰ ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਪਰਿਣਾਮ ਪਰਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਉਪਰਕ੍ਤ ਨ ਹੋਨੇਸੇ ਅਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਪਰਿਣਾਮ ਹੈ . ਉਸਮੇਂ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਪਰਿਣਾਮਕੇ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤ ਦੋ ਭੇਦ ਹੈਂ – ਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮ ਔਰ ਅਸ਼ੁਭ ਪਰਿਣਾਮ . ਉਨਮੇਂ ਪੁਣ੍ਯਰੂਪ ਪੁਦ੍ਗਲਕੇ ਬਂਧਕਾ ਕਾਰਣ ਹੋਨੇਸੇ ਸ਼ੁਭਪਰਿਣਾਮ ਪੁਣ੍ਯ ਹੈ ਔਰ ਪਾਪਰੂਪ ਪੁਦ੍ਗਲਕੇ ਬਂਧਕਾ ਕਾਰਣ ਹੋਨੇਸੇ ਅਸ਼ੁਭ ਪਰਿਣਾਮ ਪਾਪ ਹੈ . ਅਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਪਰਿਣਾਮ ਤੋ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੋਨੇਸੇ ਏਕ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਉਸਕੇ ਭੇਦ ਨਹੀਂ ਹੈਂ . ਵਹ (ਅਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟ ਪਰਿਣਾਮ) ਯਥਾਕਾਲ ਸਂਸਾਰਦੁਃਖਕੇ ਹੇਤੁਭੂਤ ਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲਕੇ ਕ੍ਸ਼ਯਕਾ ਕਾਰਣ ਹੋਨੇਸੇ ਸਂਸਾਰਦੁਃਖਕਾ ਹੇਤੁਭੂਤ ਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲਕਾ ਕ੍ਸ਼ਯਸ੍ਵਰੂਪ ਮੋਕ੍ਸ਼ ਹੀ ਹੈ .

੩੪੦ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-